رادیوزمانه
سال گذشته احمدی بافنده – مدیرعامل اسبق شرکت بهره برداری مترو تهران از دستفروشی ۱۶۰۰ زن در مترو تهران خبر داد و گفت: «به ازای هر زن دستفروش، دو مرد وجود دارد و این آمار یعنی نیمی از سفرهای مترو را دستفروشان انجام میدهند و عملا ۲ قطار مترو تهران در اشغال این افراد است.»
این آمار مربوط به سال گذشته است اما درحال حاضر تعداد زنان دستفروش مرز ۲هزار نفر را رد کرده است.
پدیده دستفروشی زنان با افزایش فقر اقتصادی خانوارها و همچنین افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار رشد قابل توجهی یافته است. ظاهراً انواع تفکیک جنسیتی همچون جداسازی زنان و مردان در اتوبوس و مترو موضوعی است که دستفروشی برای زنان را راحتتر کرده و پدیدهای به نام دستفروشی زنان در واگنهای زنانه متروی تهران را رقم زده است.
نبود جامعهپذیری اقتصادی از کودکی، نبود حلقههای حمایتی، روابط دوستانه و همچنین بازار کار پر از تبعیض برای زنان، این شیوه از کسب و کار را در جوامع سنتی به یک شیوه آسان کار کردن تبدل کرده است. شیوهای که شاغلان در آن احساس استقلال میکنند. شاید برای همین است که با وجود افزایش محدودیتهای بیشتر برای این شیوه از کار، همچنان هر روز علاقهمندان بیشتری برای دستفروشی پیدا میشود.
طبق مشاهدات عینی بالغ بر ۹۰ درصد زنان دستفروش نبود کسب و کار مناسب را علت اصلی انتخاب شغل دستفروشی در مترو عنوان میکنند. زنان درماندهای که واگنهای زنانه متروی تهران را یگانه مکان مناسب برای کسب و کار خود یافتهاند. آنها همچنین “زنانه بودن” محیط کسب و کار (واگنهای زنانه مترو) را یکی از عوامل اصلی انتخاب این شغل میدانند و به ناتوانی دولت برای ایجاد شغلی مناسب تأکید میکنند.
ناگفته نماند که دولت و شهرداریها ساماندهی دستفروشان را در ایجاد غرفههایی در زیرگذرهای مترو تهران مثل زیرگذر تئاترشهر میدانند، اما با توجه به گفتههای دستفروشان، تاکنون هیچکدام از دستفروشان مترو موفق نشدهاند یکی از آن غرفهها را اجاره کنند چرا که نمیتوانند از پس اجاره غرفهها برآیند. بنابراین بدون اینکه هزینه اضافهتری داشته باشند به دستفروشی در واگنهای مترو میپردازند و خطر ضبط اجناس، برخوردهای نامناسب و حتی دستگیری را به جان میخرند.