IRANWIRE
«آذین سعیدی‌نسب»، دانشجوی محیط زیست دانشگاه تهران، یکی از صدها دانشجویی است که در چهارمین شب اعتراضات سراسری در تهران بازداشت شده است. اعتراضاتی که از ۲۶شهریور، و با انتشار خبر جان‌باختن «مهسا امینی» در بیمارستان کسری آغاز شد.
مهسا امینی، دختر ۲۲ ساله اهل سقز، بعد از بازداشتی دو ساعته به دست ماموران گشت ارشاد، به کما رفت و به بیمارستان کسری منتقل شد، او چند روز را در جدال بین ماندن و رفتن گذراند و چند روز پیش از تولد ۲۳ سالگی‌اش، جان باخت.
مرگ مهسا امینی طولانی‌ترین اعتراض سراسری ایرانیان پس از انقلاب را رقم زده، و از آن روز تا لحظه تنظیم این گزارش، براساس آخرین گزارش سازمان حقوق بشر ایران، دستکم ۲۰۱ نفر در جریان سرکوب این اعتراضات کشته، و صدها تن بازداشت شده‌اند.
***
«آذین سعیدی‌نسب»، دانشجوی ۲۱ساله رشته محیط‌زیست در دانشگاه تهران، روز ۳۱ شهریور توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده، و بعد از گذشت بیش از بیست روز، هیچ‌یک از دوستان و نزدیکانش موفق نشده‌اند اطلاع دقیقی نسبت به وضعیت او پیدا کنند.
یک منبع نزدیک به این دانشجوی بازداشت شده در گفتگو با «ایران‌وایر» می‌گوید: «آذین از همان اولین شب تجمعات در محدوده بلوار کشاورز و پارک لاله حضور داشت. قبل از بازداشتش هم از دست مامورها کتک خورد. نوبت اولش از ناحیه دست صدمه دید، اما خودش می‌گفت چیزی نیست، فقط یک ضرب‌دیدگی ساده است. اما شب‌های بعد قبل از بازداشتش خیلی سخت کتک خورده بود. چهارمین شب، آخرین بار دوستانش او را حوالی تئاتر شهر دیده‌اند، و بعد هر چقدر منتظر تماس او شدند دیگر خبری نشد، و بعد شنیدیم که همان شب بازداشت شده است.»
این فرد آگاه می‌گوید آذین سعیدی‌نسب، ۴۸ ساعت بعد از بازداشت تماس کوتاهی با خانواده خود گرفته و اعلام کرده است که در بند ۲۰۹ زندان اوین زندانی است، اما از آن روز به بعد، نه کسی صدایش را شنیده و نه اطلاعی از وضعیتش ارائه شده: «ما حتی با ریاست دانشگاه تهران برای این موضوع تماس گرفتیم و گفت‌وگو کردیم. گفتند از طرف دانشگاه پیگیر وضعیت دانشجوهای بازداشتی هستند، اما تا وقتی خانواده‌اش برای پیگیری درخواست نکنند، کاری نمی‌شود کرد. خانواده آذین به شدت نگرانند که اطلاع‌رسانی وضعیت او را بدتر کند، هر چقدر هم خودشان برای گرفتن خبر از او مراجعه کرده‌اند، اطلاعاتی به آن‌ها داده نشده است.»
«علی شریف‌زاده»، از وکلای دادگستری، که در اعتراضات اخیر اعلام کرده تلاش می‌کند وکالت افراد گمنام و دانشجویان بازداشت شده را بپذیرد، روز ۱۲مهر، در حساب کاربری توییتر خود نوشت: «علیرغم پیگیری‌های انجام شده برای آذین سعیدی‌نسب، دانشجوی دانشگاه تهران، که حدود ۱۳ روز در بازداشتگاه امنیتی ۲۰۹ زندانی است، متاسفانه اجازه اخذ وکالت طبق تبصره ضد حقوق بشری ماده ۴۸ قانون آ.د.ک داده نمی‌شود.»
منبع آگاهی که با «ایران‌وایر» گفتگو کرده است می‌گوید، اینکه چه نهادی آذین را بازداشت کرده، واضح و روشن نیست: «هیچ‌کس دقیقا نمی‌داند کدام نهاد آذین را بازداشت کرده است، اما از آن‌جا که گفته در بند ۲۰۹ زندان اوین است، می‌شود نتیجه گرفت که در اختیار ماموران وزارت اطلاعات است. خانواده‌اش حتما بیشتر از ما نگرانش هستند، اما این سکوت آن‌ها کمکی به وضعیت آذین نخواهد کرد.»
نگرانی خانواده‌ی بازداشت شدگان در اعتراضات، و امتناع آن‌ها از اطلاع‌رسانی به دلیل فشارهای امنیتی، الگویی تکرار شونده است. اغلب خانواده‌های بازداشت‌شدگان تجربه مشابهی از روزهای پس از بازداشت عزیزانشان دارند، نهادهای امنیتی مدام خانواده‌ها را تهدید می‌کنند که اطلاع‌رسانی وضعیت عزیزانشان را بدتر می‌کند.
بعد از فاجعه تلخ کشته شدن مهسا امینی، و همچنین تراژدی «نیکا شاکرمی»، نوجوان ۱۶ ساله معترض، که در جریان اعتراضات ۲۹شهریور بلوار کشاور تهران بازداشت و یک هفته بعد پیکر آسیب‌دیده‌اش تحویل خانواده‌اش شد، شماری از فعالان برابری جنسیتی، با انتشار یک بیانیه تصویری از مردم خواسته‌اند که نام بازداشت‌شدگان اعتراضات اخیر را اعلام کرده، و اجازه ندهند گمنامی آن‌ها منجر به بروز فجایع بیشتری در زندان‌های ایران شود.
منبع آگاهی که با «ایران‌وایر» گفتگو کرده است، با اشاره به این بیانیه می‌گوید: «ما فقط نگران جان آذین هستیم. من بعد از دیدن این بیانیه فکر کردم باید درباره این دختر اطلاع‌رسانی کنم. اینکه نه کسی آذین را بعد از بازداشت دیده، نه به او اجازه تماس با خانواده‌اش داده شده، نه حتی از نظر قانونی امکان معرفی وکیل برایش فراهم شده، بسیار نگران‌کننده است؛ ما فقط نگران سلامتی او هستیم.»
براساس قوانین دستگاه قضا در نظام حاکم بر ایران، حق انتخاب وکیل برای متهمان بازداشت شده تا زمان برگزاری دادگاه وجود ندارد و به‌علاوه، انتخاب وکیل در پرونده‌هایی که عموما با اتهامات امنیتی تشکیل می‌شود ممکن نیست، مگر اینکه یکی از افراد موجود در فهرست وکلای مورد وثوق و تایید دستگاه قضا باشد.
آذین سعیدی‌نسب تنها دانشجوی بازداشت شده نیست که بعد از دستگیری به دست نیروهای امنیتی، اطلاعی از سرنوشتش در دست نیست.
همچنین «ایران‌وایر» مطلع شده است، به دنبال بازداشت توام با خشونت «شهریار شمس»، فعال دانشجویی و دانشجوی مدیریت دانشگاه آزاد تهران شمال، در تاریخ ۵مهر ۱۴۰۱، خانواده او در بی‌خبری مطلق به سر می‌برند و اطلاعی از این فعال دانشجویی در بند ندارند.
شهریار شمس یکی از فعالان دانشجویی، که پیشتر نیز سابقه بازداشت در اعتراضات دی۱۳۹۶ را داشته است، در تاریخ ۵مهر، در روندی پرخشونت، با حمله نیروهای امنیتی به منزل خود بازداشت و به بند امنیتی ۲۴۰ منتقل شده است، اما به نظر می‌رسد حق برقراری تماس از این فعال دانشجویی گرفته شده باشد.
به جز این دو دانشجو، نام صدها دانشجوی بازداشت شده که «از نهاد بازداشت کننده و محل نگهداری آن‌ها اطلاعی در دست نیست»، توسط منابع خبری دانشجویی، از جمله شوراهای صنفی دانشجویان ایران منتشر شده است.
از سوی دیگر، خبرگزاری «میزان»، وابسته به قوه قضاییه، در تاریخ ۱۸مهر، به نقل از «غلامحسین محسنی اژه‌ای»، رییس قوه‌قضاییه، از برگزاری زودهنگام دادگاه‌های بازداشت‌شدگان مرتبط با اعتراضات یک ماه اخیر خبر داده است: «هرچه زودتر دادگاه پرونده عناصر اصلی و وابسته به خارج را به دادگاه بفرستند، تا خارج از نوبت به آن‌ها رسیدگی شود.»
مجموعه این مسائل، نگرانی برای دانشجویانی که شرایطی مشابه با آذین سعیدی‌نسب دارند و ممکن است در سلول‌های انفرادی یکی از زندان‌های ایران تحت بازجویی و شکنجه باشند، را افزایش داده است. چرا که بدون دسترسی به وکیل، ممکن است ناچار به اعتراف اجباری شوند. اعترافاتی که مهم‌ترین مدارک نهادهای امنیتی برای تشکیل پرونده علیه آن‌ها آن‌هاست، که در هنگام صدور حکم مورد استناد قرار می‌گیرد.
