گزارشگران بدون مرز در بیانیه‌ای شرایط نگه‌داری زنان زندانی در زندان قرچک را غیرانسانی و ناگوار خواندند. در این بیانیه از نهادهای حقوق بشری خواسته شده برای رسیدگی به این مسئله “واکنشی درخور و فوری” نشان دهند.
گزارشگران بدون مرز، شرایط نگه‌داری زنان زندانی در زندان قرچک، از جمله وضعیت عالیه مطلب‌زاده و نرگس محمدی را “غیرانسانی و ناگوار” خواند.
این نهاد در بیانیه‌ای که ۱۶ فوریه (۲۷ بهمن) در پایگاه اطلاع رسانی خود منتشر کرد کمیسر عالی حقوق بشر و گزارشگر ویژه سازمان ملل را فراخواند برای بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران “واکنشی درخور و فوری” نشان دهند.
ندامتگاه شهرری، مشهور به زندان قرچک در اصل برای نگه‌داری زنان زندانی با جرایم عمومی راه‌اندازی شده اما در سال‌های اخیر از آن به عنوان تبعیدگاه زنان زندانی سیاسی نیز استفاده می‌شود.
تبعیدگاه قرچک با کمترین امکانات
یکی از این تبعیدیان نرگس محمدی، فعال مدنی و مدافع حقوق بشر است که ۱۹ دی ماه پس از دو ماه حبس در سلول انفرادی از زندان اوین به قرچک منتقل شد.
او در پیامی که همسرش تقی رحمانی منتشر کرد نوشته است: «در زندان قرچک نیاز روزانه هر انسان یعنی حق تنفس سالم و آشامیدن آب معمولی را هم از ما سلب کرده‌اند.»
رحمانی روز پنج‌شنبه ۱۷ فوریه در یک پیام توئیتری از انتقال همسرش به بیمارستان به دلیل مشکل تنفسی خبر داد و منتقل کردن او به زندان قرچک را “انتقام‌گیری” عنوان کرد.
عالیه مطلب‌زاده، روزنامه‌نگار و نایب رئیس انجمن دفاع از آزادی مطبوعات نیز ۱۹ دی به زندان قرچک در نزدیکی ورامین منتقل شد و به گفته همسرش، صدرا عبداللهی این کار “با خشونت” انجام شده است.
انتقاد از سکوت گزارشگر ویژه سازمان ملل
گزارشگران بدون مرز قرچک را زندانی با کمترین امکانات بهداشتی و در مانی معرفی می‌کند که در آن زندانیان از ابتدایی‌ترین امکان رفاهی نیز بی‌بهره هستند.
رضا معینی، مسئول دفتر ایران و افغانستان گزارشگران بدون مرز در این باره گفته است: «شماری از زندانیان در ایران، از آن میان روزنامه‌نگاران زندانی در خطر مرگ قرار دارند. چهل روز پس از مرگ بکتاش آبتین به علت عدم درمان موثر، سکوت و بی‌کنشی میشل باشله، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل و جاوید رحمان گزارشگر ویژه سازمان ملل برای بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران، پرسش‌برانگیز و نگران کننده است.»
او با تاکید بر ضرورت اقدام جدی و فوری برای بررسی “وضعیت فاجعه‌بار زندان قرچک” هم از نظر بهداشتی و هم تسهیل ارتباط زندانیان با خانواده‌های خود افزود: «باید خواهان همکاری بدون قید و شرط مقامات ایران با سازمان ملل و رعایت تعهدات جهانی آنها شد.»
“اعدام فراقضائی” از طریق جلوگیری از درمان زندانیان
بکتاش آبتین شاعر، مستندساز و عضو کانون نویسندگان ایران که برای گذراندن شش سال حبس در زندان اوین به‌سر می‌برد، در زندان به بیماری کووید۱۹ مبتلا شد و پس از تعلل فراوان در مداوای او روز ۱۸ دی در بیمارستان ساسان تهران درگذشت.
گزارشگران بدون مرز دو روز پس از این واقعه از کارشناسان سازمان ملل خواست “با تشکیل کمیسیون تحقیق و بررسی جهانی برای روشن شدن چگونگی مرگ بکتاش آبتین، به این گونه دیرکردهای عامدانه و وحشیانه در زندان‌های ایران که برابر با اعدام غیرقضایی است پایان دهند”.
به گفته رضا معینی محروم کردن زندانیان از حق درمان و دسترسی به خدمات بهداشتی روش متداولی است که مسئولان جمهوری اسلامی برای “حذف متقدان در زندان” از آن استفاده می‌کنند.
در حالی که زندانیان و به خصوص زندانیان سیاسی در زندان قرچک و بسیاری دیگر از زندان‌های ایران از امکانات بهداشتی و خدمات درمانی مناسب برخوردار نیستند گزارش‌های فراوانی درباره شیوع کرونا و بیماری کووید۱۹ در آنها منتشر شده است.
هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران ۲۲ بهمن در گزارشی به نقل از منابع مطلع اعلام کرد شهلا حجاب، زندانی سیاسی و دست‌کم ۱۳ زندانی دیگر در بند زنان زندان کرمانشاه به کرونا مبتلا شده‌اند.
گزارشگران بدون مرز در رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات سال ۲۰۲۱ خود جمهوری اسلامی را در میان ۱۸۰ کشور در جایگاه ۱۷۴ قرار داده است.
