پناهندگی ورزشکاران: از کار انداختن ماشین تبلیغات حکومت‌های استبدادی

صدای امریکا

شقایق باپیری که از سال ۲۰۱۵ عضو‌ تیم ملی هندبال زنان ایران و‌ باشگاه سپاهان بوده است و در رقابت‌های قهرمانی جهان در اسپانیا یکی از بازیکنان باتجربه ایران به شمار می‌رفت، از روز سه‌شنبه ۲۳ آذر ماه ​هتل سورکوتل سورایا پلاس، محل اقامت کاروان تیم ملی هندبال دختران ایران در والنسیا، را ترک کرده است. مسئولان برگزاری مسابقات می‌گویند که او به دنبال کسب پناهندگی اسپانیا است.

پناهندگی ورزشکاران کشورهایی که در آن استبداد و دیکتاتوری حاکم است، سابقه‌ای به اندازه چند دهه دارد. با توجه به این که ورزش برای حکومت‌هایی از این دست ابزار تبلیغاتی مهمی محسوب می‌شود، آنها می‌کوشند با اعزام تیم‌های مختلف ورزشی و کسب موفقیت، آن را همچون سرپوشی بر وضعیت موجود در کشورشان قرار دهند. اما همین ابزار پروپاگاندا در موارد بسیاری پاشنه آشیل همین کشورها می‌شود.

پس از جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد، موج پناهندگی ورزشکاران بلوک شرق در جهان سروصدای زیادی به پا کرد. دولت‌هایی که تحت سیطره شوروی بودند قصد داشتند با حضور در رقابت‌های ورزشی بین‌المللی همچون المپیک، به همان اهدافی که ذکر شد دست یابند. اما در مقابل، ورزشکاران پناهنده با روایت وضعیت خودشان و مردم هموطن‌شان، عملاً این ماشین تبلیغات را از کار می‌انداختند.

از جمله می‌توان به پناهندگی ماری پرووازینکوا، ژیمناست اهل چکسلواکی در المپیک ۱۹۴۸ لندن و عدم بازگشت ۴۵ نفر از اعضای کاروان تیم ملی مجارستان در المپیک ۱۹۵۶ ملبورن اشاره کرد. یکی از موارد دیگری که سروصدای زیادی هم به پا کرد عدم بازگشت ۱۱۷ ورزشکار از المپیک تابستانی ۱۹۷۲ مونیخ بود. این روند تا فروپاشی شوروی ادامه داشت و پس از آن کاهش چشمگیری داشت.