۱۶.اسفند.۱۴۰۲ هرانا
روز جهانی زن، که هر ساله در هشتم مارس برگزار میشود، فرصتی است برای جشن گرفتن دستاوردهای زنان در عرصههای مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، و سیاسی و تأکید بر اهمیت مبارزه برای حقوق زنان و نقش بیبدیل آنها در جامعه. در ایران، این روز اهمیتی دوچندان یافته، زیرا زنان ایرانی، علیرغم رویارویی با چالشهای فراوانی نظیر تبعیض جنسیتی، محدودیتهای قانونی و اجتماعی و نابرابریهای فرصتهای شغلی و آموزشی، نقش مؤثری در رهبری جنبشهای مدنی و اجتماعی کشور ایفا کرده و در صف اول مبارزات برای کسب حقوق خود قرار دارند. هدف از انتشار گزارش پیش رو در این روز، افزایش آگاهی عمومی درباره وضعیت زنان، به ویژه آن دسته از زنان که به خاطر باورهای ایدئولوژیک، سیاسی، یا دینی خود در زندانهای ایران به سر میبرند، است. این زنان که برای دفاع از حقوق بشر و برابری اجتماعی به فعالیت پرداخته و در این راه باورها و فعالیتهای خود را پیگیری میکنند، نقشی کلیدی در مبارزه برای عدالت دارند. آنها نه فقط برای حقوق خویش در برابر ستم و قوانین تبعیضآمیز ایستادگی میکنند، بلکه برای بهبود وضعیت تمام زنان و دختران تلاش میکنند. روز جهانی زن، زمانی است برای معطوف کردن توجه و تقویت حمایتهای جهانی نسبت به مبارزات و دشواریهایی که آنها با آن روبرو هستند. لازم به اشاره است وضعیت حقوق زنان در ایران، مسیری پر از چالش و مبارزه بوده. از دوران پیش از انقلاب تا به امروز، زنان ایرانی با موانع و تبعیضهای گوناگونی در حوزههای اجتماعی، اقتصادی، و قانونی روبرو بودهاند. در حالی که پیشرفتهایی در زمینه دسترسی به آموزش و حضور در برخی عرصههای کاری حاصل شده، اما همچنان تبعیضهای جنسیتی، محدودیتهای قانونی مربوط به ازدواج، طلاق، حضانت، ارث، و دیگر موارد، زنان را در موقعیتهای نابرابر قرار داده است. از جمله محدودیتهایی که زنان با آن مواجه هستند، قوانین مربوط به حجاب اجباری است که نقض آن میتواند منجر به جریمه، بازداشت، و مجازاتهای سختگیرانه شود. علاوه بر این، دسترسی زنان به برخی مشاغل و فعالیتهای اجتماعی با محدودیتهایی روبرو است. در زمینه حقوق خانوادگی، از جمله ارث و دیه، زنان در وضعیتی نامساوی نسبت به مردان قرار دارند.وبا این حال، در سالهای اخیر، شاهد افزایش فعالیتهای مدنی و اعتراضاتی هستیم که توسط زنان ایرانی به راه افتاده است. این جنبشها، که علیه حجاب اجباری، خواستار برابری در قوانین خانواده، و مدافع حقوق زنان در محیط کار و جامعه هستند، بیانگر تلاش آنها برای دستیابی به حقوق برابر و مقابله با تبعیض جنسیتی است. این تلاشها به ویژه در پرتو اعتراضات سراسری که از شهریور ۱۴۰۱ آغاز شد و به دنبال مرگ مهسا امینی به وقوع پیوست، بیشتر به چشم میخورد. زنان در این اعتراضات نقش کلیدی و پیشرو را ایفا کردند و به نمادهایی از مقاومت در برابر تبعیض جنسیتی، نقض حقوق بشر، و محدودیتهای آزادی بیان تبدیل شدند. نقش آنها در این جنبشها نه تنها در ایران بلکه در سطح بینالمللی به عنوان نقطه عطفی در مبارزه برای حقوق و آزادیها دیده میشود.ددر آستانه روز جهانی زنان، انتشار فهرستی از نامها و داستانهای زنانی که به دلیل مبارزه برای حقوق خود و دفاع از ارزشهای انسانی در زندانهای ایران به سر میبرند، نه تنها گرامیداشتی است بر شجاعت و ایستادگی آنها، بلکه تلاشی است در راستای افزایش آگاهی جهانی درباره مبارزات مستمر برای حقوق زنان در ایران. این داستانها، بیانگر روحیه نستوه و غیرقابل انکار زنانی است که با وجود تمامی سختیها و محرومیتها، همچنان صدای اعتراض و مطالبهگری خود را بلند کردهاند. به اشتراک گذاری این لیست، فراتر از یک اطلاعرسانی، دعوتی است به همبستگی بینالمللی. این همبستگی میتواند پشتیبانی و حمایتهای لازم را برای این زنان و خانوادههایشان به ارمغان آورد و نشان دهنده قدرت اتحاد جهانی در مواجهه با نقض حقوق بشر است. این حمایتها، که از طریق آگاهیرسانی، فعالیتهای حقوقی و فشارهای بینالمللی شکل میگیرند، میتوانند در نهایت به تضمین آزادی این زنان و ارتقای وضعیت حقوق زنان در ایران کمک کنند. این لیست، تنها فهرستی از نامها نیست، بلکه مجموعهای از داستانهای مبارزه، امید و ایستادگی است. زنانی که در این فهرست حضور دارند، از پسزمینههای متفاوتی آمدهاند، اما همگی آنها عوامل مشترکی در مبارزه خود برای عدالت و برابری دارند. این تنوع پسزمینهها نشاندهنده وسعت و عمق مبارزات زنان در سراسر ایران است و بیانگر این حقیقت است که مطالبه برای عدالت و برابری، مرزهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را دربرمیگیرد. با ذکر این مقدمه، به ارائه لیست و شرح مختصری از وضعیت زنانی که در زمان تهیه این گزارش در زندانهای مختلف ایران به اتهامات عقیدتی، سیاسی یا دینی به سر می برند می پردازیم. این لیست مشخصات زندانیان عقیدتی زن در ایران را نشان میدهد و نام، اتهامات، احکام، تاریخ تشکیل پرونده و محل زندانهای آنها را شرح میدهد. اتهامات از “تبلیغ علیه نظام” و “اجتماع و تبانی” تا اتهامات شدیدتر مانند “افساد فی الارض” و جاسوسی را شامل می شود. احکام بسیار متفاوت است، از جمله حبس ابد، چندین سال زندان، و شرایط نامشخص برای کسانی که هنوز در انتظار صدور حکم هستند. بسیاری از این زنان در زندانهای بدنامی مانند اوین نگهداری میشوند، پرونده برخی از آنان به سالها قبل برمیگردد و ماهیت طولانی مدت این نوع مجازات ها را برجسته میکند.