۲۳ خرداد ۱۴۰۴-هرانا
خبرگزاری هرانا – در پی حملات نظامی اسرائیل به ایران که از روز گذشته آغاز شده است، مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران با انتشار بیانیه‌ای خواستار رعایت فوری و کامل اصول حقوق بین‌الملل بشردوستانه شد. این نهاد با هشدار نسبت به خطرات جدی متوجه غیرنظامیان، از تمامی طرف‌های درگیر خواست تا با اتخاذ تدابیر احتیاطی، از جان غیرنظامیان و زیرساخت‌های حیاتی حفاظت کنند.
متن کامل این بیانیه در ادامه می آید:
با توجه به حملات نظامی اسرائیل در نقاط مختلف ایران در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ و تداوم روند تشدید درگیری‌ها، مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران از تمامی طرف‌های درگیر می‌خواهد که به تعهدات الزام‌آور خود بر اساس حقوق بین‌الملل بشردوستانه پایبند باشند. گسترش خشونت‌ها، از جمله حملات موشکی و پهپادی فرامرزی که تاکنون شاهد بودیم، جان غیرنظامیان ایرانی را با خطر جدی و فوری مواجه کرده است.
بر اساس حقوق بین‌الملل بشردوستانه، تمامی طرف‌ها موظف‌اند که حداکثر اقدامات ممکن را برای محافظت از غیرنظامیان و اموال غیرنظامی انجام دهند. این تعهد دربرگیرنده پایبندی به اصول بنیادین تمایز، تناسب و احتیاط است.
تمامی طرف‌های درگیر باید برای محافظت از غیرنظامیان اقدامات لازم را انجام دهند، از جمله:
● شناسایی دقیق اهداف نظامی و اطمینان از اینکه حملات متوجه غیرنظامیان یا اموال غیرنظامی نمی‌شود.
● صدور هشدارهای مؤثر به غیرنظامیان در مناطق در معرض خطر به‌منظور فراهم‌سازی زمان و امکان برای پناه‌گیری یا تخلیه.
● پرهیز از حمله به مناطق پرجمعیت، به‌ویژه در مواردی که آسیب به غیرنظامیان قابل پیش‌بینی است.
● تضمین حفاظت از زیرساخت‌های غیرنظامی.
حوادث اخیر مرتبط با حملات اسرائیل به ایران، ضرورت پاسخگویی به پرسش‌های زیر را برجسته می‌سازد:
● آیا اهداف نظامی به‌طور شفاف شناسایی شده و حمله به آن‌ها ضروری بوده است؟
● آیا هشدارهای کافی به غیرنظامیان داده شده یا امکان تخلیه برای آنان فراهم بوده است؟
● آیا زیرساخت‌های غیرنظامی آسیب دیده یا نابود شده‌اند؟
پاسخ به این سؤالات برای ارزیابی پایبندی به حقوق بین‌الملل بشردوستانه ضروری است.
حتی در شرایطی که اهداف نظامی مشخصی وجود دارد، باید منافع نظامی مورد انتظار در برابر آسیب احتمالی به غیرنظامیان سنجیده شود. هرگونه کوتاهی در اتخاذ تدابیر احتیاطی یا ناتوانی در محدود ساختن آسیب به غیرنظامیان می‌تواند به‌منزله نقض جدی حقوق بین‌الملل تلقی شود.
مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تأکید می‌کند که رعایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه اختیاری نیست؛ بلکه یک تعهد قانونی و اخلاقی است. با توجه به اعلام ادامه حملات قریب‌الوقوع از سوی اسرائیل، این کشور باید از انجام حملات کور یا نامتناسب خودداری کند و اقدامات فعالانه‌ای برای محافظت از غیرنظامیان در برابر آثار درگیری‌ها به‌عمل آورد. هرگونه اقدام مغایر با این اصول، نقض جدی حقوق بین‌الملل بشردوستانه خواهد بود.
حفاظت از جان غیرنظامیان باید در مرکز توجه باقی بماند. با ادامه تحولات، مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران روند مستندسازی حوادث، تحلیل الگوهای آسیب و پیگیری پاسخگویی مبتنی بر موازین حقوقی بین‌المللی را ادامه خواهد داد.
