فرستنده خبراقای فرزان نایب غریب ۱۳۹۵/۰۱/۲۲
با وجود این که پیش از انقلاب حجاب اجباری برای دختران ورزشکار وجود نداشت و
در اکثر رشته‌ها هم مسابقات گزینشی برگزار نمی‌شد، ایران تا المپیک رم فقط
مردان را روانه مسابقات می‌کرد.
زنان ایرانی برای نخستین بار در المپیک ۱۹۶۴ توکیو فرصت حضور پیدا کردند.
نازلی بیات ماکو، ژولیت گِوِرکُف و سیمین صفامهر در دوومیدانی. همراهشان دختر
۱۴ ساله‌ای به نام جمیله سروری در ژیمناستیک هم حضور داشت.
آنها با سرپرستی خانم پارینه به توکیو رفتند. بیست و دوم مهر ۱۳۴۳ سیمین
صفامهر در پرش طول شرکت کرد و آخر شد اما در هر حال اولین زن ایرانی است که در
تاریخ المپیک‌ها مسابقه داده. او فردای همان روز در مرحله مقدماتی ۱۰۰ متر
دوید و در گروه خود آخر شد.
نازلی ۱۹ ساله در پرش ارتفاع؛ برای شروع در مرحله مقدماتی باید از روی مانع
۱۵۵ سانتیمتری می‌پرید که ناکام ماند. ژولیت ۱۹ ساله نیز همین نتیجه را در
پرتاب دیسک و پرتاب وزنه تکرار کرد.
با چنین نتایجی که گویای سطح نازل کیفیت ورزش زنان ایران بود، کسی توقعی از
جمیله سروری ۱۴ ساله نداشت. عنوان او که بدون مربی روانه توکیو شده بود، بین
۸۳ نفر در جایگاه هشت و دوم ثبت شده است.
نتایج توکیو باعث شد سازمان تربیت بدنی در دو دوره متوالی از اعزام زنان به
المپیک خودداری کند. در حالی که غیر از کشتی و وزنه برداری، بقیه رشته‌های
مردان هم با دست خالی از المپیک باز می‌گشتن.
مسئله حجاب اجباری وجود نداشت اما موانع دیگری بر سر راه دختران ورزشکار
ایرانی قرار می‌گرفت که فرصت حضور در دو المپیک مکزیکوسیتی و مونیخ را از
آنها سلب کرد.
موفقیت زنان ورزشکار در بازیهای آسیایی تهران، مسئولین ورزش را مجاب کرد تا
حداقل تیم شمشیربازی دختران را روانه مونترال کنند؛ تیمی که فاتح بازیهای
آسیایی شده بود.
شمشیربازی زنان در المپیک مونترال فقط در اسلحه فلوره برگزار شد. مهوش شفایی
۲۰ ساله که نایب قهرمان انفرادی بازیهای آسیایی بود، در مسابقات تیمی در برابر
شیلا آرمسترانگ آمریکایی، کارولا مانگیاروتی (ایتالیا) و هیلاری کاتورن از
انگلستان برنده شد.
گیتی محبان ۲۶ ساله چهار بار باخت اما آرمسترانگ از آمریکا را شکست داد. او در
رقابتهای تیمی هم توانست سه حریف انگلیسی و دو رقیب آمریکایی‌اش را تسلیم کند.
ژیلا الماسی ۲۲ ساله در برابر انریکوئز از پرتوریکو و ماکوفسکا از لهستان
برنده شد و چهار پیروزی را هم در رقابتهای تیمی رقم زد.
مریم آچاک ۲۹ ساله با تجربه‌ترین عضو تیم بود. او فقط در رقابتهای تیمی بازی
کرد و توانست دو پیروزی کسب کند. ایران با شکست ۱۱-۵ مقابل آمریکا به کار خود
در این مسابقات خاتمه داد.
بازی ایران و آمریکا مسابقه‌ای تاریخی است که وقتی به پایان رسید، هیچ‌کس تصور
نمی‌کرد تا ۲۰ سال آینده، واپسین حضور دختران ایرانی در المپیک‌ها باشد و تازه
فعالیت رشته شمشیربازی هم برای یک دهه در ایران ممنوع شود!
مریم آچاک ۳۷ سال بعد از مونترال به الهام یزدی‌ها از خبرگزاری ایسنا گفت:
“اگر فعالیت ما ادامه داشت می‌توانستیم نتیجه بگیریم، چون ما راه خود را درست
رفته بودیم و در هر مسابقه بهتر از قبل ظاهر می‌شدیم. با گذشت زمان، ترسی که
ناشی از بی تجربگی ما بود ریخت. می‌دانم اگر به المپیک بعدی می‌رفتیم، حتماً
می‌توانستیم مدال بگیریم.”
لیدا فریمان در المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا و در رشته تیراندازی حضور داشت. لیدا
بعداً گفت مسئولین وقت ورزش بدون توجه به تاریخ مسابقاتش که فردای افتتاحیه
بود، او را به عنوان پرچمدار برگزیده بودند. به همین خاطر بدون استراحت و فقط
با سه ساعت خواب، بین ۴۹ نفر در رده چهل و ششم قرار گرفت.
در المپیک سیدنی منیژه کاظمی از همین رشته ورزشی شرکت کرد و باز در المپیک
۲۰۰۴ آتن نسیم حسن‌پور در تیراندازی، تنها زن اعزامی بود. یعنی ورزش زنان
ایران سه دوره پیاپی فقط یک نماینده در المپیک داشته و هر بار نیز در
تیراندازی.
منیژه بین ۴۵ نفر در رده چهل و سوم ایستاد. نسیم هم در آتن بین ۴۱ نفر بیست و
هشتم شد که تا آن مقطع، بهترین عنوان تیراندازهای زن و مرد ایرانی در تاریخ
المپیک بود.
برای المپیک پکن این روال تغییر کرد. نجمه آبتین در تیروکمان، هما حسینی در
قایقرانی و سارا خوش جمال در تکواندو با حریفان‌شان به رقابت پرداختند.
آبتین در دور نخست ۱۰۶-۹۶ به کماندار کره شمالی باخت و حذف شد. هما حسینی در
مرحله گروهی رقابتهای روئینگ با پاروزن‌هایی از ایتالیا، استرالیا و
ال‌سالوادر همگروه بود و آخر شد. در گروه بازنده‌ها هم آخرین نفری بود که از
خط پایان گذشت.
سارا خوش جمال در ۴۹ کیلوگرم تکواندو توانست غزلان تودالی از مراکش را شکست
دهد اما به حریف تایوانی باخت تا از چارچوب مسابقات خارج شود.nبهترین نتیجه
زنان ایران در تاریخ بازیهای المپیک را الهه احمدی رقم زد و در تیراندازی به
رده ششم المپیک لندن رسید
تعداد دختران المپیکی کاروان ورزش ایران برای المپیک لندن افزایش یافت. الهه
احمدی و مه‌لقا جام بزرگ در تیراندازی، زهرا دهقان در تیروکمان، ندا شهسواری
در پینگ پنگ، لیلا رجبی در دوومیدانی، سوسن حاجی‌پور در تکواندو به اتفاق
سولماز عباسی و آرزو حکیمی که تا روزهای آخر نمی‌دانستند آیا فدراسیون
قایقرانی ایران به دلیل تعلیق، اجازه شرکت در المپیک را خواهد داشت یا خیر.
آرزو در کانو ۲۰۰ متر در گروهش آخر شد و در ۵۰۰ متر نیز همین نتیجه را تکرار
کرد. مثل سولماز در روئینگ که در گروه مقدماتی و همچنین گروه بازنده‌ها در رده
آخر قرار گرفت.
زهرا دهقان در تیروکمان وضعیت خوبی را پشت سر نگذاشته بود. به خاطر اختلافات،
حتی فدراسیون او را خط زده و ساره احمدی را جایگزین کرد. تغییری که در واپسین
روزهای باقی مانده به المپیک، باطل شد.
دهقان به عنوان دارنده سهمیه به المپیک رفت و بدون مربی از دور مسابقات کنار
رفت. زهرا به ماریانا آویتیا از مکزیک باخت؛ فرد پیروز در پایان به مدال برنز
رسید.
لیلا رجبی در پرتاب وزنه بین ۳۲ ورزشکاری که در دایره پرتاب ایستادند، به
عنوان بیست و یکم رسید. ندا شهسواری هم در پینگ پنگ به بازیکن نیجریه‌ای باخت.
بهترین نتیجه زنان ایران در تاریخ بازیهای المپیک را الهه احمدی رقم زد و در
تیراندازی به رده ششم المپیک لندن رسید.
جایگاهی که او و به طور کلی زنان اعزامی از ایران به المپیک ریو، قصد ارتقای
آن را دارند و چه بسا به نیم قرن ناکامی در کسب مدال از بازیهای المپیک خاتمه
دهند.
