ارسال کننده: 24آذر خانم Manijeh Ar
شیوا گنجی 
درباره‌ی رواج پدیده‌ای به نام رحم اجاره‌ای
اشاره: نازایی و ناباروری برای بسیاری از زوج‌ها در سراسر این کره خاکی سخت و رنج‌آور است. پزشکان در سراسر دنیا روزانه به دنبال درمان‌هایی جدید هستند که این مشکل را حل کرده و نازایی و ناباروریی را درمان کنند؛ در بیشتر مواقع این اتفاق افتاده و بسیاری از زوج‌ها صاحب فرزند یا فرزندانی شده‌اند. یکی دیگر از این روش‌ها رحم‌هایی اجاره‌ای است که در چند سال اخیر رو به افزایش است و بسیاری از زوج‌های نابارور از این روش استفاده می‌کنند.اين شيوه از درمان‌های نوين نازايی به شمار می‌آيد و اولين نوزاد به اين روش در سال ١٩٩٠ در آمريكا متولد شد. در سالیان اخیر در کشور ایران نیز درباره مادران اجاره‌ای و رحم‌های اجاره‌ای نظرات موافق و مخالف و متفاوتی مطرح شده و این در حالی است که بیشتر زوج‌های نابارور نسبت به این پدیده و رواج آن به عنوان شیوه‌ای درمانی برای ناباروری با دیده خوشبینی می‌نگرند. در این نوشتار تلاش شده است تا بدانیم مادر اجاره‌ای یا رحم اجاره‌ای چیست و به چه صورت این عمل انجام می‌شود؟ ابعاد مثبت و منفی این روش درمان ناباروری چیست و مادران اجاره‌ای چه ویژگی‌هایی باید داشته باشند و همچنین هزینه‌های این شیوه درمانی چگونه است؟که از نظر می‌گذرد.
رحم اجاره‌ای
مادر اجاره‌ای، زنی است که بر اثر فقر، و در ازای دريافت مبلغی پول، حاضر به اجاره دادن رحم خود است. لذا گسترش اين پديده، ارتباط تنگاتنگی با پديده فقر دارد. فقر، سبب بازتوليد روزافزون پديده مادران اجاره‌ای شده و خواهد شد.
زمانی که یکی از دو طرفین زوجین دچار مشکل است و بعد از مداواهای طولانی متاسفانه باز هم قادر به باروری نیست، از روش رحم اجاره‌ای استفاده می‌کنند.
این روش به این صورت است که بعد از لقاح مصنوعی در آزمايشگاه و پس از گذشت سه روز، درست زمانی كه جنين ٦ تا ٨ سلولی است آن را در رحم مادر اجاره‌ای می‌گذارند كه به او مادر اجاره‌ای يا مادر ميانجی می‌گويند. این شخص یعنی مادر اجاره‌ای یا میانجی کسی است که نُه ماه بچه در وجود او نگه‌داری می‌شود در حالی که فرزند خودش نیست.
ابعاد مثبت روش بكارگيری رحم اجاره‌ای
– كاهش آمار طلاق در كشور و حل مشكلات زوج‌های نابارور.
– فرزند صالح از اين روش از لحاظ ژنتيكی تمام خصوصيات والدين صاحب نطفه را دارد و نسبت به روش‌های غيرشرعی و يا فرزند‌خواندگی ارجحيت دارد.
– اين روش به زنانی كه از لحاظ تخمك‌گذاری مشكلی ندارند و دلايل ديگری برای ناباروری دارند كمك می‌كند. از اين رو درصد بالايی از مشكلات ناباروری حل می‌شود.
– از نظر روانشناسی و روانپزشكی نيز حدود ١٥ سال است كه در مورد رحم اجاره‌ای ارزيابی‌هايی صورت گرفته (تا تقريباً چهارهزار مورد مطالعه شده) و آسيب‌های احتمالی را كه فرد داوطلب امكان دارد متحمل شود را بررسی كرده‌اند، اما هنوز هيچ آسيب مشخصی گزارش نشده است.
– از لحاظ فقهی فرزندی كه در رحم اجاره‌ای رشد يافته مشروع و قانونی است.
ابعاد منفی روش بكارگيری رحم اجاره‌ای
– از لحاظ فرهنگی اين روش هنوز مورد قبول همه مردم واقع نشده و اكثر آنها از اين روش بی‌اطلاع هستند، بنابراين ديد مناسبی نسبت به فردی كه رحم اجاره داده می‌شود وجود ندارد.این درحالی است که بیشتر زوج‌های نابارورنسبت به این پدیده ورواج آن به عنوان شیوه‌ای درمانی برای ناباروری بادیده خوشبینی می‌نگرند.
– احتمال انتقال بيماری‌هايی چون ايدز و هپاتيت و… از مادر اجاره‌ای به نوزاد
– احتمال انتقال بيماری از زوج‌های اهدا کننده جنين مانند بيماری‌های عفونی (نظير ايدز و هپاتيت و…) و بيماری‌های ويروسی و… به جنين و سپس مادر اجاره‌ای
– اطلاع طفل از اينكه حاصل چنين روند پزشكی است و نوع برخورد وی با اين مساله
– امكان سوء‌استفاده‌های مختلف از اين روش از جمله سوء‌استفاده‌های مالی
– نارضايتی اطرافيان به خصوص فرزندان و همسران افرادداوطلب رحم اجاره‌ای
– از لحاظ حقوقی و قانونی هنوز مشكلاتی در اعمال اين روش وجود دارد
ويژگی‌های فرد داوطلب رحم اجاره‌ای
– از نظر جسمی سالم باشد
– بارداری برای او خطری به بار نياورد
– از نظر بيماری‌های چون ايدز و هپاتيت به دقت بررسی شود
– نبايد دارو مصرف كند
– از نظر فشار خون و بيماری سرخچه بايد كنترل شود
– بايد حداقل يك بچه به دنيا آورده باشد و در حال حاضر نيز سرپرست او محسوب شود (در غير اين صورت به نظر نمی‌رسد شخص به تحويل بچه به پدر و مادر واقعی‌اش رضايت دهد)
– هدف کارآمدو مثبتی داشته باشد و با كارايی منفي به اين مساله نگاه نكند
– از نظر روحی به رشد و بلوغ جديدی برسد
– خانواده اين فرد رضايت داشته باشند
– دارای مشكلات مالی نباشد (زيرا شرايط عاطفی مناسبی براي رشد كودك فراهم نخواهد شد)
– احساس نكند قربانی شده است
ويژگی‌های زوج اهدای جنين
– از نظر جسمی و روحی سالم باشند
– از نظر ابتلا به بيماری‌هايی چون ايدز و هپاتيت به دقت بررسی شوند
– زوج از طرف فرد داوطلب احساس خطر نكنند؛ زيرا احتمال صدمه رسيدن به افراد درگير درماجرا بيشتر می‌شود
– پدر و مادر آينده بايد افرادي قابل اطمينان و مقبول باشند و بتوانند محبت فرد داوطلب را جلب كنند؛ چرا كه در روند سخت، طولاني و ناگوار چنين حاملگي، وي نياز به احساس راحتي دوجانبه دارد
اجاره ٩ ماهه، ماهی چند؟
قیمت رحم اجاره‌ای به صورت معمول از ٤ میلیون تا ٧ میلیون تومان در نوسان است و بستگی به واسطه دارد. در شرایط کنونی ایران از لحاظ اقتصادی مشاهده شده که تا ٢٠ میلیون تومان نیز بابت این اجاره پرداخت می‌شود. اما نکته بسیار مهم در این میان کشیده شدن این مساله به بازار سیاه تجارت و قانونمند نبودن مقوله رحم جایگزین در کشور است و اینکه از وجود مراکز هماهنگ با وزارت بهداشت برای کنترل فرایند جایگزینی رحم خبری نیست.
مطابق آمار، سالانه در کشور بیش از ١٠٠ هزار نفر به جمعیت خانواده‌هایی که دچار ناباروری هستند اضافه می‌شود و سازمان بهداشت جهانی هم سهم نازایی را در میان جمعیت بارور ایران ١٢ درصد اعلام کرده است.
امید که با قانونمند شدن این پدیده و انجام بررسی‌های کارشناسی از سوی نهادهای علمی و قانونگذار، جانب انصاف را رعایت کرده و از تبدیل شدن این شیوه درمانی به کسب و کاری سیاه و به خطر افتادن جان مادران اجاره‌ای جلوگیری شود.
