میزبانی این وبینار با ملانی ورویر مدیر اجرایی این انستیتو و نازنین انصاری مدیرمسئول کیهان لندن و کیهان لایف بود. جاوید رحمان، آذر نفیسی، نینا انصاری، آسیه امینی، شاپرک شجری‌زاده و فاطمه سپهری سخنرانان این وبینار بودند.
میزبانی این وبینار با ملانی ورویر مدیر اجرایی این انستیتو و نازنین انصاری مدیرمسئول کیهان لندن و کیهان لایف بود. جاوید رحمان، آذر نفیسی، نینا انصاری، آسیه امینی، شاپرک شجری‌زاده و فاطمه سپهری سخنرانان این وبینار بودند.
ملانی ورویر مدیر اجرایی وبینار انستیتو «زنان، صلح و امنیت» دانشگاه جرج تاون در واشنگتن در ابتدای این نشست با اشاره به تلاش‌های زنان ایران برای احقاق حقوق‌شان در سال‌های گذشته گفت که این زنان از موانعی که در برابر آنها قرار دارد نمی‌ترسند. او همچنین با اشاره به اتفاقات روزهای اخیر در افغانستان گفت «با تحولات جدید افغانستان ما بار دیگر شاهد وضعیت نابسامان زنان در افغانستان هستیم و به نقاط مشترک فعالان زن در ایران و افغانستان توجه می‌کنیم.»
جاوید رحمان گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران که با ارسال ویدئو در این وبینار حضور داشت با ابراز نگرانی نسبت به تبعیض علیه زنان و دختران توسط جمهوری اسلامی گفت حکومت ایران با زنان و دختران به عنوان شهروند درجه دو رفتار می‌کند و وی این موضوع را در گزارش‌های پیشین خود مورد تأکید قرار داده است.
جاوید رحمان تبعیض‌ها علیه زنان را در زمینه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و قانونی دانست و تأکید کرد کرامت انسانی زنان در جمهوری اسلامی نادیده گرفته می‌شود. او همچنین با اشاره به لایحه‌های مربوط به حمایت از زنان و حمایت از نوجوانان که در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است اشاره کرد و گفت این لوایح همچنان کمبودهای فراوانی دارند.
او در اشاره با نقض حقوق بشر و حقوق زنان در جمهوری اسلامی بر مواردی چون خشونت علیه زنان به ویژه خشونت خانگی از سوی همسران و اعضای مرد خانواده، قتل‌های ناموسی، کمبود پناهگاه و نبود قوانین حمایتی از زنان، محرومیت از تحصیل دختران و زنان، کودک‌همسری و ازدواج کودکان دختر بین ۱۰ تا ۱۴ سال و حتا در مواردی کاهش سن ازدواج دختران به زیر ۱۰ سال، عملکرد ناکارآمد و ناکافی جمهوری اسلامی در مدیریت مبارزه با شیوع کرونا، بازداشت‌های خودسرانه اقشار مختلف در ایران، عدم امکان تحقیقات مستقل از حکومت درباره سرکوب‌های اعتراضات سراسری آبان ماه ۹۸ و نقض گسترده حقوق اقلیت‌های مذهبی، قومی و جنسی تأکید نمود.
گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران همچنین با اشاره به ریاست جمهوری سیدابراهیم رئیسی «قاضی مرگ» به نقش او به عنوان یکی از آمران اعدام‌ها و سرکوب مردم اشاره و نسبت به افزایش صدور و اجرای احکام اعدام در ایران و نقش رئیس جمهوری اسلامی جدید در ایران به عنوان یکی از عاملان اعدام‌ها در سال‌ها و دهه‌های گذشته ابراز نگرانی کرد.
جاوید رحمان همچنین بر لزوم تغییر قوانین در جمهوری اسلامی تأکید کرد و گفت رژیم ایران باید هرچه زودتر اجازه بازدید از شرایط ایران و زندان‌های این کشور را به سازمان ملل متحد بدهد.
پس از سخنان جاوید رحمان، ویدئویی از تحولات ایران از مشروطه تا کنون و فراز و نشیب‌های زندگی و فعالیت زنان در این تحولات به نمایش در آمد.
آذر نفیسی استاد دانشگاه و نویسنده کتاب «لولیتاخوانی در تهران» در سخنانی گفت که «همه چیز از زنان آغاز می‌شود» و برای اینکه ببینید شرایط هر کشور چگونه است باید در ابتدا به شاخص‌های مربوط به زنان و وضعیت حقوق زنان توجه کرد. جمهوری اسلامی نیز در ابتدا زنان و حقوق آنها را هدف قرار داد، بعد فرهنگ و بعد اقلیت‌های مختلف را؛ رژیم ایران پس از انقلاب ۵۷ حتا پیش از تدوین قانون اساسی، قوانین مربوط به حقوق زنان را هدف حمله قرار داد تا بعد در قوانین خود به این حجم از تبعیض، مشروعیت حقوقی ببخشد.
آذر نفیسی با اشاره به تلاش جمهوری اسلامی برای مصادره تاریخ و فرهنگ ایرانی گفت که مقامات جمهوری اسلامی پس از انقلاب ۵۷ می‌گفتند هر آنچه زنان ایران تا آن زمان به دست آورده‌اند، از الگوهای غربی بوده است. انگار «آزادی» یک موضوع «غربی» است و در غرب هم عده‌ای باور کردند که جمهوری اسلامی در حال معرفی و نشان دادن «فرهنگ بومی» ایران است!
این نویسنده در بخش دیگری از سخنانش این پرسش را مطرح کرد که اگر فرهنگ ایرانی خیام و حافظ و ملک تاج خاتون نیست، و اگر این فرهنگ بومی ما نیست، پس آیا فرهنگ بومی ما کودک‌همسری دختران است؟! آیا فرهنگ اروپا هم فاشیسم و کمونیسم است و فرهنگ ایالات متحده آمریکا هم برده‌داری و کشتار بومیان آمریکاست؟!
آذر نفیسی در ادامه گفت، معمولا هر فرهنگی در دنیا مؤلفه‌هایی دارد که از آنها شرمسار است و هر فرهنگی این حق را دارد که رو به جلو حرکت کند. در ایران هم تغییراتی که پس از انقلاب مشروطه در کشور ایجاد شد رو به جلو بود اما یک قرن پیش شیخ فضل‌الله نوری که از جمله معلمان روح‌الله خمینی بود ادبیات، رمان و تئاتر را سّمهایی می‌دانست که آمده تا جوانان ایران را مسموم کند! آیت‌الله خمینی ایران را به سمتی برد که مورد نظر شیخ فضل‌الله نوری بود.
نفیسی همچنین در بخش پایانی سخنانش تأکید کرد که زنان ایرانی نه از غرب بلکه از مادران و مادربزرگ‌هایشان یاد گرفته‌اند که چگونه به شکلی خلاقانه ساختاری را که علیه آنهاست به پرسش و چالش بکشند.
فاطمه سپهری یکی از ۱۴ امضاکننده‌ی نامه استعفای رهبر جمهوری اسلامی و گذار از این رژیم با حقوق خودش به عنوان یک دختر جوان در زمان انقلاب آغاز کرد و گفت: «به عنوان یک زن من هم گله دارم از جمهوری اسلامی؛ روزی که جمهوری اسلامی آمد من ۱۴ ساله بودم. جمهوری اسلامی با من خیلی بد تا کرد. من به عنوان یک زن هیچ حق انتخابی نداشتم. جمهوری اسلامی در همه این سال‌ها برای من دیکته کرد و من مجبور بودم بپذیرم. به قول خودشان سمعاً و طاعتا بود و من هیچ حق آزادی نداشتم.»
او همچنین با اشاره به مخالفت روح‌الله خمینی با حق رأی زنان در سال ۴۲ خورشیدی گفت که مردم و به ویژه زنان متوجه نشدند که او خیلی زیرکانه گفت ما با فحشا مخالفیم اما او با بودن زنان در صحنه مخالف بود و با حضور رسمی‌اش در قدرت در سال ۵۷ و قدرت گرفتن این رژیم، در این ۴۳ سال ثابت کردند که زنان و اقلیت‌ها بسیار مورد هجوم جمهوری اسلامی قرار دارند.
فاطمه سپهری در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد زنان طرفدار جمهوری اسلامی و زنان و دخترانی که پای صندوق رأی می‌روند نادان هستند. بسیاری از آنها از تبعیض‌ها ناراحت‌اند اما شرایط را پای حساب همسر و پدر و برادر می‌گذارند در حالی که اگر جمهوری اسلامی برای زنان و خانواده قوانین درستی می‌داشت، آن همسر، پدر و برادر مجبور می‌بودند آنها را اجرا کنند و تخطی از قانون نکنند.
فاطمه سپهری همچنین به نارضایتی عمومی مردم از جمهوری اسلامی اشاره کرد و گفت نارضایتی از جمهوری اسلامی مختص زنان نیست و این روزها زن، مرد و همه اقشار از حکومت ناراضی هستند اما مقامات نظام با اعمال خشونت خود را حفظ کرده‌اند.
شاپرک شجری‌زاده فعال مدنی نیز در سخنانی گفت جمهوری اسلامی به حقوق بشر و آزادی بیان اعتقادی ندارد و تبعیض‌های مختلفی علیه زنان اعمال می‌کند و این تبعیض‌ها کاملا در قوانین جمهوری اسلامی نیز مشهود است. جمهوری اسلامی رکورد اعدام زنان را در جهان دارد و هیچ فضایی برای تغییر و بهبود در جمهوری اسلامی باقی نمانده و رژیم هرگونه اعتراضاتی را سرکوب می‌کند و با بازداشت فعالان مدنی و سیاسی و روزنامه‌نگاران آنها را برای اعترافات اجباری زیر فشار قرار می‌دهد.
شاپرک شجری‌زاده همچنین افزود که بجای اینکه مجامع بین‌المللی جمهوری اسلامی را پاسخگوی این اعمال کنند، ایران را در کمیته حقوق زنان در سازمان ملل عضو کردند. او همچنین به کارنامه حقوق بشری سیدابراهیم رئیسی اشاره کرد و گفت زمانی که او در قوه قضاییه بود زنان و مدافعان حقوق بشر زیادی بازداشت شده و مورد شکنجه، آزار قرار گرفته و علیه آنها احکام زندان و تبعید صادر شد.
آسیه امینی عضو هیئت مدیره انجمن پِن در نروژ نیز در این نشست گفت: «می‌خواهم کمی از تجربیات شخصی‌ام صحبت کنم. وقتی در ایران انقلاب شد من ۵ سالم بود و در یک مزرعه در شمال ایران بزرگ شدم. در خانواده من برخی موافق انقلاب و برخی مخالف بودند. شاید به همین دلیل و به دلیل اینکه برخی از اعضای فامیل من اعدام شدند پدر و مادرم می‌خواستند ما را در آن مزرعه امن نگه دارند. بعد از آنکه وارد دانشگاه شدم و روزنامه‌نگاری خواندم متوجه آنچه شدم که پیرامونمان در جریان بود. امروز می‌خواهم بگویم که آگاه بودن برای ایجاد تغییر مهم است.»
او در ادامه گفت «من به عنوان یک روزنامه‌نگار وقتی در حال پیگیری یک پرونده بودم که یک دختر نوجوان ۱۶ ساله به اتهام قتل به اعدام محکوم شده بود بسیار متعجب شدم. به شهر کوچکی در شمال سفر کردم که داستان عجیب این دختر، عاطفه رجبی، در آن اتفاق افتاده بود. او وقتی ۹ ساله بود مورد تجاوز قرار گرفته بود و حتا تا وقتی ۱۶ ساله شد سه بار شلاق خورده و به اتهام قتل به اعدام محکوم شده بود.» آسیه امینی چنین موردی را مشتی نمونه‌ی خروار از تبعیض و فشارهای مرگبار بر زنان دانست.
نینا انصاری نویسنده و فعال حقوق زنان نیز در این نشست گفت که تبعیض علیه زنان در ایران چنان گسترده و در همه سطوح رخ می‌دهد که در عمل یک آپارتاید جنسیتی است. زنان از حقوق اولیه محروم هستند و با وجود اینهمه فشار و تبعیض دستاوردهای بسیار مهمی داشتند از جمله اینکه تعداد زنان دانشجو از تعداد مردان دانشجو بیشتر است؛ کمپین‌های حمایتی زیادی در سطوح محلی ایجاد شده؛ کنشگری کرده‌اند و نسلی از زنان فرهیخته از روزنامه‌نگار و تهیه‌کننده و کارگردان و هنرمند و علمی به میدان آمده‌اند که دستاوردهای آنها در عرصه بین‌المللی نیز شناخته شده است.
این فعال حقوق زنان افزود همانطور که در این نشست هم تأکید شد وضعیت زنان باید در مرکز وضعیت کنشگری حقوق بشر در ایران قرار بگیرد. در شرایط کنونی که سیدابراهیم رئیسی با کارنامه مشخص ضد حقوق بشر رئیس جمهوری اسلامی شده نشان می‌دهد در سال‌های آینده چالش‌های زیادی خواهیم داشت. رئیس دولت پیشین [حسن روحانی] نیز در وعده‌هایی که درباره زنان داده بود شکست خورد و نتوانست اصلاحاتی ایجاد کند و حتا شاهد پیامدهای منفی درباره زنان بودیم.
نینا انصاری همچنین تأکید کرد که بسیار اهمیت دارد که جامعه ایرانی خارج از کشور، فعالان حقوق زنان و کنشگران مدنی وضعیت زنان را در مرکز کانون مطالبات حقوق بشری خود از جامعه جهانی قرار دهند. به ویژه آنکه در سال‌های گذشته رژیم ایران سرکوب جامعه مدنی و سرکوب وخشونت علیه مردم معترض در خیابان را گسترش داده است.
او در پایان گفت اگر جامعه جهانی قصد مذاکره با جمهوری اسلامی دارد، باید موضوع زنان و حقوق بشر را در نظر بگیرد و ما باید درباره مشکلات زنان و رفتارهای جمهوری اسلامی با شهروندان صحبت کنیم تا مذاکره‌کنندگان با جمهوری اسلامی هم به این موضوع اهمیت بدهند.
نشست دوم این انستیتو درباره وضعیت زنان در ایران چهارشنبه آینده هشتم سپتامبر ۲۰۲۱ برگزار خواهد شد.
