به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، شغل «خانه‌داری» از جمله مشاغلی است که استرس‌های فیزیکی و روانی مختلفی را به همراه دارد.
زنان ایرانی اغلب مسئولیت کارهایی از قبیل مراقبت از کودک، تهیه غذا، گردگیری منزل، شستشو و تمیزکاری را بر عهده دارند که استرس‌های فیزیکی و روانی خانه‌داری ممکن است در نهایت به اختلالات اسکلتی-عضلانی منجر شود.
بر اساس آمار سرشماری سال ۱۳۹۵؛ حدود ۶۲ درصد از زنانی که در سن کار قرار دارند، خانه‌دار هستند.
با توجه به این‌که زنان نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهند و مطالعات کمی به فعالیت‌های شغل خانه‌داری پرداخته‌اند؛ پژوهشگران مهندسی بهداشت حرفه‌ای با انجام مطالعه‌ای به بررسی ارتباط بین شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی با میزان بار کاری ذهنی و سلامت عمومی زنان خانه‌دار پرداختند.
«شهلا میرشکاری» و «زهرا گودرزی»؛ پژوهشگران گروه مهندسی بهداشت حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی سمنان، با مشارکت همکارانشان در دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ در انجام این مطالعه مشارکت داشتند.
برای انجام این مطالعه؛ ۲۰۰ نفر از زنان خانه‌دار شهرستان دامغان به روش نمونه‌گیری در دسترس از اماکن متبرکه به دلیل دسترسی ساده و آسان در سال ۱۳۹۷ بررسی شدند و با استفاده از پرسشنامه، ناراحتی‌های اسکلتی عضلانی، سلامت عمومی و میزان بار کاری ذهنی آن‌ها ارزیابی شد.
بررسی اطلاعات شرکت‌کنندگان نشان داد که حدود ۹۰ درصد از آن‌ها متاهل بودند، میانگین سنی آن‌ها ۴۲ سال بود و بیشتر آن‌ها در گروه سنی ۳۰ تا ۴۰ سال قرار داشتند. از نظر وضعیت تحصیلی نیز ۶۲ درصد بدون تحصیلات دانشگاهی و ۳۸ درصد دارای تحصیلات دانشگاهی بودند.
ارزیابی اطلاعات پرسشنامه حاکی از این بود که بیشتر از ۷۵ درصد افراد مورد بررسی، در هفته پیش از مطالعه یکی از اختلالات اسکلتی و عضلانی را تجربه کرده‌اند. بیشترین شیوع این اختلالات در نواحی کمر، زانوی چپ، زانوی راست و گردن بود. این نتایج نشان‌دهنده شیوع بالای اختلالات اسکتی-عضلانی در بین خانم‌های خانه‌دار است.
بررسی داده‌های جمعیت‌شناختی این مطالعه حاکی از آن است که سطح تحصیلات دانشگاهی در میزان شیوع این اختلالات تاثیرگذار است. به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ افراد با تحصیلات دانشگاهی به دلیل آگاهی بیشتر از وضعیت ارگونومی و تاثیر آن در عملکرد و کارایی کم‌تر دچار آسیب‌های اسکلتی- عضلانی به خصوص در ناحیه زانوها شده‌اند.
همچنین مشخص شد که وزن و سن ارتباط معناداری با شیوع این نوع اختلالات داشت. به طوری که با افزایش وزن، شیوع اختلالات در ناحیه زانوها افزایش داشته است و با افزایش سن، شیوع اختلالات در اندام‌های فوقانی مانند شانه‌ها و پشت افزایش می‌یابد.
طبق نتایج این مطالعه افرادی که دارای مشکلات عضلانی- اسکلتی بودند، احساس سلامت عمومی کم‌تری داشتند. به عبارت دیگر؛ وضعیت سلامت افراد به شدت تحت تاثیر اختلالات اسکلتی- عضلانی قرار داشت.
یکی دیگر از یافته‌های این پژوهش؛ کاهش علائم افسردگی در زنان خانه‌دار با افزایش سطح تحصیلات بود. در این مطالعه مشخص شد که زنان خانه‌داری که سطح تحصیلات بالاتری داشتند، علائم افسردگی کم‌تری داشتند.
بررسی وضعیت بار کاری زنان نشان داد که با توجه به ماهیت شغل خانه‌داری که انجام کارها بیشتر به صورت هم‌زمان و در وضعیت‌های نامناسب ارگونومیکی است، افراد برای انجام سریع کارها در حد مطلوب و با کارایی بالا، تلاش و کوشش بالاتری صرف می‌کنند که خود سبب وارد شدن بار کاری بالا و استرس زیاد می‌شود و همین موضوع در نهایت منجر به بروز اختلالات اسکتی- عضلانی می‌شود.
همچنین؛ نتایج این مطالعه حاکی از این است که اختلالات اسکلتی- عضلانی می‌تواند باعث اختلال در روابط اجتماعی زنان خانه‌دار شود.
پژوهشگران این مطالعه با توجه به نتایج مطالعه و اهمیت و نقش زنان خانه‌دار پیشنهاد می‌کنند که: «برنامه مداخله‌ای جهت پیشگیری یا کاهش وقوع اختلالات اسکلتی- عضلانی از طرف متولیان سلامت در نظر گرفته شود. انجام اقداماتی از قبیل استفاده از ابزار پرسشنامه در غربالگری و تشخیص افراد مبتلا به این اختلالات، جلسات مشاوره‌ای، برگزاری کارگاه‌های آموزشی و آگاهی در خصوص جلوگیری از ابتلا، تصحیح پوسچر و آموزش نحوه صحیح انجام کارها، استراحت کافی در شبانه روز جهت کاهش شدت اختلالات، ایجاد تنوع در کار و یکنواخت نبودن کارها، و قرار دادن برنامه‌های تفریحی برای کاهش تنش‌های روحی روانی می‌تواند باعث افزایش اثربخشی و سلامت روان و تأثیرگذاری در کاهش آسیب‌های اسکلتی- عضلانی گردد».
با توجه به این‌که در این مطالعه در بخشی از منطقه جغرافیایی کشور انجام شده است، آداب، رسوم، سنت و فرهنگ متفاوت ممکن است بر نتایج مطالعه تاثیر داشته باشد. به همین خاطر پژوهشگران مطالعه پیشنهاد می‌کنند در مطالعات بعدی عوامل دیگری مانند تعداد فرزندان، نقش، شغل و میزان همکاری همسر، میزان ساعات فعالیت، نوع فعالیت، وضعیت اقتصادی فرهنگی به صورت چند مرکزی در زمان‌های مختلف انجام گیرد.
نتایج این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی ارتباط بین شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی با میزان بارکاری ذهنی و سلامت عمومی در زنان خانه‌دار» پاییز سال جاری در فصل‌نامه «کومش» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی سمنان منتشر شده است.
