به گزارش دویچه وله فارسی-وزارت ورزش و جوانان در مورد افزایش چهار برابری کودک همسری هشدار داده و آن را ناشی از افزایش وام ازدواج دانسته است. برای برخورداران از تسهیلات ازدواج محدودیت سنی اعمال نشده و راه برای سواستفاده از کودکان باز گذاشته است.
یک مقام ارشد در وزارت ورزش و جوانان در مورد افزایش چهار برابری کودک همسری در ایران هشدار داده است و آن را ناشی از افزایش وام ازدواج می‌داند. این مقام ارشد تسهیلات ازدواج را گامی در جهت افزایش ازدواج در کشور نمی‌داند. این در حالی است که نهاد ارائه کننده تسهیلات ازدواج برای برخورداری از این وام، محدودیت سنی اعمال نکرده و به زعم کارشناسان راه را برای سواستفاده از کودکان باز گذاشته است.
محمدمهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایران، از افزایش چهاربرابری کودک همسری در ایران در پی افزایش وام ازدواج خبر داده است.
به گفته تندگویان والدین تهی‌دست در مناطق محروم که بعضا از فقر فرهنگی نیز رنج می‌برند، در پی افزایش وام ازدواج فرزندان زیر سن خود را “معامله می‌کنند.”
معاون وزارت جوانان و ورزش روز سه‌شنبه ۱۹ آذر در گفت‌وگویی با ایسنا ناخشنودی خود را از افزایش وام ازدواج و شرایط بازپرداخت آن اعلام کرد و افزود این اقدام نه تنها به افزایش نرخ ازدواج کمکی نکرده، بلکه زمینه رشد آسیب‌های اجتماعی را فراهم کرده است.
تندگویان درمورد سوء استفاده از تسهیلات ازدواج هشدار داد و گفت: «آمارها نشان می‌دهد که بعد از افزایش وام ازدواج، کودک همسری نیز در برخی نقاط به شدت افزایش یافته و حداقل نسبت به سال گذشته [سال ۹۷] این موضوع در برخی نقاط کشور تا چهار برابرافزایش داشته است.»
بر اساس اطلاعات مندرج در سامانه “تسهیلات قرض الحسنه ازدواج” بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، به نوعروس و داماد پس از طی مراحل ثبت‌نام، هرکدام ۳۰ میلیون تومان تسهیلات ازدواج پرداخت می‌شود. هر زوج برای بازپرداخت این وام باید ماهیانه حدود یک میلیون و صد هزار تومان قسط پرداخت کند، رقمی که به زعم محمد مهدی تندگویان از توان مالی خیلی از جوانان بیشتر است.
محدودیت سنی برای وام ازدواج
پرسشی که در این میان مطرح می‌شود این است که آیا قانون برای حمایت از کودکان در مناطق محروم مکانیسمی اندیشیده است و آیا برای برخورداری از تسهیلات قرض الحسنه ازدواج محدودیت سنی اعمال می‌شود؟
مراجعه به سامانه بانک مرکزی در قسمت “پرسش‌های متداول” نشان می‌دهد هیچ‌گونه محدودیت سنی برای برخورداری از این تسهیلات در نظر گرفته نشده است و در این سامانه صراحتا درج شده است: «در ابتدا زوج و زوجه هر کدام به تنهایی در سامانه ازدواج ثبت نام می‌نمايند و پس از تعيين شعبه و طی مراحل مربوطه تسهيلات ازدواج به ولی يا قيم قانونی وی پرداخت می‌گردد.»
آمارها در ارتباط با کودک همسری چه می‌گویند؟
طیبه سیاوشی، عضو فراکسیون زنان مجلس، در شهریور ماه امسال با استناد به آمار ثبت احوال گفت در شش ماهه نخست ۱۳۹۷ میزان ازدواج دختران (۱۰ تا ۱۴ سال) حدود ۷ درصد از کل ازدواج‌ها، یعنی ۱۷ هزار و ۴۸۶ مورد بوده است.
بر پایه گزارش دفتر “مطالعات فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس”، در فاصله سال‌های ۹۱ تا ۹۵ بین ۴/۹ تا ۵/۶ درصد ازدواج‌های دختران، در گروه سنی ۱۰ تا ۱۴ سال بوده است. مدیرکل ثبت احوال کهگیلویه و بویراحمد، پیش‌تر از ثبت ۹ مورد ازدواج کمتر از ۱۰ سال در سال ۹۶ در این استان خبر داده بود.
ازآنجایی که بسیاری از از ازدواج‌های زیر سن قانونی در ایران ثبت نمی‌شوند، آمار دقیقی از آنها در دست نیست.
حساسیت جامعه به پدیده کودک همسری
در حالی مقام ارشد وزارت ورزش و جوانان در مورد چهار برابر شدن ازدواج‌های زود هنگام هشدار داده است که جامعه نسبت به سابق، در این مورد حساس‌تر شده و به شدت نسبت به آن موضع‌گیری می‌کند.
آخرین مورد ازدواج زیر سن قانونی که رسانه‌ای شد و خشم عمومی را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت، موضوع عقد دختر بچه‌ای ۱۱ ساله با مردی جوان درشهرستان “بهمئی” استان کهگیلویه و بویراحمد ایران در شهریور ماه سال ۹۷ بود که با فشار افکارعمومی و پیگیری فعالان مدنی و مقامات محلی این استان، عقد این کودک باطل اعلام شد.
روزهای پایانی سال ۹۷ بود که ماجرای زندگی یک کودک در رسانه‌ها پیچید؛ داستان دختری ۱۱ ساله، ساکن ایلام، که به عقد مردی ۵۰ ساله درآمده بود. به گزارش جمعیت امام علی، این دختر را خانواده معتادش در برابر ۱۵ میلیون تومان به عقد مردی ۵۰ ساله با هفت فرزند و همسری دیگر درآورده بود. پیگیری‌های این سازمان مردم‌نهاد و سازمان بهزیستی جواب داد و دختری که نام “رها” بر او گذاشتند، از این زندگی بیرون کشیده شد.
