طیبه سیاوشی؛ از سربازی دختران تا انتقاد از گشت ارشاد

بی بی سی

با نزدیک شدن روز انتخابات مجلس ایران، بی‌بی‌سی فارسی در مجموعه گزارش‌هایی، سوابق بعضی از چهره‌های بحث برانگیز مجلس فعلی ایران را بررسی کرده است. بعضی از این نمایندگان رد صلاحیت شده‌اند و بعضی از سوی شورای نگهبان برای ورود به رقابت‌های مجلس بعدی تایید شده‌اند.

طیبه سیاوشی، نماینده دهمین دوره مجلس شورای اسلامی از نامزدی در انتخابات مجلس منع شده‌است. شورای نگهبان قانون اساسی به این نماینده جناح اصلاح‌طلب اعلام کرده که دلیل رد صلاحیتش، بند ۲ ماده ۲۸ قانون انتخابات، یا به عبارتی “عدم التزام عملی” به جمهوری اسلامی است.

اعتراض او به شورای نگهبان کارساز نشد و در کنار نمایندگان فاقد صلاحیت برای مجلس یازدهم باقی ماند.

نام طیبه سیاوشی برای اولین بار اسفند ۱۳۹۴در جامعه سیاسی ایران مطرح شد. او با نام خانوادگی کامل سیاوشی شاه عنایتی، در فهرست مورد پشتیبانی اصلاح‌طلبان قرار گرفت.

شعار “ائتلاف فراگیر اصلاح‌طلبان و حامیان دولت” که شامل فهرستی از ۳۰ نامزد انتخابات مجلس شورای اسلامی می‌شد، “امید، آرامش و رونق اقتصادی” بود.

طیبه سیاوشی بدون پیشینه‌ای روشن در فعالیت تشکیلاتی و سیاسی، با کسب بیش از یک میلیون و ۱۲۸ هزار رای به عنوان بیست و سومین نامزد پایتخت به مجلس دهم راه یافت.

او که متولد ۱۳۴۵ خورشیدی در شمیرانات تهران است، دو فرزند دختر دارد و گفته‌ می‌شود که اصالت او به روستای معصوم آباد (شاه عنایت) از توابع شهرستان بوئین و میاندشت برمی‌گردد. از طیبه سیاوشی، زندگی‌نامه یا رزومه‌ای دقیق در دست نیست. در وب‌سایت شخصی او هم صرفا به سوابقش در وزارت امورخارجه و مجلس دهم اشاره شده‌است.

طیبه سیاوشی تا مقطع کارشناسی در رشته علوم سیاسی در دانشگاه تهران تحصیل کرد و به عنوان کارشناس اروپا در وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران مشغول به کار شد. سپس با ثبت نام در دانشکده روابط بین‌الملل وابسته به همین وزارت، مدرک کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل را کسب کرد. او به عنوان کارشناس اروپا و آمریکا، به عضویت دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی درآمد که از اندیشکده‌های دولتی ایران است.

این نماینده اصلاح‌طلب، در سومین سال نشستن بر کرسی مجلس، نائب رئیس اول فراکسیون امید شد که به ریاست محمدرضا عارف در مجلس، جناح اصلاح‌طلب را نمایندگی می‌کند. او که تحصیل و تجربه‌ حرفه‌ای‌اش در حوزه روابط بین‌الملل است، از اعضای کمیسیون فرهنگی بوده و اکنون ریاست “کمیته زنان، ورزش و جوانان” در این كميسيون را برعهده دارد.

در همین دوره برای نمونه، شهره بیات، داور مسابقات جهانی شطرنج زنان، درسا درخشانی، صاحب عنوان استاد بین المللی شطرنج و کیمیا علیزاده، نخستین زن صاحب مدال المپیک در تاریخ ایران، مهاجرت کردند. همچنین در این دوره موجی از مخالفت با حجاب اجباری در ایران به راه افتاد

طیبه سیاوشی زبان فرانسه می‌داند و از نمایندگانی است که اگر چه توئیتر در ایران فیلتر است، ولی در این شبکه اجتماعی فعال بوده‌است. او به تازگی در واکنش به توئیت رئیس جمهوری فرانسه، درباره استفاده از اصطلاح “خلیج فارسی-عربی” به امانوئل مکرون به زبان فرانسه معترض شده‌است.

او که سابقه فعالیت در “خانه کودک مهر” در محله دروازه غار تهران وابسته به موسسه حمایتی خانه مهر کودکان را دارد، بر این باور است که ۶۰ درصد کودکان کار ایران “غیر ایرانی” هستند و به کشور “قاچاق شده‌اند”.

طرح سربازی دختران
یکی از مواردی که سبب شد تا نام طیبه سیاوشی شنیده شود، شایعه وجود “طرحی در مجلس” برای خدمت وظیفه عمومی دختران بود.

از این نماینده نقل شد: “آنچه مسلم است قرار نیست دختران در بخش نظامی حضور داشته باشند و برای عملیات نظامی آماده شوند. به‌نظر باید از دختران در مسائل آموزشی و بهداشتی و همچنین رویکرد نرم افزاری استفاده شود. جزئیات این طرح به صورت کامل مطرح نشده، ولی آنچه مشخص است دختران در طول خدمت سربازی اسلحه به دست نخواهند گرفت”.

همین گفته‌ها کافی بود تا موج تازه‌ای از سوی کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی راه بیفتد. این موج تا صدا و سیمای جمهوری اسلامی هم ادامه یافت و ۱۵ مرداد ۱۳۹۷ در برنامه “حالا خورشید” با تمسخر از آن یاد شد.

موسی کمالی، رئیس اداره سرمایه انسانی ستاد کل نیرو‌های مسلح این شایعه را تکذیب کرد و آن را “شبیه یک شوخی” دانست.

سرانجام خبرگزاری فارس نزدیک به سپاه پاسداران به نقل از این نماینده مجلس نوشت: “اصلا چنین طرحی در واقع وجود ندارد، طرحی با عنوان داوطلب بسیجی از سوی ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون شوراهای مجلس تهیه شده بود که بنده در این رابطه صحبت کردم و طرحی با عنوان سربازی دختران وجود ندارد”.

حجاب اجباری در نطق پیش از دستور
عضو فراکسیون امید از منتقدان شیوه برخورد درباره حجاب از سوی نیروی انتظامی بوده‌است. او در تذکری که در صحن علنی سه شنبه چهارم تیر ماه داد به کاهش “سلب امنیت روانی از شهروندان” و کاهش “ارزشمندی حجاب” در جامعه اشاره کرد.

“متاسفانه امروز با مساله‌ای فراتر از حجاب اجباری مواجه هستیم و آن، سلب امنیت روانی از شهروندان است. پافشاری بر این رویه، اعتبار و حرمت قانونی نهادهای نظم‌دهنده به جامعه را خدشه‌دار کرده و نهایتا برقراری امنیت اجتماعی را با مخاطرات جدی مواجه خواهد کرد”.

“براساس گزارش منتشر شده مرکز پژوهش های مجلس، نشان داده شد که ارزشمندی حجاب در جامعه دچار تحول شده‌است و براساس تحقیقات تعریف عرفی و تعریف فقهی حجاب متفاوت است و بیشتر افراد تلقی عرفی از حجاب دارند که به هیچ وجه مورد توجه سیاستگذاران نیست”.

این گفته‌ها با واکنش رسانه‌های اصولگرا رو به رو شد. طیبه سیاوشی پس از آن در گفت‌وگو با روزنامه آرمان، چاپ تهران تاکید کرد: “بر اساس تحقیقات مرکز پژوهش‌های مجلس، بخش عمده‌ای از زنان جامعه، بیش از ۶۰ درصد اعلام کرده‌اند که دارای حجاب عرفی هستند و کمتر از ۴۰ درصد اعلام کرده‌اند که حجاب شرعی را انتخاب کرده‌اند”.

رفتار دوگانه در مجلس و پول کثیف در دست نمایندگان
طیبه سیاوشی در گفته‌هایش درباره تفاوت جلسات علنی و غیرعلنی مجلس به افشای رفتار دوگانه برخی از نمایندگان پرداخته و گفته: “اگر در زمان غیرعلنی بودن صحن، مجلس را ببینید، برایتان خیلی جالب می‌شود. در واقع داد و فریادی نبوده و همه حرف زده و نظرات‌شان را می‌گویند”.

او می‌گوید دلیل “داد و فریاد” در صحن علنی بازتاب آن در جامعه است.

“عده‌ای معتقدند به دلیل این ‌که رادیو جلسات علنی را به طور کامل پخش می‌کند و عده‌ای آن را می‌شنوند و بالأخره فیلم آن هم در جاهایی پخش می‌شود، برخی از نمایندگان رفتارهایی را از خود نشان می‌دهند.”

همچنین با نزدیک شدن به انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگویی با وب‌سایت جماران، نزدیک به اصلاح‌طلبان از وجود “پول‌ کثیف” برای رقابت‌ پای صندوق رای سخن گفت.

“امروز بحث پول‌هایی که زمان انتخابات رد و بدل می‌شود یکی از مباحث مهمی است که شاید برای بسیاری از مردم ما جای سوال باشد. به هر حال این موارد جزو سوال‌های بی‌جوابی است که باید به آن‌ها پاسخ داده شود”.