دختران ورزشکار، یک سال پس از آن‌ که نگفتند سیاسی نیستیم

۲۰.بهمن.۱۴۰۲ ایران وایر

با حذف تیم فوتبال ایران از رقابت‌های جام ملت‌های آسیا، تصاویر بازیکنان تیم ملی فوتبال ساحلی در فضای مجازی بازنشر شد؛ تصاویری از شادی گل نمادین «سعید پیرامون» که پس از گل‌زنی، به صورت نمادین موهای خود را در همراهی با معترضان کوتاه کرد یا جشن نگرفتن پس از دریافت جام قهرمانی جهان، بارها توسط کاربران ایرانی بازنشر شد. یک جمله در این بازنشرها تکرار می‌شد: «این تیم ملی ما است.»از جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، بازیکنان تیم فوتبال ایران به واسطه نزدیک شدن به حکومت و با این ادعا که سیاسی نیستند، بخشی از مقبولیت خود را در جامعه از دست دادند. «علی‌رضا جهانبخش»، «مهدی طارمی»، «سعید عزت‌اللهی» و «کریم انصاری‌فرد» که در شب انتشار خبر کشته شدن «کیان پیرفلک» ژست‌های شادمانانه مقابل دوربین فیفا گرفته بودند، برای همراهی با غزه و «حماس»، چفیه بر گردن وارد زمین مسابقه شدند. با این وجود، ورزشکارانی بودند که در این ماه‌ها و طی یک سال اخیر کنار مردم ایستادند و هزینه‌اش را هم پرداخت کردند. در این گزارش، نگاهی می‌کنیم به زندگی زنان ورزشکار ایرانی که به دلیل همراه شدن با صدای مردم، زیر تیغ جمهوری اسلامی قرار گرفتند؛ زنانی که نه از عبارت سیاسی نیستم استفاده کردند، نه برای گرفتن حواله واردات خودرو، مقابل «ابراهیم رئیسی» کمر خم کردند. دختران صخره‌نورد؛ بازداشت، وثیقه و بی‌خبری. «ریحانه ارمغانی»، از ورزشکاران سنگ‌نوردی ایران، روز ۱۰آبان ۱۴۰۱ با حمله ماموران امنیتی به منزلش ربود شده و پس از چند روز طی تماسی کوتاه با خانواده اعلام کرد که در بازداشتگاه وزارت اطلاعات (بند ۲٠۹) زندان «اوین» است. نیروهای امنیتی در هنگام بازداشت این ورزشکار، منزل او را جست‌وجوی و وسایل ارتباطی، از جمله موبایل و لپ‌تاپش را نیز ضبط کردند. ریحانه سال‌ها بود که برای برابری جنسیتی در جامعه ایران تلاش می‌کرد. اما به دلیل همراهی با مردم در جریان اعتراضات ۱۴۰۱ بازداشت شد.  ریحانه ارمغانی از زمان آزاد شدن از زندان، فعالیت‌های خود را به صورت شخصی دنبال می‌کند و حق حضور در تیم‌های ملی را ندارد. دو ورزشکار دیگر رشته‌های سنگ‌نوردی و اسنوبرد ایران وضعیت پیچیده‌تری دارند؛ «مرجان جنگجو» و «دنا شیبانی». دنا شیبانی، مربی اسنوبرد اهل شیراز، ۱۹ آبان در حالی که مسافر «اسنپ» بود، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. گفته می‌شد او را پس از بازداشت، به بازداشتگاه «پلاک ۱۰۰» شیراز منتقل کرده بودند.  روز ۳۰ آذر ۱۴۰۱ با قرار وثیقه آزاد شد. بسیاری از اطرافیانش در حال حاضر از او اطلاع دقیقی ندارند. منابع «ایران‌وایر» اما می‌‌گویند به کمپین، تمرینات شخصی و کارهای گرافیکی مشغول است. یازدهم آبان ۱۴۰۱، مرجان جنگجو، دیگر سنگ‌نورد شیرازی در پی حمله نیروهای امنیتی به خانه‌اش بازداشت و به مکانی نامعلوم منتقل شد. او صاحب یک باشگاه ورزشی در منطقه «قلات» شیراز بود و بیش از یک ماه خانواده‌اش هیچ اطلاعی از او نداشتند. مرجان پس از آزادی از زندان، ایران را ترک کرد. الناز رکابی؛ اعزام به مسابقات، محروم از فعالیت‌های مجازی. «الناز رکابی»، دختر صخره‌نورد ایرانی، شناخته شده‌ترین زن ورزشکار ایرانی است. او مهر ۱۴۰۱، تنها با برداشتن روسری و بدون حجاب اجباری در رقابت‌های بین‌المللی سئول شرکت کرد. در واکنش، سفارت جمهوری اسلامی الناز را از سالن مسابقات ربود و یک روز بعد او را به ایران برگرداند. حالا هرچند با فشار کمیته بین‌المللی المپیک و نظارت مستقیم فدراسیون جهانی کوه‌نوردی و صخره‌نوردی، باید در مسابقات جهانی شرکت کند اما اجازه هیچ‌گونه فعالیت اقتصادی را ندارد و از هرگونه فعالیت در فضای مجازی منع شده است. برخی از منابع «ایران‌وایر» می‌گویند تمامی رفت و آمدها و تماس‌هایش نیز تحت کنترل نیروهای امنیتی قرار دارند. مهبانو خشنودی‌کیا؛ دور از تیم ملی، تمرین شخصی. «مهبانو (کوثر) خشنودی‌کیا»، آذر۱۴۰۱ با گلوله مستقیم نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی، یک چشم خود را از دست داد. او بهمن‌همان سال با انتشار ویدیویی در صفحه اینستاگرامش، از چگونگی این اتفاق توسط نیروهای حکومت خبر داد. مهبانو خشنودی‌کیا از شناخته‌ شده‌ترین ورزشکاران ایرانی است که توسط جمهوری اسلامی بینایی‌ خود را از دست داد. او آبان۱۴۰۰، در اولین حضورش همراه تیم ملی تیروکمان، در مسابقات آسیایی بنگلادش در بخش تیمی، همراه با «گیسا بایبوردی» و «راحله فارسی» به مقام نایب‌قهرمانی آسیا دست یافت. کمی بعد، در ۱۱دی۱۴۰۰، در مسابقات قهرمانی کشور در بخش «کامپوند»‌ زنان، به مقام قهرمانی رسید و بار دیگر در اردوی تیم ملی، بهترین امتیاز در رکوردگیری را به نام خودش ثبت کرد. مهبانو خشنودی‌کیا اول فروردین۱۴۰۱، پس از این که موفق شد به مقام سوم و مدال برنز رقابت‌های آسیایی پوکت در تایلند در بخش کامپوند دست یابد، به خبرنگاران گفت اولین و مهم‌ترین هدف زندگی‌ او، کسب مدال از مسابقات المپیک ۲۰۲۸ است. اما نیروهای سرکوب‌گر جمهوری اسلامی به چشمش اجازه دوباره دیدن و دوباره هدف گرفتن را ندادند. این ملی‌پوش تیروکمان ایران حالا به صورت انفرادی تمرین می‌کند و عضو تیم‌های ملی ایران نیست. نیلوفر مردانی؛ اعزام شخصی به رقابت‌های بین‌المللی. «نیلوفر مردانی»، دختر ۲۸ ساله اسکیت‌باز ایرانی روز ۱۷ آبان در رقابت‌های جهانی بین‌المللی ترکیه بدون حجاب اجباری شرکت کرد و زمان ایستادن روی سکو نیز پیراهن مشکی‌ خود را که روی آن نام ایران نوشته بود، به جمعیت نشان داد. ساعاتی پس از این اتفاق، وزارت ورزش و جوانان در بیانیه‌ای او را ورزشکار غیررسمی نامید و در بیانیه‌ای که خبرگزاری «تسنیم»، وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آن را منتشر کرد، نوشت: «قهرمانی‌ها و افتخارآفرینی زنان ورزشکار ایرانی با حجاب اسلامی را یادآوری و رفتار خانم مردانی را تقبیح می‌کنیم.» نیلوفر مردانی ساعاتی بعد در مصاحبه‌ای، از مدیران وزارت ورزش بابت آن‌چه «فراموش» کردن حجابش خواند، مجبور به عذرخواهی شد. او که یکی از کاپیتان‌های تیم ملی اسکیت زنان ایران محسوب می‌شد، حالا تنها در رقابت‌های باشگاهی داخلی شرکت می‌کند و حضورش در رقابت‌های بین‌المللی بدون حمایت فدراسیون اسکیت و صرفا با هزینه شخصی انجام می‌شود. راضیه جانباز؛ زندگی در باشگاه و تورهای گردشگری. «راضیه جانباز»، بازیکن تیم هندبال زنان ایران، چهارم مهر۱۴۰۱ با انتشار پیامی در صفحه اینستاگرام خود، از تیم ملی هندبال ایران کناره‌گیری کرد. او در پیامی احساسی نوشته بود: «من به احترام روح بلند خواهرم، مهسا امینی و تمام دختران سرزمینم که کسی صدای‌شان را نشنید، به پا می‌خیزم. اکنون هم‌صدا و هم‌قدم شدن با مردم، از هر تکلیفی واجب‌تر است. من از تیم ملی هندبال خداحافظی ‌می‌کنم.» راضیه جانباز نخستین لژیونر هندبال تاریخ زنان ایران بود که سابقه کاپیتانی تیم ملی هندبال زنان ایران را هم داشت. او اعتراضاتش را دی‌ همین سال با پست اینستاگرامی دیگری و برداشتن حجاب اجباری‌ کامل کرد و نوشت: «نگاه کن. من دیگر خیلی راحت حرفم را می‌زنم. من دیگر منتظر آزادی نمی‌مانم. من آزادانه رفتار می‌کنم. اگر توانستی محدودم کن.» راضیه یک بار در بهمن ۱۴۰۱ قصد خروج از کشور را داشت که متوجه ممنوع‌الخروجی‌ خود شد. او سپس در صفحه اینستاگرامش نوشت: «ممنوع‌الخروج، برای منی که هر جا رفتم، برگشتم و گفتم من مال این سرزمینم؟ برای منی که عاشق ایرانم؟ عجیب است که معترض یعنی مجرم.» او هم‌اکنون با دایر کردن و مدیریت یک باشگاه ورزشی و راه‌اندازی تورهای گردش‌گری، از دنیای ورزش حرفه‌ای فاصله گرفته است اما از ورزش و زندگی نه.