شما زن هستید، ورود به صحنه ممنوع

فرستنده خبر خانم مریم مرادی ۲۰۱۶/۱۵/۱۲

نازنین نوازنده تار است. او با یک گروه سنتی همکاری می‌کند، بارها مجبور شده صندلی‌اش را به همکار دیگری بسپارد که نه به اندازه او تمرین کرده و نه به اندازه او با گروه و اجراها آشناست: «غم‌انگیز است، ما گاهی خودمان مجبور به سانسور خودمان می‌شویم، مثلا می‌دانیم در فلان شهر اجازه این که زنان نوازنده روی صحنه بروند، داده نمی‌شود، بنابراین خودمان خودمان را حذف می‌کنیم.»  او به نکته دیگری هم اشاره می‌کند: «وقتی چند بار پشت هم در کنسرت‌ها از حضور نوازندگان زن جلوگیری می‌شود، تهیه‌کننده‌ها هم سراغ گروهی می‌روند که بیشتر نوازنده‌ها مرد باشند و در این موارد مشکلی پیش نیاید.» نازنین معتقد است موضوع ممانعت از نوازندگی خانم‌ها آسیب جدی به موسیقی می‌زند: «فکر کنید دست و پای پنجاه درصد افرادی که در این زمینه استعداد دارند، بسته شود، چطور می‌خواهیم پیشرفت کنیم.»

او و همکارانش حتی نمی‌دانند مسبب این حذف چه کسانی هستند: «ماجرا گاهی به شدت پیچیده است، یعنی ما وقتی برای کنسرت به شهری می‌رویم، طبعا تمام مجوزها را دریافت کرده‌ایم اما گاهی در لحظه آخر لباس شخصی‌ها اجازه حضور نمی‌دهد یا از طرف امام جمعه می‌آیند و می‌گویند نه و گاهی نیروی انتظامی با سرپرست گروه حرف‌ می‌زند.»

نازنین با بیان این که گروه‌های موسیقی بارها درباره این موضوع به وزارت ارشاد اعتراض کرده‌اند، می‌گوید: «آن‌ها هم همیشه همان حرف های ما را تکرار می‌کنند، مثلا می‌گویند نباید با نوازندگان زن این گونه برخورد شود ولی باز هم این اتفاق تکرار می‌شود.»

برخی مدیران گروه های موسیقی به سرعت با این خواسته، یعنی حذف زنان گروه در کنسرت‌ها موافقت می‌کنند: «البته حق هم دارند اگر کل کنسرت برگزار نشود، تهیه کننده به شدت ضرر می‌کند و هیچ‌کدام از بچه‌ها هم نمی‌توانند پولی بگیرند».

او به برخورد سالار عقیلی با همسرش حریر شریعت زاده در یکی از کنسرت‌ها  اشاره می‌کند. اتفاقی که دو سال پیش در عرصه موسیقی رسانه‌ای شد. بعد از اجرای قطعه اول در کنسرت شهر شاندیز، مسئولین حراست حضور حریر شریعت زاده، نوازنده دف کنسرت و همسر سالار عقیلی برای اجرای قطعه بعد را ممنوع می‌کنند. سالار عقیلی با حذف همسرش موافقت می‌کند و کنسرت ادامه پیدا می‌کند اما بعد از اجرای کنسرت، این موضوع رسانه‌ای می‌شود. 

البته همه اینطور نبوده اند، علی رهبری، که سال گذشته رهبری ارکستر سمفنونیک تهران را به عهده داشت. ارکستر سمفونیک قرار بود در اختتامیه لیگ جهانی کشتی آزاد، سه قطعه «سرود ملی»، «ای ایران» و «علمدار» را اجرا کند اما دقایقی پیش از اجرا از حضور نوازندگان زن روی صحنه جلوگیری شد: «این برخورد جزو موارد نادری بود که در تهران و در تالار وحدت اتفاق افتاد، در تهران خیلی به حجاب نوازنده‌ها و وضعیت پوشش آن‌ها حساسیت نشان می‌دهند اما معمولا حذف‌شان نمی‌کنند. اما درباره ارکستر سمفونیک تهران این اتفاق افتاد و آقای رهبری هم حاضر نشد بدون نوازندگان خانم روی صحنه برود.»

پیش‌تر «علی رهبری»، رهبر و مدیرهنری ارکستر سمفونیک به «ایران وایر»در این باره توضیح داده بود: «چند دقیقه مانده به اجرا گفتند خانم‌ها نباید روی صحنه حضور داشته باشند. من گفتم این اهانت به خانم‌های نوازنده است و ما بدون حضور آن‌ها روی صحنه حاضر نمی‌شویم اما چند دقیقه بعد حرف‌شان کاملا عوض شد و گفتند خانم‌ها اصلا نباید در ارکستر ساز بزنند و اجرا باید بدون حضور خانم‌های نوازنده برگزار شود، ما هم از برگزاری اجرا خودداری کردیم.»

اهالی موسیقی نسبت به حذف و سانسور زنان از موسیقی بارها اعتراض کرده‌اند. حسین علیزاده چندی پیش نسبت به افزایش ممنوعیت زنان اعتراض کرده بود او به خبرگزاری ایسکانیوز گفته بود: «در گذشته تنها در چندشهر، خانم‌ها اجازه حضور روی صحنه نداشتند اما در حال حاضر تقریبا در بسیاری از شهرها گفته شده در گروه، نوازنده خانم نباشد. اخیرا در کنسرتی که با گروه هم‌آوایان در گرگان اجرا کردیم نیز این مساله مطرح شد. این رویکرد در طول زمان، منجر به حذف بانوان از عرصه موسیقی می‌شود.»

به نوشته ایسکانیوز، در شهرهای اصفهان، تبریز، ارومیه، زنجان، گرگان، تمامی شهرهای استان خراسان، برخی از شهرهای خوزستان و … ممنوع است و گروه‌های موسیقی اجازه استفاده از هیچ نوازنده زن یا همخوان زنی را در گروه ندارند.

 علیرضا قربانی یکی از خوانندگانی است که وقتی برای اجرای کنسرت به اصفهان رفت از این محدودیت شوکه شد. او  هم همانوقت به ایران وایر در این‌باره توضیح داد: «آن قدر در بعضی جاها این کار بی دلیل و بی منطق است که باورنکردنی است. در بعضی از شهرها مثل اصفهان هنرستان موسیقی وجود دارد. یعنی بچه‌های بسیار با استعدادی وارد این هنرستان می‌شوند و فارغ التحصیل می‌شوند اما همان آدم ها با ظاهر پوشیده و رعایت شئونات کامل هم نمی‌توانند روی صحنه حاضر شوند.»

این خواننده با اشاره به این که هیچ دلیلی برای این ممنوعیت ذکر نمی‌شود، می‌گوید:«آن‌ها به جرم جنسیت شان از حضو رروی صحنه محروم می‌شوند و موسیقی در بعضی شهرها به عرصه هنرنمایی جنس مذکر تبدیل می‌شود.»

با این حال همانوقت نقل محمد قطبی، مدیرکل وقت فرهنگ و ارشاد اصفهان درباره حذف نوازندگان زن از اجرای زنده به خبرگزاری انتخاب گفت: «حذف نوازندگان زن سبب وارد آمدن ایراد فنی به کل کار نمی‌شود، در تیم‌ ملی فوتبال هم افراد مختلفی حضور دارند اما هر وقت و به هر دلیلی یکی از بازیکنان نتوانست بازی را ادامه دهد، یک نفر دیگر جایگزین می‌شود. وقتی از یک خواننده برای برگزاری کنسرت در اصفهان دعوت می‌شود، باید خودش را با شرایط اصفهان هماهنگ کند.»

حالا قطبی از ارشاد رفته و روی صندلی ریاست دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم در شعبه اصفهان  نشسته است، او از آنجا هم می‌تواند برای کنسرت‌های شهرش تصمیم بگیرد. کسانی مثل او در شهرهای دیگر هم حضور دارند، آن‌ها که فکر می‌کنند و می‌توانند زنان را حذف کنند.