مشکلات اقتصادی و معیشتی، تن دادن به ازدواج های موقت و یا خارج از عرف اجتماعی، افسردگی، سرخوردگی و کاهش رضایت از زندگی، پذیرش نقش‌های چندگانه و تعدد نقش‌ها از جمله آثار و پیامدهایی است که زنانی که متارکه کرده اند با آن درگیر هستند و با این حال هیچ حمایت مالی و خدمات مشاوره‌ای برای زنان پس از طلاق درنظر گرفته نشده است.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ شاید طلاق در نگاه اول برای بسیاری از زندگی‌های به بن بست رسیده راهکار نجات و پایان مشکلات باشد اما مشکل واقعی از زمانی شروع میشود که یک زن در جامعه ایرانی طلاق می‌گیرد. برخی از این زنان به دلیل مشکلات مالی آن هم با این وضعیت اقتصادی مجبور به روی آوردن به مشاغل کاذب یا نامناسب می‌شوند یا حتی مجبور می‌شوند به برخی درخواست‌های مردان پاسخ مثبت دهند و برای تامین مسائل مالی خود وارد یک زندگی مشترک دیگر شوند. مشکلات مالی و اقتصادی از یک سو و مشکلات روحی و روانی از طرف دیگر باعث میشود زنانی که طلاق می‌گیرند پس از پایان دادن به زندگی مشترک خود وارد کارناوالی از مشکلات و آسیب‌ها شوند که قاعدتا بر جامعه تاثیر مستقیم می‌گذارد.
مشکلات مالی مهمترین آسیب برای زنان پس از طلاق است/فراکسیون اجتماعی باید طرح بیمه زنان خانه دار را درجریان بیندازد/استفاده از خدمات مددکاری در گرو حل مشکلات مالی است
عفت شریعتی، عضو فراکسیون مجلس شورای اسلامی درگفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا درخصوص جای خالی حمایت‌های مالی و روانی برای زنان پس از طلاق گفت: بنده در مجلس هفتم و هشتم طرح بیمه زنان خانه دار را مطرح کردم چراکه اگر زنان ما به ویژه زنان خانه دار در جامعه از امنیت مالی و تامین اجتماعی برخوردار باشند، بسیاری از آسیب‌ها اصلا به وجود نمی‌آیند.
او افزود: زنانی که به هر دلیلی زندگی مشترک‌شان به جدایی می‌کشد باید حتما مورد حمایت نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گیرند و در این جهت فراکسیون زنان باید حتما درباره این موضوع مهم برنامه ریزی کند و مسئولان هم پشت گوش نیندازند و اجرا کنند.
بیشتر بخوانید:
لزوم انجام مشاوره بعد از طلاق/ فقر؛ مهمترین مشکل زنان پس از طلاق/ عمده طلاق‌ها در سه سال اول زندگی رخ می‌دهد
عدم دسترسی به فرصت‌های شغلی مناسب معضل امروز زنان سرپرست خانوار
شریعتی تصریح کرد: اگر می‌خواهیم سلامت جامعه را فراهم کنیم باید سلامت روحی و روانی اجتماعی زنان را در دستور کار خود قرار دهیم.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با تاکید بر فراهم کردن خدمات درمانی و بهداشتی برای زنان متارکه کرده گفت: هر خانمی که از همسرش جدا می شود باید از لحاظ مالی تامین شود تا آسیب‌هایی از این مسیر وارد زندگی او نشود همچنین باید خدمات بهداشتی و درمانی در اختیار او قرار گیرد که خدایی نکرده مجبور نشود برای فراهم کردن آن خودش را به آب و آتش بزند.
او افزود: خداوند متعال در قرآن مجید می‌فرماید زندگی سعادتمندانه بشر درگرو مومنانه عمل کردن زن و مرد است به همین دلیل زنان تامین کننده سعادت اجتماعی جامعه هستند و حتی اگر بانویی از همسرش جدا شود باید به اندازه‌ای تحت حمایت مالی قرار بگیرد که به زندگی اجتماعی او آسیبی وارد نشود.
شریعتی با اشاره به وظیفه سازمان تامین اجتماعی بیان کرد: سازمان تامین اجتماعی باید در زمینه حمایت از زنان طلاق گرفته ورود کند و به این خانم‌ها چه حضانت فرزندشان را گرفته باشند چه نگرفته باشند، از هر جهت مورد حمایت مالی، روانی، درمانی و… قرار دهد تا به سلامت جسمی، روحی و اجتماعی آنها خدشه‌ای وارد نشود.
این نماینده مجلس شورای اسلامی افزود: با تصویب و اجرایی شدن طرح بیمه زنان خانه دار بسیاری از مشکلات مالی زنان حل میشود، بنده چندین بار در مجلس هشتم پیگیری کردم اما در آن زمان از سوی مجلس و دولت وقت توجهی نشد به همین دلیل ضرورت دارد فراکسیون زنان این طرح را به کمیسیون اجتماعی ارسال کند تا مجددا تنظیم و در دستور کار قرار گیرد.
شریعتی درخصوص خدمات روانی و اجتماعی به زنان متارکه کرده، اظهار کرد: اگر زنان از لحاظ مالی تامین باشند، می‌توانند از خدمات مشاوره استفاده کنند و مشکلات عاطفی پس از طلاق را به راحتی پشت سر بگذارند به همین دلیل بنده تاکید بر بیمه زنان خانه دار دارم که پیرو آن مشکلات مالی زنان برطرف شود.
معاونت زنان وظیفه مستقیمی درمورد طلاق ندارد/ تاب آوری و مهارت افزایی زنان سرپرست خانوار دو برنامه این معاونت برای حمایت از زنان
معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری درگفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا با اشاره به برنامه‌های این معاونت برای حمایت از زنان طلاق گرفته گفت: براساس مصوبه ستاد ملی زن و خانواده، معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده بر آموزش‌های قبل، حین و پس از ازدواج نظارت دارد.
او افزود: درخصوص طلاق به طور مستقیم وظیفه‌ای در برنامه های معاونت ابلاغ نشده است اما در اقداماتی مانند طرح تاب آوری و مهارت افزایی زنان سرپرست خانوار که بخشی از هر دو شامل زنان مطلقه هست، آموزش‌های غیرمستقیم وجود دارد.
ابتکار درپاسخ به این سوال که آیا برنامه‌ای برای ارسال لایحه اجباری شدن مشاوره‌های بعد از طلاق برای زنان دارند یا خیر؟ تصریح کرد: چنین لایحه‌ای را شورای فقهی حقوقی معاونت می‌تواند مورد بررسی قرار دهد.
مشاوره بعد از طلاق باید اجباری شود/ فقر؛ مهمترین مشکل زنان پس از طلاق/هزینه طلاق برای زنان بیشتر از مردان است
امیرهوشنگ مهریار، روانشناس و مشاور خانواده در گفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا با اشاره به نقش مشاوره قبل و بعد از طلاق گفت: زمانی که یک زوج برای طلاق به مراجع قانونی مراجعه می‌کند، قوه قضائیه آنها را نزد مشاور می فرستد به همین دلیل عمده مشاوره ها به اجبار، هنگام طلاق گرفتن انجام می شود درحالی که لزوم جلسات مشاوره پس از طلاق بیشتر حس می شود.
او افزود: هدف اصلی مشاوران جلوگیری از طلاق است و تاجایی که امکان داشته باشد زوجین را به صلح و سازش با یکدیگر تشویق می کنند.
این روانشناس تصریح کرد: در برخی از موارد جز طلاق گرفتن راهی وجود ندارد بنابراین باید اقداماتی انجام داد تا پیامدهای منفی طلاق در جامعه به حداقل برسد.
مهریار با اشاره به آسیب‌های طلاق برای زنان گفت: زنان پس از طلاق در ایران نسبت به مردان با مشکلات بیشتری روبه‌رو می‌شوند چون معمولا دید منفی بر مردان حاکم نمی‌شود و اصولا بعد از یک مدتی به راحتی دوباره ازدواج می‌کنند.
او افزود: در مقابل خانم‌ها پس از طلاق، نه تنها مورد حمایت خانواده خود قرار نمی‌گیرند بلکه از سوی جامعه هم طرد می‌شوند و مردان به عنوان قربانی در دسترس به آنها نگاه می‌کنند و به شکل‌های مختلف از آنها سوءاستفاده می‌کنند.
این روانشناس ادامه داد: از آنجایی که در ایران مشارکت زنان در نیروی کار نسبت به جهان، بسیار پایین است و تنها 16 درصد از خانم ها شاغل هستند و منبع درآمد دارند، بعد از طلاق به دلیل وابستگی مالی دچار مشکلات بسیاری می شوند و این موضوع هزینه طلاق را افزایش می دهد.
مهریار بیان کرد: عمده ترین عامل مشکلات زنان پس از طلاق به وابستگی های مالی برمی گردد اگر آنها منبع درآمد داشته و از لحاظ اقتصادی به کسی نیاز نداشته باشند بسیاری از مشکلات‌شان برطرف می شود چرا که بسیاری از زنان به دلیل فقر و مشکلات مالی یا به راه های خلاف کشیده شده یا اینکه مجبور به ازدواج مجدد به هر طریقی می شوند.
او گفت: آسیب‌های ناشی از طلاق بیش از اینکه به طلاق برگردد به نحوه برخورد جامعه بستگی دارد از آنجایی که قانون و شرع آزادی بیشتری به مردان داده آسیب کمتری متوجه آنها می شود درصورتی که زنان پس از طلاق به مشکلات روحی، روانی، خانوادگی و…. دچار می شوند.
مهریار طی پیشنهادی عنوان کرد: بدون تعارف می‌گویم هزینه طلاق در ایران برای خانم‌ها بسیار بالاتر از مردان است به همین دلیل به خانم‌ها پیشنهاد می‌دهم تاجایی که امکان دارد سازش کنند تا در آینده با مشکلات عدیده و ناگوار روبه رو نشوند.
او افزود: در دو صورت هزینه طلاق کاهش پیدا می‌کند یکی اینکه خانواده فرزند خود را مورد حمایت عاطفی، اجتماعی، اقتصادی و… قرار دهد و دوم اینکه فری که از همسرش جدا می شود باید از لحاظ مالی روی پای خود بایستد.
این روانشناس خانواده اظهار کرد: عمده طلاق‌ها در ایران 3 یا 4 سال اول زندگی رخ می دهد و متاسفانه این آمار در کشور ما روز به روز روبه افزایش پیدا می کند که باید به آن به صورت جدی رسیدگی کرد.
جامعه از سوی زنان طلاق گرفته آسیب میبیند/خدمات بعد از طلاق باید به زنان ارائه شود
مجید ابهری، آسیب‌شناس و رفتارشناس اجتماعی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا با اشاره به آسیب‌های اجتماعی که طلاق در جامعه به وجود می‌آورد، گفت: 90 درصد از زنان پس از طلاق دچار افسردگی و آسیب‌های عاطفی و روانی می‌شوند چراکه طلاق پایان اختیاری یک پیوند و رابطه عاطفی است.
او افزود: هم زنان و هم مردان پس از طلاق آسیب می‌بینند و دچار ناهنجاری‌های عصبی و رفتاری می‌شوند اما از آنجایی که سازمان و نهاد معینی برای حمایت لازم و کافی از زنان متارکه کرده وجود ندارد، آنان معمولا به چهار گروه تقسیم می‌شوند.
ابهری با تقسیم بندی زنان طلاق گرفته تصریح کرد: دسته‌ای از زنان همراه با مشکلات عصبی و عاطفی با فرزند خود به خانه پدری باز می‌گردند و حس می‌کنند جایگاه قبلی خود را در خانه و خانواده ندارند که معمولا این دسته از زنان دنبال شغل می‌گردند تا سرباری برای پدر و مادر خود نباشند و بتوانند خرج خود را دربیاورند.
این آسیب شناس افزود: دسته دیگری از زنان طلاق گرفته پس از طلاق به زندگی مجردی (حال با فرزند) روی می‌آورند و به دنبال کار می‌گردند که طبیعتا این زنان با مشکلات عاطفی بیشتری دست و پنجه نرم می‌کنند، برخی دیگر از زنان به علت شاغل بودن از توانایی مالی برخوردار هستند اما همچنان دچار مشکلات عاطفی و روحی می‌شوند و افسردگی، اضطراب، حس تنفر از دیگران و گوشه گیری را تجربه می‌کنند.
او با اشاره به دسته چهارم از این زنان تاکید کرد: دسته‌ای دیگر از زنان هستند که نه از تحصیلات مناسب برخوردارند و نه خانواده‌ای دارند که نزد آنان باز گردند به همین دلیل آمادگی برای ازدواج موقت یا ازدواج دائم پیدا می‌کنند و حتی ممکن است به اجبار به راه‌های نادرست کشیده شوند که متاسفانه تعداد این زنان کم نیست و در جامعه آسیب‌های آن را مشاهده می‌کنیم.
این جامعه شناس با بیان اینکه هزینه طلاق برای زن گران تر تمام میشود، گفت: طلاق برای زنان تنش‌زاتر از مردان است که از جمله آسیب‌ها برای زنان می توان به احساس پوچی، تنهایی و منزوی شدن اشاره کرد و حتی ممکن است خانم نسبت به جنس مخالف بدبین شود و به طورکلی هیچ وقت به ازدواج مجدد فکر نکنند و به تنهایی زندگی خود را ادامه دهند و از طرفی چون افراد جامعه نسبت به فردی که طلاق گرفته احساس ترحم می‌کنند و به آنها برچسب می زنند، فرد احساس کمبود و ناامنی بیشتری می‌کند.
او افزود: از طرفی دلسوزی بیش از حد اطرافیان و جامعه باعث میشود مشکلات روحی افراد طلاق گرفته تشدید شده و جو بی‌اعتمادی به وجود بیاید.
ابهری با اشاره به دیگر آسیب‌هایی که طلاق برای زنان به وجود می‌آورد، تصریح کرد: مشکلات اقتصادی و معیشتی، تن دادن به ازدواج‌های موقت و یا خارج از عرف اجتماعی، افسردگی، سرخوردگی و کاهش رضایت از زندگی، پذیرش نقش های چندگانه و تعدد نقش‌ها، روی آوردن به آسیب‌هایی همچون قتل، خودکشی، اعتیاد، فحشا، سرقت، انزوا و اختلال در مناسبات و تعاملات اجتماعی، مشکلات جنسی و روی آوردن به انحرافات جنسی و فساد اخلاقی، مشکلات ناشی از عدم حضانت فرزندان، دلتنگی و از دست دادن سلامت روانی، جسمی و … از جمله آثار و پیامدهایی است که زنان متارکه کرده با آن درگیر هستند.
این آسیب شناس با اشاره به آسیب هایی که طلاق بر جامعه به وجود می‌آورد، گفت: طلاق به هر دلیل درست یا نادرست پیامدهایی هم برای فرد و هم برای اجتماع، افراد مطلقه و فرزندان طلاق دارد.
او ادامه داد: زندگی بعد از طلاق به معنی یک زندگی ناقص است که غالباً زنان و فرزندان بیشترین آسیب را متحمل می‌شوند و دو نیمه شدن خانواده در اغلب موارد اثرات روحی، روانی و اقتصادی دراز مدتی را بر همه اعضای خانواده و حتی اطرافیان بر جای می‌گذارد که مهمترین این آسیب‌ها شامل فساد اخلاقی، بحران‌های اقتصادی و عواقب آن، بی قراری و فرار از منزل، ارضاء نشدن نیازها و واکنش منفی نشان دادن، فقدان انعطاف و صمیمیت، روابط نامطلوب، حصر و زندان و اعتیاد و ولگردی است.
این رفتارشناس بیان کرد: باید گفت امروزه در کشورمان شاهد افزایش برخی از معضلات اجتماعی هستیم و طلاق از جمله معضلاتی است که افزایش آن شکل چشمگیر و خطرناکی به خود گرفته است به گونه‌ای که طبق آمارهای رسمی و غیررسمی و اظهاراتی که توسط مسئولان دادگاه خانواده ارائه شده از هر ۴ یا ۵ ازدواجی که صورت گرفته یک مورد آن متأسفانه به طلاق انجامیده است و بر همین اساس کشور ما بعد از کشورهایی چون آمریکا، دانمارک و مصر چهارمین کشور پرطلاق دنیا محسوب می شود.
ابهری افزود: در وهله اول ما باید اقداماتی درجهت کاهش طلاق در جامعه انجام دهیم و سپس تدابیری برای بعد از طلاق درنظر بگیریم که زنان پس از جدا شدن با مشکلات مالی و روحی_روانی مواحه نشوند که مجبور شوند برای رفع آن به راه‌های نادرست که مستقیما در جامعه تاثیر می‌گذارد قدم بگذارند.
زنان را پس از طلاق رها نکنیم
همانطور که اشاره شد، طلاق برای زنان هزینه سنگین‌تری دارد و جدا از آسیب‌هایی که برای آنها به وجود می‌آید، جامعه در معرض آسیب‌ها و خطرات فراوانی قرار می‌گیرد بنابراین ضروری‌ست تدابیری برای پس از طلاق درنظر بگیریم تا این آسیب‌ها برای زنان و پیرو آن جامعه به حداقل برسد. ارائه خدمات مشاوره توسط روانشناسان، روانپزشکان و مددکاران اجتماعی و حمایت مالی توسط سازمان تامین اجتماعی و سایر دستگاه‌های اجرایی از جمله اقداماتی است که می‌توان با انجام آنها آسیب‌های ناشی از طلاق را کاهش داد.
