این فقط مسئولان رده بالای نظام جمهوری اسلامی در ایران نیستند که پشت تریبون‌های رسمی با افتخار از دور زدن تحریم‌ها و خرید و فروش قاچاقی نفت و اسلحه و اجناس موردنیاز کشور، داد و قال می‌کنند.
شهروندان این کشور نیز به عنوان مستمعانی باذوق و ذکاوت، راه‌های دور زدن محدویت‌های داخلی را تمرین می‌کنند و گاهی سر دولت کلاه شرعی می‌گذارند؛ گاهی هم سر شرکت‌های بیمه و سازمان تامین اجتماعی.
در سال‌های اخیر راه‌های مختلف دور زدن محدودیت‌ها در ایران باب شده است؛ از جمله خواستگاری صوری، ازدواج صوری برای مهاجرت، برای دریافت وام ازدواج، طلاق صوری برای معافیت سربازی فرزند و یا دریافت ویزای ورود به سایر کشورها و مهاجرت. ولی نوع جدید طلاق صوری که برای دریافت مستمری شکل گرفته، تنها نشان از افزایش فقر و تنگدستی در میان گروه بزرگی از مردم در ایران دارد که با هر نوع سیلی که شده، صورت خود را سرخ نگه می‌دارند، حتی سیلی طلاق در سنین میانسالی! در واقع سیاست‌های غلط و ناکارآمدی دولت‌ها در ایران طی سال‌های اخیر، به تخریب نهاد خانواده در کشور منجر شده است. به طوری که زن به عنوان مادر خانواده، برای تامین مخارج زندگی چون برای اشتغال فرصتی نیافته است، از همسر خود به صورت مصلحتی یا صوری طلاق می‌گیرد تا بتواند از مستمری والدین فوت شده خود استفاده کند.منبع:سایت independent
پایگاه خبری تابناک در گزارشی نوشته است که نوعی طلاق صوری باب شده که در آن، زن از همسر خود طلاق می‌گیرد و مستمری‌بگیر والدین فوت شده خود می‌شود و از بیمه مستمری آن‌ها بعد از فوت استفاده می‌کند.
قانون دریافت مستمری در تامین اجتماعی و موسسات بازنشستگی ایران پیش‌بینی شده است؛ بر این اساس، درصورتی که دختر یا زنی، پدر و مادر خود را از دست دهد و بی‌سرپرست باشد، می‌تواند از دولت درخواست مستمری کند.
حالا این امکان قانونی، سبب‌ساز طلاق‌های صوری برای بهره‌مندی از مستمری والدین شده است. غیر از حقوق یا بازنشستگی والدین، دریافت کمک از کمیته امداد امام خمینی نیز گزینه سال‌های اخیر برخی زنان در ایران بوده است.
بیشتر بخوانید
ازدواج‌های صوری و طلاق‌های تامین اجتماعی
مردان کوچک عیالوار: چرا پسربچه‌‌ها ازدواج می‌کنند؟
کودک همسری مشکل فقهی یا معضل فرهنگی اجتماعی
طبق بند سه ماده ۴۸ قانون تامین اجتماعی، فرزند اناث که فاقد شغل یا شوهر باشند، می‌توانند از مستمری والدین بهره‌مند شوند. این قانون سال‌ها رواج داشته است ولی به تازگی برخی از زنان برای بهبود شرایط معیشت زندگی خود و خانواده، از همسر فعلی جدا می‌شوند تا با ثبت طلاق رسمی، از مستمری پدر فوت شده خود استفاده کنند و با یک صیغه ۹۹ ساله مادام‌العمر، کنار همسر خود به زندگی مشترک ادامه دهند.
صورت غیرواقعی این جریان هرچه هست، بطن آن از گسترش فقر و نابسامانی در جامعه ایران خبر می‌دهد. به گفته مدیرکل امور فنی مستمری‌های سازمان تامین اجتماعی، بر اساس آمارها تا سال ۱۳۹۴ حدود شش هزار طلاق صوری در ایران گزارش شده است.
تابناک در گزارشی یادشده می‌نویسد که اگر تا همین چند وقت پیش خبر‌های مرتبط با سواستفاده مالی از بیمه‌ها، به موضوعاتی نظیر تصادف‌های ساختگی و یا آتش زدن دارایی‌های زیر پوشش بیمه محدود بود، اکنون مدتی است که نوع جدیدی از سوءاستفاده از بیمه‌ها رواج یافته است. شیوه‌ای جدید که برخی زنان متأهل به آن تمسک می‌جویند تا در ازای بهره‌مندی از مزایای بیمه عمر، عقد قانونی خود با همسرشان را به صیغه ۹۹ ساله تبدیل کنند.
به گزارش تابناک، طلاق صوری به طلاقی گفته می‌شود که زن و شوهر از نظر قانونی از یکدیگر جدا شوند، در صورتی که هدف آن‌ها جدایی نباشد و به نیت دیگری انجام شود. در طلاق صوری معمولا زن و شوهر از یکدیگر جدا می‌شوند، ولی با هم زندگی می‌کنند. از نظر فقه شیعه، ازدواج و طلاق کاغذی بدون عقد شرعی و بدون رعایت شرایط آن، اعتباری ندارد؛ اما با وجودی که عنوان طلاق صوری در قانون وجود ندارد، سال‌ها است که این نوع از طلاق شناخته شده است.
در سال‌های اخیر گزارش‌هایی در مورد ازدواج‌های صوری در ایران منتشر می‌شد که دختران و پسران برای دریافت وام ازدواج ازدواج صوری تن می‌دادند و بعد از دریافت وام و تقسیم آن، از هم جدا می‌شدند. ضمن این که دو طرف می‌توانند بعد از طلاق، شناسنامه سفید دریافت کنند.
حتی در فضای مجازی هم آگهی درخواست این نوع از ازدواج‌ها دیده می‌شد.
کارشناسان حقوقی معتقدند ازدواج و یا طلاق صوری برای مهاجرت، گرفتن مستمری پدری، استخدام در مشاغل دولتی و یا هرچه که باشد، در عین این که در سال‌های اخیر بسیار رواج پیدا کرده است، علاوه بر این که باطل تلقی می‌شود، مصداق تقلب نسبت به قانون است و وصف مجرمانه پیدا می‌کند.
۱۲ بهمن ۱۳۹۸، مدیرکل امور فنی مستمری‌های سازمان تامین اجتماعی با اشاره به تبعات اقتصادی و اجتماعی طلاق‌های صوری، از شناسایی ۴۰۰ مورد طلاق توافقی برای دریافت مستمری والدین طی یک سال در کشور خبر داد. معضلی که ضد اشتغال و ضد ازدواج عنوان می‌شود. ضد اشتغال از آن جهت که مستمری‌بگیران تمایل کمتری برای کار کردن از خود نشان می‌دهند و ضد ازدواج به این دلیل که با وجود دریافت مستمری والدین، دختران جوان به ازدواج گرایش ندارند و ازدواج سفید را انتخاب می‌کنند. این دو مسائلی هستند که مقام‌های مسئول در بدنه سازمان تامین اجتماعی بارها نسبت به آن هشدار داد‌اند.
مدیرکل سلامت، جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹ گفت که میزان ازدواج در کشور از سال ۸۹ تاکنون، ۴۰ درصد کم شده و این زنگ خطری است که آینده کشور را در همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی به مخاطره می‌اندازد. در عین حال، افزایش آمار بالای طلاق در سال‌های اخیر در ایران نیز برای دولت نگران‌کننده بوده است. محمدمهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان، دی‌ماه ۹۹ با اشاره به کاهش ازدواج‌ها در ایران گفته است که افزایش ۲۰ درصدی آمار طلاق در برخی استان‌ها، بسیار نگران‌کننده است.
هرچند دولت در سال‌های اخیر برای تشویق جوانان به ازدواج شعارهای بسیاری داده، ولی آنچه مسلم است آمار بالای بیکاری، تورم، فقر، فشارهای اقتصادی و در دو سال اخیر تحریم‌هایی که فشار بیشتری بر اقتصاد ایران وارد کرده، میل به ازدواج را در میان شهروندان ایرانی کاهش داده است و به جای آن، مردم به دنبال راه‌هایی هستند تا درآمدی از دولت کسب کنند.
بر اساس آمار رسمی سال ۱۳۹۸، سازمان تامین اجتماعی حدود ۴٢ میلیون بیمه شده داشته که سه میلیون و ٢٠٠ هزار نفر از آنان مستمری‌بگیر، بازنشسته و از کارافتاده بوده‌اند. سازمان تامین اجتماعی در ایران در واقع سازمانی تقریبا ورشکسته است که بنابر گزارش‌های رسمی، برای تامین نقدینگی افزایش یافته ۳۶.۵ درصدی مستمری‌بگیران خود در سال ۹۸ دچار مشکلات جدی بوده؛ تا جایی که مجبور شده است از سیستم بانکی کشور پول قرض کند. افزایش مستمری‌بگیران می‌تواند برای این سازمان مشکلات بسیاری به دنبال داشته باشد.
