خبرگزاری هرانا – کارشناس ارشد دفتر بررسی‌های امور حقوقی معاونت رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده از تدوین لایحه جدید برای مقابله با کودک همسری خبر داد. این لایحه که حداقل سن ازدواج را برای دختران ۱۳ سال و برای پسران ۱۵ سال تعیین کرده است، پس از اصلاح در کمیته فرعی کمیسیون لوایح دولت به تصویب رسید. این لایحه پیش از اصلاح ازدواج دختران زیر ۱۶ سال و پسران زیر ۱۸ سال را غیر قانونی دانسته و ازدواج دختران بین ۱۳ تا ۱۶ سال و پسران بین ۱۶ تا ۱۸ سال را منوط به حکم دادگاه خانواده کرده بود با این حال در کمیته فرعی کمسیون لوایح دولت رد شد. آسیب‌های جسمی و روانی ناشی از کودک همسری ضربات جبران‌ناپذیری را بر روی زندگی دختران به‌ویژه بارداری‌های زیر ۱۸ سال، مرگ‌ومیر مادران، افسردگی، و بعضاً اقدام به خودکشی در کنار آسیب‌هایی مانند طلاق بازماندن از تحصیل و پایداری چرخه فقر فرهنگی و اقتصادی است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، به نقل از ایسنا، زهرا جعفری کارشناس ارشد دفتر بررسی‌های امور حقوقی معاونت رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده بیان کرد: معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری از سال ۱۳۹۲ مطالعات مربوط به تدوین لایحه تعیین حداقل سن ازدواج را آغاز کرد. در ابتدا به آسیب‌شناسی قوانین مربوط به ازدواج پرداخت و خلاها و نواقص این قوانین را بررسی و سپس به شناسایی ظرفیت‌های فقهی که با توجه به آن می‌توان سن ازدواج را در قوانین کشور اصلاح کرد پرداخت و بر مبنای آن در سال ۱۳۹۷ لایحه تعیین حداقل سن ازدواج یا همان لایحه اصلاح ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی را تدوین و به دولت تقدیم کرد.
بنابر اظهارات وی، در حال حاضر طبق ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی ازدواج دختر در زیر سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر در زیر سن ۱۵ سال تمام شمسی با اجازه دادگاه و اذن ولی و رعایت مصلحت مجاز است. لذا لایحه مذکور ازدواج دختران زیر ۱۶ سال و پسران زیر ۱۸ سال را ممنوع کرد و علاوه بر آن، اجازه می‌داد که دختران بین ۱۳ تا ۱۶ سال و پسران بین ۱۶ تا ۱۸ سال با حکم دادگاه خانواده ازدواج کنند. اما این لایحه موفق به تصویب در کمیته فرعی کمیسیون لوایح دولت نشد.
جعفری تصریح کرد: در همین راستا معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری به منظور جلب نظر موافق اعضای کمیته و با هدف حمایت از تمامی کودکان در برابر ازدواج‌های زودهنگام و اجباری، متن لایحه اولیه را اصلاح و حداقل سن ازدواج را برای دختران ۱۳ و برای پسران ۱۵ سال تعیین کرد؛ یعنی با تصویب نهایی این لایحه در مجلس، ازدواج زیر ۱۳ سال برای دختران و زیر ۱۵ سال برای پسران ممنوع می‌شود.
کارشناس ارشد دفتر بررسی‌های امور حقوقی معاونت رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده یادآور شد: متن لایحه اصلاح شده در آذر ماه سال جاری تقدیم دولت شد که به موجب آن ازدواج دختران زیر ۱۳ سال و پسران زیر ۱۵ سال ممنوع می‌شود. این لایحه در جلسه‌ای که در سوم دی ماه سال جاری در کمیته فرعی کمیسیون لوایح دولت برگزار شد با حمایت اعضای کمیته به تصویب رسید.
به گفته جعفری، به موجب مطالعات انجام شده‌ای که در مقدمه توجیهی معاونت آمده است، ازدواج کودکان حق سیر طبیعی رشد و بالندگی، برخورداری از مراقبت والدین، تفریح و سرگرمی که در تکامل شخصیت کودک نقش تعیین کننده دارد، حضور در گروه هم‌سالان و دوستان و ادامه تحصیل را تحت تاثیر قرار می‌دهد و علاوه بر این‌ها خطراتی را هم متوجه سلامت جسم و روان کودک می‌کند. چنانچه دختری زیر ۱۳ سال ازدواج کند به لحاظ جسمی با خطراتی مانند پارگی اندام جنسی، زایمان زودرس، سقط ناخواسته جنین، خون‌ریزی شدید در دوران بارداری و تولد نوزاد کم وزن مواجه می‌شود و به لحاظ روانی نیز خطراتی نظیر اضطراب، افسردگی و وسواس برای او ایجاد می‌شود.
به گفته وی، با وجود اینکه ازدواج دختران زیر ۱۳ سال و پسران زیر ۱۵ سال مهم‌ترین حقوق آنها را در معرض خطر قرار می‌دهد و باید نهادهای مسئول با اقدامات مختلف قانون‌گذاری و فرهنگ‌سازی از ازدواج کودکان جلوگیری کنند، اما مخالفت‌هایی با لایحه مقابله با کودک‌همسری وجود دارد. از جمله برخی مخالفان معتقدند که «در حال حاضر با مساله بلوغ جنسی زودرس مواجه هستیم و آیا درست است که ازدواج زیر سنین ۱۳ و ۱۵ سال را ممنوع کنیم؟» اما از نظر معاونت سوال اصلی که باید به آن توجه داشت این است که آیا اساساً جامعه ما می‌پذیرد که دختر زیر ۱۳ بتواند مادر بشود و بتواند کودک خود را به درستی تربیت کند؟ آیا دختر زیر ۱۳ سال مهارت فرزندپروری را آموخته است؟ آیا همسر زیر ۱۳ سال می‌تواند روابط خود با شریک زندگی‌اش را به درستی مدیریت کند و در شرایط بحرانی رفتار منطقی داشته باشد؟ آیا برای ازدواج علاوه بر بلوغ جنسی و بلوغ جسمی، به رشد عاطفی و بلوغ اجتماعی نیاز نداریم؟.
گفتنی است ازدواج کودکان یا کودک همسری در ایران در سال‌های اخیر رو به افزایش است. فعالان حقوق کودک می‌گویند این پدیده در آینده بر سلامت خانواده‌های ایرانی تاثیر منفی خواهد گذاشت.
آمار بالای ازدواج کودکانی که پیش از رسیدن به بلوغ فکری و ذهنی ازدواج می‌کنند از گستردگی این پدیده در ایران حکایت دارد. سن ازدواج در ایران بر مبنای “بلوغ جنسی” تعیین شده در حالی که به گفته کارشناسان، بلوغ جنسی تنها بخشی از ابعاد بلوغ کامل انسان است. رشد، آگاهی، آموزش و آزادی در انتخاب، اساسی‌ترین و انسانی ترین شروط برای تشکیل خانواده است.
آسیب‌های جسمی و روانی ناشی از کودک همسری ضربات جبران ناپذیری را بر روی زندگی دختران به‌ویژه بارداری‌های زیر ۱۸ سال، مرگ‌ومیر مادران، افسردگی، و بعضاً اقدام به خودکشی در کنار آسیب‌هایی مانند طلاق بازماندن از تحصیل و پایداری چرخه فقر فرهنگی و اقتصادی است.
بر اساس آمار منتشر شده بالغ بر ۹۵ هزار مورد طلاق زنان زیر ۱۹ سال در فاصله سال‌های ۹۰ تا ۹۴ ثبت شده که حدود ۵ هزار و ۷۶۰ مورد از این طلاق‌ها مربوط به ازدواج‌هایی است که سن زوجین کمتر از ۱۵ سال است.
