تا زمانی که مهمترین وظیفه زنان را همسری و مادری بدانیم و زندگی آنها را به چارچوب خانه محدود کنیم، مسابقه زیبایی برای جلب نظر مردان و ارزشیابی اجتماعی در نظام مردانه ادامه خواهد داشت.
معصومه بحیرائی- گروه مطالعات زنان: نگاهی به سلسله مراتب ارزشهای اجتماعی جوامع و فرهنگ های مختلف در دورههای گوناگون نشان میدهد، زیبایی یکی از ارزشهای مهم اجتماعی با مصادیق و جلوههای بسیار متنوع است و معمولاً در فرهنگ مردسالار ارزش زن را با سرمایه زیبایی و جذابیت جنسی او میسنجیدند. حتی امروزه تاکید بر زیبا و جذاب بودن به عنوان بخشی از سبک زندگی درآمده است هر چند دیگر تنها مختص زنان نیست. امروزه با گسترش سبک زندگی مدرن مدیریت بدن در افراد بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. مدیریت بدن به معنای نظارت و تغییر مستمر ویژگیهای ظاهری و مرئی بدن است.
در جامعه سنتی ایران، بهداشت مقوله مهمی بود، حمام و شستشوی منظم بدن و زدودن موهای زائد، سنتی چند هزارساله بوده و حنا بستن و رنگ کردن بدن حتی به مردان نیز توصیه می شده است. با این حال ما در جامعه سنتی از مدیریت بدن سخن نمیگوییم زیرا عنصر اصلی مدیریت بدن، بحث کنترل است. در سبک زندگی سنتی، خدا مالک بدن ماست؛ باید از این امانت درست استفاده کنیم و حق دخل و تصرف در آن را نداریم.
در سبک زندگی مدرن تعداد بیشتری از زنان و حتی مردان احساس میکنند باید بدنهای خود را با معیارهای زیباشناختی تبلیغ شده از سوی رسانه های جمعی فرهنگ مدرن هماهنگ کنند؛ یعنی باید زیباتر، خوش هیکل تر و لاغرتر به نظر برسند. کنترل بر بدن و توجه به ترکیب، تزیین و هیبت ظاهری و بیرونی آن، ابزاری است که به جوانان به ویژه دختران امکان میدهد روایت مشخصی از هویت شخصی را حفظ کنند و آن را در معرض تماشای دیگران قرار دهند.
در زندگی مدرن ما بیش از پیش مسئول طراحی بدنهای خود میشویم و هرچه محیط فعالیتهای اجتماعی ما از جامعه سنتی بیشتر فاصله گرفته باشد فشار این مسئولیت را بیشتر احساس میکنیم. فشاری که میتواند زنان و حتی مردان را وادار کند تا از معیارهای زیباشناختی جنسیتی مردسالارانه تبعیت کنند و برای رهایی از این فشار ناشی از پذیرش اجتماعی و برای دستیابی به حس اعتماد به نفس، به انواع وسایل تنظیم کنندهی بدن روی آورند تا خوش هیکلتر و زیباتر شوند، وگرنه آدمهای تنبل و شلخته ای به نظر میرسند که خودشان را رها کردهاند!!
مدیریت بدن با معرفهای کنترل وزن، جراحی پزشکی و زیبایی، میزان اهمیت دادن به مراقبتهای آرایشی و بهداشتی سنجیده میشود. بین مدیریت بدن و پذیرش اجتماعی مدیریت بدن رابطه مستقیم وجود دارد. به این معنا که زنانی که مدیریت بدن بالایی دارند بر اساس هنجارهای اجتماعی مردسالارانه عمل میکنند که مدیریت بدن زیباییمحور را میپذیرد و ارج میگذارد.
برای آن که مدیریت بدن در جامعه ما مطلوبتر شود و از مسابقه پیکرتراشی و نمایش جذابیت جنسی فاصله بگیریم باید سیاستهای رسانهای و هنجارهای اجتماعی آشکار و ضمنی، معطوف به مدیریت بدن سلامتمحور باشد و این امر حاصل نمیشود مگر آنکه رویکرد سیاست جنسی در ایران که بازتولید هنجارهای مردسالاری و به طور ضمنی ارزشگذاری زنان بر اساس زیبایی آنهاست، فاصله بگیریم. تا زمانی که مهمترین وظیفه زنان را همسری و مادری بدانیم و زندگی آنها را به چارچوب خانه محدود کنیم، مسابقه زیبایی برای جلب نظر مردان و ارزشیابی اجتماعی در نظام مردانه ادامه خواهد داشت.
به کانال صدای مردم در تلگرام بپیوندید