وزارت آموزش و پرورش، “فقیرترین وزارتخانه”

شروع سال تحصیلی جدید در اول مهر امسال هم فرصتی فراهم کرده است تا گوشه‌ای از مشکلات فرهنگیان واداره‌ی آموزش و پرورش در سطح جامعه و رسانه‌ها بازتاب یابد. معلمان خواستار بهبود وضعیت معیشتی و رفع تبعیض حقوقی بین خود و سایر کارمندان دولت شدند.

علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش وعده می​دهد که امسال یکی از اولویت​های وزارت آموزش و پروش معیشت معلمان خواهد بود.

مقامات از بی​عدالتی​ها و نابرابری حقوق معلمان با سایر کارمندان وزارتخانه​ها سخن گفتند. احمد همتی، نماینده مردم سمنان، مهدی‌شهر و سرخه در مجلس می​گوید، “یکی از اقشاری که واقعاً حقشان ضایع شده فرهنگیان هستند و امیدواریم به سمت و سویی برویم که این بی‌عدالتی‌ها کمتر شود.”

بیشتر بخوانید: اعتراضات سراسری معلمان؛ خواسته‌های اصلی آنها چیست؟

سید مهدی مقدسی نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس هم می​گوید توجه کافی به بودجه آموزش و پرورش نشده است و “باید در پرداخت حقوق معلمان تجدید نظر شود تا آنها هم مانند بقیه اقشار جامعه با افزایش تورم دچار مشکل نشوند.”

عدم انطباق حقوق معلمان با نرخ تورم

در آستانه سال تحصیلی۹۶ -۹۵ وزیر آموزش و پرورش اعتراف کرد که هیچ وزیری از انقلاب تاکنون قادر به حل مشکل معیشتی معلمان نبوده‌است.

یکی از مشکلات لاینحل مانده معلمان ایرانی عدم انطباق سطح حقوق آنها با نرخ تورم است. طبق ماده ۱۲۵ قانون مدیریت خدمات کشوری، دولت باید حقوق کارکنانش را سالانه معادل تورم رسمی اضافه کند.

بنابراین با افزایش نرخ تورم به همان مقدارهم باید حقوق معلمان افزایش پیدا کند ولی به گفته معلمان هیچوقت حتی در دوره دولت آقای روحانی هم این امر کامل اجرا نشده است، در نتیجه مشکلات معیشتی آنها با بالا رفتن نرخ تورم پیوسته افزایش یافته است. کانون صنفی معلمان بارها به عدم اجرای این قانون اعتراض کرده ولی تابحال شکایت آنها نتیجه​ای نداده است.

معلمان معترضند که دولت آنها را با کارکنان دیگر وزارتخانه​ها یکسان نمی​بیند و پاداش و مزایا برای معلمان کم​تر از کارمندان وزارتخانه​های دیگر است. در پاسخ به کارمندان این وزارتخانه فانی، وزیر آموزش و پرورش می​گوید “از ابتدای روی کار آمدن دولت یازدهم میانگین حقوق معلمان ۸۵ درصد رشد داشته است.” برخی از معلمان ولی در گفت‌وگو با دویچه وله صحبت‌های آقای وزیر را تائید نکردند. آنها گفتند بویژه مزایایی که فرهنگیان می​گیرند کم​تر از کارمندان نهادهای دیگر دولتی بوده است.

شاهد علوی عضو سابق کانون صنفی معلمان می​گوید: «معلمی شغل پردرآمدی نیست و یک معلم مجبور می‌شود تا شغل دومی را انتخاب کند. مشکلات معلمان، متناسب نبودن حقوق و مزایا با کاری که آنها انجام می‌دهند و مطابق نبودن حقوق با سطح تحصیلات آنان است. همین امر آموزش را هم تحت تاثیر قرار می​دهد و باعث می​شود یک معلم انرژی و انگیزه کافی برای تدریس نداشته باشد. از طرف دیگر مناسبات معلم و دانش آموز هم دچار اشکال می​شود.»

این معلم سابق اضافه می​کند: «آمارهای رسمی ایران نشان می​دهند که ساعت مفید کار روزانه کارمندان کم تر از یک ساعت است. در قیاس با آن معلمان روزانه حداقل ۳ ساعت کار مفید می​کنند. اما یک معلم با حقوق معلمی قادر نیست از عهده مخارجی چون اجاره خانه و مایحتاج دیگر زندگی برآید.»

شاهد علوی در گفت‌وگو با دویچه وله همچنین خاطرنشان می​کند: «آموزش و پرورش سازمان پر جمعیتی است که هزینه​اش بالاست و نباید به عنوان نهادی مصرفی به آن نگاه کرد. این نگاه مصرفی نگاهی غلطی است. فکر می​کنند که هر پولی که آنجا صرف می​شود از بین می رود.»

این کارشناس در ادامه تاکید می​کند: «نگاه نظام به امر آموزش یک نگاه سنتی هست یعنی همان نگاهی که به حوزه دارد به این نهاد هم می​شود در حالیکه آموزش و پرورش نهاد مدرنی است و نمی​توان با این نگاه سنتی برای مشکلات آن چاره یابی کرد.»

به نظر این کارشناس حل مشکل معیشتی معلمان بخشی از مجموعه مشکلات آموزشی کشور است. به گفته علوی دولت روحانی نتوانسته است در ظرف سه سال گذشته در این رابطه کاری بکند، زیرا حل مسئله آموزش و پرورش “نیاز به تغییر در قوانین کشور و تغییر نگاه کلی نظام سیاسی به امر آموزش دارد”.

معلمان بازنشسته فراموش شده​اند

خانم الهه بهرامی، معلم بازنشسته ادبیات و علوم اجتماعی از تهران به دویچه وله می​گوید، معلمان بازنشسته جزو فقیرترین قشر جامعه به حساب می​آیند و مسائل و مشکلات معیشتی آنها فراموش شده است. وی در این رابطه اضافه می​کند: «حقوق بازنشستگان از حقوق کارکنان تقریبا همه وزارتخانه​ها پائین​تر هست و بر اساس هر قانونی که می​خواهند به اعتدال برسانند نمی​دانم چرا مقدور نیست.»

این بازنشسته آموزش و پرورش ادامه می​دهد: «یکی از معضلات معلمان بازنشسته مسائل پزشکی هست. چون به علت کهولت سن خرجشان زیاد می‌شود و مقدار زیادی از حقوقشان صرف خرید دارو می​شود. متاسفانه بیمه​ها و بیمه مکمل هم ویزیت​های گران دکترها از جمله دندانپزشکی و عینک را قبول نمی​کنند. حتی هزینه و پرداخت نسخه​ها هم در سال برای ما سقفی دارد. حقوق بازنشستگی کافی نیست، مخصوصا اگر معلمان بازنشسته اجاره نشین باشند و این حقوق به هیچ عنوان با تورم هم منطبق نیست.»

“روزی نیست که معلمان بازنشسته اعتراض نکنند”

به گفته این معلم سابق برای حل مشکل معیشتی خود معلمان بازنشسته هم بیکار ننشستند. وی در این رابطه توضیح می​دهد: «روزی نیست که بازنشستگان در حال اعتراض در مقابل مجلس و وزارتخانه​ها نباشند. متاسفانه وضعیت ما در زمان روحانی هم تغییری نکرده است. الان هم مثل سابق هر سال فقط ۱۲ درصد به حقوق بازنشستگان اضافه می​شود. در حالیکه ما انتظار داشتیم که امسال ۲۰ درصد به حقوق​ها اضافه شود، ولی گویا همه را دوباره بذل و بخشش کردند و ما ۱۲ درصد را دوباره گرفتیم. یکی دیگر از مشکلات ما عدم شفافیت در فیش​های حقوقی است. من اصلا نمی​دانم در حقوق ما چه چیزی را بر می​دارند و یا کم می‌کنند. اداره هم پاسخگو نیست.»

خانم بهرامی که از سال ۱۳۷۹ بازنشسته شده می​گوید: «همه متفق​القول هستند که با تورم کنونی زندگی معیشتی ما نزدیک به فقر هست. آموزش و پرورش فقیرترین وزارتخانه هست و بودجه​اش هم از همه وزارتخانه ها کمتر است. ما اینقدر اعتراض کردیم که دیگر توان و اعصاب ما اجازه نمی​دهد که به دنبال این کار برویم. استرس​ها در سنین ما جالب نیست و مریض می​شویم و آن مقدار پولی هم که بابت بازنشستگی به ما می​دهند صرف دکترباید شود.»

وزیر آموزش و پرورش اما در پاسخ به درخواست بازنشستگان گفته است “تصمیم گیرنده حقوق معلمان بازنشسته نیست”. اما او وعده داده می​دهد که وضعیت میعشیتی فرهنگیان بهبود یابد.

خانم الهه بهرامی، معلم بازنشسته ادبیات و علوم اجتماعی اما درباره صحبت​های آقای فانی، وزیر آموزش و پرورش مبنی بر “اولویت قرار گرفتن معیشت معلمان و وعده بهبود وضعیت معیشتی فرهنگیان” خوشبین نیست و می​گوید مسئولین تابحال قول زیادی دادند ولی پای عمل که برسد زیرش می​زنند.