ایران‌وایر
«علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی، روز گذشته ۱۴دی۱۴۰۱، برای عده‌ای از زنان که از سوی وب‌سایت او بانوان فرهیخته و مادران برگزیده معرفی شده‌بودند، سخنرانی کرد. او در این سخنرانی در حالی درباره حجاب زنان صحبت کرد که در اعتراضات سراسری ایران که هم‌زمان با جان باختن «مهسا امینی» در شهرهای مختلف ایران آغاز شد، بسیاری از زنان در اعتراض به حجاب اجباری، شال از سر برداشتند، روسری‌ها را سوزاندند و موهایشان را کوتاه کردند.
خامنه‌ای بار دیگر مساله زنان را به غرب ربط داد و سعی کرد ضمن تاکید بر ضروری بودن حجاب، فضا را تلطیف کند. سخنان او با واکنش‌های زیادی روبه‌رو شد. آیا حرف‌های روز گذشته علی خامنه‌ای معنای خاصی دارد؟
***
بسیاری از سخنان رهبر جمهوری اسلامی و «قاسم سلیمانی»، شبیه به هم بوده، و این‌بار او نیز مانند سلیمانی گفته که «دختران باحجاب ضعیف هم، دختران خود ما هستند.» خامنه‌ای پیش از این نیز سخنان مشابهی را بیان کرده است، هرچند که در فضای جدید، این سخنان پیام متفاوتی را مخابره می‌کند.
سخنان خامنه‌ای در فضایی که از نظر مقامات حکومت اعتراضات فروکش کرده، هرچند به اقتضای فضای جلسه لحنی نرم داشت، اما در نهایت او وعده‌ای برای تغییرات جدی حتی در حوزه حجاب نداد، و تنها سعی کرد با سخنانی کلی، فضای اعتراضات را تلطیف کند. او در عین حال، بر «ضرورت شرعی و خدشه‌ناپذیر» بودن حجاب تاکید کرده است.
خامنه‌ای همچنین گفته که به فکر حضور زنان در سمت‌های عالی کشور است، و نهادهایی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌توانند در این‌باره، اقداماتی انجام دهند.
رهبر جمهوری اسلامی، پیش از این نیز در فضاهای مشابه، سخنانی را برای تلطیف فضا بیان کرده، اما در نهایت به قول معروف، خر خود را رانده است. از جمله، او بارها از مردم خواسته که اگر مخالف او هم هستند، برای ایران در انتخابات شرکت کنند، اما در نهایت اعلام کرده که این شرکت فقط رای دادن است.
خامنه‌ای همچنین از حامیانش خواسته که در مقابل پاره شدن عکسش سکوت کنند، اما هدفش از این سخنان، در نهایت تحریک احساسات حامیانش بوده است.
خامنه‌ای و وعده به کارگیری زنان در «رده‌های گوناگون تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری»
خامنه‌ای در سخنان خود گفت: «باید راهی برای به‌کارگیری زنان در رده‌های گوناگون تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری کشور پیدا کنیم. ذهن من در این‌باره مشغول است و باید ببینیم چه کار می‌شود کرد.»
این سخنان در واقع پاسخی به سخنان زنان حاضر در این جلسه بود، اما او مصداقی برای سخنانش مشخص نکرد. اشاره او می‌تواند به سمت‌هایی چون وزارت استانداری، یا رییس‌جمهور شدن زنان باشد. موضوع ریاست جمهوری زنان اما در ساختار فعلی جمهوری اسلامی جایگاهی ندارد و برای این موضوع، به نوعی نیاز به تفسیر قانون اساسی است. دلیل وزیر نشدن زنان در دولت خاتمی نیز، اعتراض مراجع تقلید اعلام شد و پس از آن، تنها در دولت «محمود احمدی‌نژاد» وزیر زن منصوب شد. اینک نیز هنوز دولت رئیسی، برنامه‌ای جدی برای وزیر شدن زنان ندارند.
او در برخی از سخنان پیشین خود گفته بود که تصدی برخی سمت‌های بالا توسط زنان، ممکن است که «منع اسلامی داشته باشد.»
تکرار سخنان سابق درباره دختران با «حجاب ضعیف»
خامنه‌ای در سخنان خود گفت «کسانی که حجاب ضعیف دارند هم، دختران خود ما هستند.»
این سخنان رهبر جمهوری اسلامی شبیه به سخنان قاسم سلیمانی است که در سالیان اخیر بارها توسط کاربران و رسانه‌های موسوم به ارزشی تبلیغ شده است، مبنی بر اینکه «همان دختر کم حجاب، دختر من است.»
رهبر جمهوری اسلامی پیش از این نیز سخنان مشابه داشته، اما سخنان جدیدش به دلیل اعتراضات به حجاب، بازتاب متفاوتی دریافت کرده است.
او سال ۱۳۹۱، در یکی از سفرهای استانی خود گفته بود: «خانم‌هایی بودند که در عرف معمولی به آن‌ها می‌گویند خانم بدحجاب؛ اشک هم از چشمش دارد می‌ریزد. حالا چه کار کنیم؟ ردش کنید؟ مصلحت است؟ حق است؟ نه. دل، متعلق به این جبهه است؛ جان، دلباخته به این اهداف و آرمان‌هاست. او یک نقصی دارد، مگر من نقص ندارم؟ نقص او ظاهر است، نقص‌های این حقیر باطن است.»
رهبر جمهوری اسلامی همچنین گفت که که خود زنان در مقابل «کشف حجاب» ایستادند.
او تاکید کرد که زنان در مقابل «تلاش‌های فراوان در قضایای اخیر، علیه حجاب» ایستادگی کردند و «در حالی که بدخواهان امیدشان به همین زن‌های اصطلاحا بدحجاب بود تا کشف حجاب کنند، اما زنان این کار را نکردند و در دهان تبلیغ‌کننده‌ها و فرستندگان فراخوان زدند.»
با این سخنان رهبر جمهوری اسلامی حداکثر می‌توان انتظار داشت که در عمل، برای قوانین حجاب یا حجاب در نهادها و ادارات دولتی، اتفاقی نیفتد و برخورد در خیابان کمتر شود.
روندی که در هفته‌های گذشته نیز در قالب طرح‌های ناظر مطرح شده است، به این معنا که به جای برخورد با خود زنان، با رستوران‌ها یا مکان‌های عمومی که زنان در آن حضور می‌یابند برخورد شود.
تاکید بر سخنان سابق درباره «خدشه‌ناپذیر» بودن حجاب
خامنه‌ای در عین حال گفت:«حجاب بی‌تردید یک ضرورت شرعی و خدشه‌ناپذیر است، اما این ضرورت خدشه‌ناپذیر نباید موجب شود کسانی که به صورت کامل حجاب را رعایت نمی‌کنند، به بی‌دینی یا ضد انقلابی متهم شوند.»
رهبر جمهوری اسلامی سال ۱۳۹۶ و پس از آن که زمزمه‌های اختیاری بودن حجاب از سوی برخی چهره‌ها و روحانیون در داخل کشور مطرح شده بود، آن‌ها را دنبال کنندگان «خط دشمن» خوانده بود.
آیت‌الله خامنه‌ای همچنین حرکت دختران خیابان انقلاب را نیز، نتیجه «تبلیغات پرحجم دشمنان و هزینه‌های سرسام‌آور آنان برای اثرگذاری منفی بر مساله حجاب» خوانده بود.
ازاین‌رو، سخنان او درباره اصل حجاب نیز تغییری نکرده است، و اساسا از سخنان او نمی‌توان انتظار تغییر قوانین جدی در حوزه حجاب یا حل شدن موضوع حجاب اجباری در محیط‌های عمومی را داشت.
سابقه سخنان متفاوت برای دلجویی از ملت و راندن خر خود
سخنان متفاوت خامنه‌ای برای فضاسازی و در عین حال راندن خر خود، پیش از این نیز سابقه داشته است. سخنانی که به تعبیری برای دلجویی از مخالفان و منتقدان بیان می‌شود، اما در عمل اتفاقی نمی‌افتد.
بخش‌هایی از این سخنان در ایام انتخابات بیان می‌شد. از جمله او در سال ۱۳۴۹ و پیش از انتخابات مجلس، از «همه» و از جمله «کسانی که نظام را قبول ندارند» خواست تا «برای حفظ اعتبار کشور»، در انتخابات آتی شرکت کنند.
او تاکید کرده بود:«ممکن است کسی بنده را قبول نداشته باشد، اما {در انتخابات} شرکت کند.»
خامنه‌ای اما پس از رد صلاحیت گسترده نامزدها و در پاسخ به افرادی که این سخنانش را یادآوری می‌کردند گفت که تنها منظورش از شرکت در انتخابات، رای دادن بوده، نه نامزد شدن.
او اعلام کرد که «حتی کسانی هم که با نظام مساله دارند در انتخابات شرکت کنند»، اما «این سخن به معنای آن نیست که بخواهند کسانی که نظام را قبول ندارند به مجلس بفرستند.»
نمایش ملایمت در برابر مخالفان
خامنه‌ای بارها به گونه‌ای جلوه داده که به برخورد شدید با منتقدانش راضی نیست، اما در عمل، این اقدامات تنها نمایش و حتی حربه‌ای برای تحریک احساسات حامیانش بوده است.
این سخنان خامنه‌ای، تکرار سخنان او در سال ۱۳۷۸ بود، که با گفتن عبارت «اگر عکس من را هم پاره کردند، واکنش نشان ندهید»، احساسات حامیان خود را تحریک کرد.
با این حال، همواره با همه منتقدان او برخورد شدیدی شده و برخی چون «سعیدی سیرجانی» نیز، به قتل رسیده‌اند.
