خبرگزاری هرانا – کودکانی که ۱۳ سال پیش در درودزن شهرستان مرودشت، در کلاس درس به دلیل نبود سیستم گرمایشی استاندارد در آتش بخاری سوختند امروز جوانانی هستند که با تلاش، مطالعه و پیگیری هایشان سعی در یافتن راه های بهتر درمان و زیست بهتر برای خود دارند. از روند طی شده در سالهای گذشته ناراضی هستند و به تهران آمده اند تا با ابراز اعتراض به روند درمان و نحوه برخورد مسئولین با مسئله آنها، خواسته های خود را با مسئولین مطرح کنند. بالا بودن بودن هزینه های درمان، بی توجهی مسئولین و دست به دست شدن در پیچ و خم های اداری، نارضایتی از عملکرد تیم پزشکی تعیین شده و عدم امکان مراجعه به مراجع دیگر پزشکی به علت تقبل نکردن هزینه ها توسط دولت، روحیه پایین و دوری از شرکت در اجتماع، از جمله معضلاتی است که این دختران در سخنان خود به آن اشاره می کنند. با توجه به مطالعاتی که انجام داده اند، معتقدند که درمان اصولی و صحیح آنها در کشور کره جنوبی امکان پذیر است. در این خصوص یکی آنها می گوید: “ای کاش به جای این همه هزینه الکی، یک‌بار با سفیر کره رایزنی می‌کردند و صورت‌های ما را که با بخاری نفتی کلاس سوزاندند، به ما بر می گرداندند”.
به گزارش خبرگزاری هرانا، به نقل از روزنامه همشهری، به بهانه آمدن دختران درودزنی که ۱۳ سال پیش در حادثه آتش سوزی کلاس درس به علت بکارگیری بخاری غیر استاندارد رخ داده بود، مصاحبه ای با ایشان صورت گرفته است که در آن وضعیت فعلی، آنچه در طی این سالها بر آنها گذشته و خواسته ها و چشم اندازهای پیش روی خود را باز گو می کنند.
مریم دوربین موبایل را می گیرد سمت خودشان، فیلتر فتوشاپش را روشن می کند، ۵ تایی خودشان را در صفحه گوشی جا می دهند. با صورت های سوخته، بینی هایی که از آنها فقط یک خط صاف مانده، لب هایی که گوشت اضافی آورده و پشت پلک هایی که چروک خورده، آنها به لنز دوربین خیره می شوند و تلاش می کنند لبخند ملیح بزنند. چیک و تمام. حالا توی عکس صورت ها صاف است، لب ها صورتی و خوش فرم اند و چشم ها درشت و پرمژه و نوک بینی ها قلمی افتاده اند. “ تو دنیای مجازی، ما هنوز نسوختیم.”
از آن روزی که کلاس کوچکشان در درودزن فارس از بخاری نفتی گر گرفت و ۸ نفری پشت شعله های آتش گیر افتادند تا آنقدر سوختند و سوختند که آخر سر دل خود آتش به رحم آمد و خاموش شد تا حالا که ۱۳سال از آن روزهای تب کرده و سیاه می گذرد، خیلی چیزها عوض شده و خیلی چیزها نه. اینکه دیگر دخترکان برای اثبات مظلومیت شان مجبور نیستند عکس معصوم کودکی شان را جلوی دست و صورت سوخته شان بگیرند و حالا آنقدر بزرگ شده اند که بتوانند هزارکیلومتر از شیراز بیایند تهران و خودشان محکم، قوی و بدون ترس جلوی وزیر و نماینده بایستند و نسبت به دیه نصف دختران و مستمری ناچیز اعتراض کنند، اما آن صورت های کاملا سوخته، گردن هایی که گوشت اضافی آورده اند و دست هایی که جای انگشت شان خالی است، همانطور بی تغییر مانده. ۱۳سال گذشته و دخترهای ۲۰ساله زیبایی شان را در فتوشاپ عکس و فیلتر اینستاگرام جست‌وجو می کنند.
آنها یک تیم پنج نفره هستند! پنج دخترون
سمانه که حالا از بینی اش فقط یک خط صاف مانده و دکترها اندازه یک عدس برایش راه تنفسی باز کرده اند، رهبر و سخنگوی گروه است، با لهجه آرام شیرازی، با صبر و طمأنینه از وضعیت تک تک بچه ها و آخرین درمان آنها حرف می زند اما ناخودآگاه ته جملاتش یک نقطه عصبانی می گذارد. پریسا که بیشتر از بقیه سوخته و از دست هایش فقط دو تا مچ گرد شده و متورم باقی مانده، بار احساس و نگرانی گروه را به عهده دارد. یاد ۱۴ آذر ۸۵ که کلاسشان آتش گرفت می افتد، گریه اش می گیرد. یاد ۱۵ آذر ۹۱ که مدرسه شین آباد سوخت، می افتد، گریه اش می گیرد. یاد ۲۷ آذر ۹۷ که مدرسه اسوه حسنه زاهدان سوخت و دو تا از بچه ها فوت کردند، می افتد گریه اش می گیرد و بغض می کند و اشک می ریزد. مریم که از همه قد بلندتر است، صورتش کمتر از بقیه سوخته اما انگشتانش از همان روزی که خواسته آتش را با دستانش کنار بزند، همانطور خم مانده، انگار که هر انگشت چوبی سوخته که کمرش از غم خم مانده باشد. او جسور و بی باک تر از بقیه حرف می زند، می گوید یک بار وقتی رفته اند دیدن وزیر آموزش و پرورش آدم هایی که معلوم نبوده حراستی بوده اند یا منشی، هر پنج تایشان را کرده اند در اتاقی و در را رویشان قفل کرده اند، تهش هم یک لبخند تلخی از سر ناامیدی تحویل جمع می دهد که “فکر کن زندونی مون کردن که وزیر ما رو نبینه، می گفتن وزیر نیست، می گفتن بیخود کردین اومدین، دست آخر هم با داد و بیداد ما، در رو وا کردن”. لیلا هم که پوست صورتش از عمل های متعدد مثل گچ سفید شده و دست هایش را در کل گفت و گو زیر بارانی کرم اش پنهان می کند، می گوید خودم از تو خالی ام ولی سعی می کنم انرژی بقیه گروه باشم. دائم به پریسا نگاه می کند که گریه اش نگیرد و جو را غمگین نکند، او خسته است از عمل های متعدد و بی فایده و دوست دارد یک شب که خوابید هر ۵تایشان مثل همه بچه های دیگر صورتشان عادی و بدون سوختگی شود و اما نرگس که در کل گفت و گو دوست دارد ماسک سفیدش را بکشد تا پایین چشمانش، سکوت است و سکوت. توی چشمانش اما یک چشمه اشک نگران در حال جوشیدن است.
وضعیت درمان
سمانه نشسته وسط جمع ۵ نفره شان و تک به تک درباره وضعیت درمانی بچه ها در این ۱۳سال توضیح می دهد. “ما کلاس دوم بودیم که کلاس درسمون سوخت. همون روز از درودزن که ۹۵ کیلومتر تا شیراز فاصله داره، رسوندنمون بیمارستان و درمان رو شروع کردن. اما چون خیلی کوچیک بودیم درمانمون خیلی کند و آروم پیش می رفت. هر کدوم ما تو این مدت حداقل ۴۰ بار عمل شدیم، پریسا اما ۷۰بار. این رقم ها کم نیستن ها، تو رو خدا فقط یه دقیقه بهش فکر کنین، ۴۰ بار بی هوشی، ۷۰ بار بری تو اتاق عمل حداقل ۶ ساعت بی هوش باشی. اصلا آنقدر ما بی هوش شدیم که الان برای عمل بهمون می گن ریسکش بالاست، ۲۰ تا برگه تعهد می گیرن از ما که مسئولیت با خودتونه اگر زیر عمل به هوش نیومدید”. پریسا می پرد وسط حرف های سمانه “کی آخه از ۸ سالگی تا ۲۰ سالگی ۷۰ بار رفته تو اتاق عمل؟ گناه ما چی بود که باید به خاطر یه بخاری غیراستاندارد رنج و سختی، ترس اتاق عمل ، بیمارستان و درد رو تحمل کنیم؟ چرا بعد ما حواسشون به مدرسه ها نبود که شین آباد و زاهدان و چند جای دیگه آتش بگیرن و بچه ها مثل ما بدبخت بشن؟ من آذر ماه که میشه فقط از آتیش گرفتن بخاری بدنم می لرزه”.
اجبار در پذیرش یک تیم پزشکی خاص، در غیر این صورت کمک هزینه های درمان پرداخت نمی شود
آنها از وضعیت درمانی شان راضی نیستند، می گویند که بعد از این همه عمل پشت هم فقط ۲۰ تا ۳۰ درصد وضعیت ظاهری شان بهتر شده، لیلا که حالا در ۲۰ سالگی یاد گرفته سوختگی روی پلک هایش را با خط چشم بپوشاند و مثل بقیه بچه ها با خط لب انحنای کج و کوله لبش را درست کند و جای ابروی از دست رفته اش ابرو تتو کند، از وضعیت پزشکانی که درمان آنها را به عهده گرفتند، راضی نیست“. از اول به ما تحمیل کردند که فقط در بیمارستان دولتی و با پزشکانی که ما می گیم حق عمل دارید و اگر خواستین برین بیمارستان خصوصی یا جای دیگه خودتون باید هزینه ها رو بدین. دکتر بیمارستان دولتی برای عمل من و پریسا یه غضروف از گوشمون گرفت که تو بینی مون استفاده کنه، نتیجه این شد که گوشمون الان درست نمی شنوه، بینی مون هم تغییر خاصی نکرد. درحالی که بعدا تحقیق کردیم دیدیم جاهای دیگه از غضروف مصنوعی استفاده می کنن و نیاز به این کار نبوده”. آنها از رفت و آمد به بیمارستان دولتی، از بی توجهی پرستارها، از منتی که دانشگاه علوم پزشکی سر آنها می گذارد، از انتظار برای نوبت اتاق عمل، از قطع کردن مداوم هزینه های درمانی، از این در و آن در زدن برای تجدید پرداخت هزینه ها خسته اند و اعتمادشان را برای بهبود روند درمان از دست داده اند. مریم همان که صریح تر و رک تر از بقیه حرف می زند و امیدش را به روزهای روشن از دست داده، می گوید: “دکتر بیمارستان دولتی گفت برای انگشتای تو که همینطوری خم مونده نمی تونم کاری کنم، گفت بسوز و بساز، ولی من دوست داشتم تلاشم رو بکنم شاید انگشتام صاف شد، شاید برگشت به حالت اولش، رفتم علوم پزشکی به اونی که مسئولیت پرونده های درمان ما رو داره، گفتم که یه دکتر خوبی هست که از بیمارستان شما بازنشسته شده رفته خصوصی، میخوام برم پیشش عمل کنم، گفت نمیشه! میخوای برو خودت هزینه کن، ما فقط هزینه های درمان شما رو تو بیمارستان دولتی میدیم. مجبور شدم برم بیمارستان خصوصی، درحالی که خانواده ام تحت فشار شدید مالی بودند نزدیک ۲۰ میلیون فقط خرج انگشتام شد ولی باید می رفتم، دلم به نرفتن راضی نبود”. در یک کلام هر ۵ تا از وضعیت بیمارستان های دولتی شاکی اند. سمانه حرفش این است: “هزینه ها رو بدن، بذارن بریم دکترهایی که معتمد خودمونن، وضعیت صورت و دست و بدن ما مشخصه، پرونده بیماری مون هست و دروغی نیست که بخوایم بگیم. قرار بود تو بیمارستان دولتی کاری برامون بکنن تو این ۱۳سال کرده بودن، بذارن ما بریم پیش دکترهایی که کارشون بهتره، ما ۲۰سالمون شده الان باید برای جراحی پوست و زیبایی کاری کنیم، بعدا که جوونی مون رفت چه فایده”. کمر خانواده ها زیر هزینه های عمل جراحی دیگر خم شده، ۲۰ میلیون، ۶۰میلیون، ۱۵میلیون، رقم هایی که برای پدرهای کارگر و کشاورز آنها خیلی پول است.
وضعیت روحی این دختران
دخترها تنها دلخوشی شان جمع ۵ نفره شان است، وقتی خوشحالند که دور هم جمع می شوند. در دایره دوستی شان نفر جدیدی را راه نمی دهند و از مهمانی خانوادگی و گشت و گذار در شهر و رفتن به عروسی بیزارند. آخرین باری که رفته اند عروسی یادشان نمی آید، عیدها نه جایی می روند و نه اگر مهمان بیاید از اتاق بیرون می آیند، آنها حال و حوصله نگاه کنجکاو قوم و خویش را ندارند. پریسا از همه آزرده تر است. “اگر یه عروسی باشه، قطع به یقین می دونیم که هیچ کدوممون نمیریم، چند وقت پیش سمانه اینا عروسی داشتن، شب زنگ زدم خونه بود. میدونین چرا نمی ریم؟ چون کل آدمای توی عروسی دارن به صورت و بدن ما نگاه می کنن. نگاه های آزار دهنده که هی میخوان ترحم الکی کنن و تن ما رو برنجونن”. این نگاه های از سر کنجکاوی که برای چند دقیقه روی صورت ها و دست هایشان خیره می ماند از هر چیز در خیابان و شهر برایشان آزاردهنده تر است. “طرف زوم می کنه، دیگه چشم از ما برنمی داره، من از قصد نخواستم دانشگاه قبول بشم چون حوصله این نگاه ها رو نداشتم، گفتم بذار عمل هام تموم بشه بعد کنکور شرکت کنم”. مریم این را با دلخوری می گوید و پیشانی سوخته اش را زیر روسری اش پنهان می کند.
پریسا از آرزوی های کوچکی مثل گواهینامه گرفتن و بازیگری می گوید، نرگس از گیتار زدن که حالا به خاطر انگشت های نداشته برایش رویای محال شده، پریسا از اینکه به خاطر عمل های مکرر نمی تواند راحت درس بخواند. “اومدم برم کلاس گیتار، به خاطر انگشتام نتونستم”. نرگس ۲ گوشت قلمبه ای که سر دستانش به نشانه انگشت باقی مانده را نشانم می دهد.
بچه ها در این مدت نه روانشناسی سراغشان رفته، نه تحت مشاوره درست و درمان قرار گرفته اند. “همون روزای اول یکی رو فرستادن و بعد تموم شد. خودمون هیچی، مادرهامون از ما بدترن. جرات نمی کنیم عکس دوره کودکی مون رو از آلبوم بیاریم بیرون. رسما دیوونه میشن. دیوونه می شیم. یا برای کنکور نمی تونیم درس بخونیم؛ چون هر چند ماه رفت و آمد به دکتر و عمل و بعد هم درگیری های بعد از عمل رو داریم. سهمیه ای هم برای ما در نظر نگرفتن”.
خواسته های آنها
آنها شاکی اند از بوروکراسی اداری، از یک نامه که برای هزینه یک دارو یا درمان دایم باید ببرند دفتر این مدیر و آن کارشناس. از اینکه وزیر آموزش و پرورش با یک نامه پاسشان می دهد به وزیر بهداشت و وزیر بهداشت پاس می دهد به علوم پزشکی و علوم پزشکی می اندازد گردن آموزش و پرورش استان و آموزش و پرورش استان پشت درهای بسته نگه شان می دارد. “ما دوست داریم بریم کره جنوبی درمان بشیم، به جای اینکه ۴۰ بار و ۵۰ بار بریم زیر تیغ جراحی که تهش بهبودی کمتر از ۱۰ درصده، دو بار یا سه بار اونجا عمل جراحی بشیم تا صورت هامون فرم بهتری بگیرن. به دستامون زیبایی برگرده و گردنمون مثل پیرزن ها چروکیده نباشه”. دختران که حالا ۳ تایشان پشت کنکور تجربی هستند، درباره نحوه درمان سوختگی در کره جنوبی زیاد مطالعه کردند و رویایشان این است که یک روز آنجا بتوانند عمل شوند. “ای کاش به جای این همه هزینه الکی، یک بار با سفیر کره رایزنی می کردند و صورت های ما را که با بخاری نفتی کلاس سوزاندند، به ما بر می گرداندند”.
دخترهای جوان در ۲۰ سالگی دنبال زیبایی شان که ۸ سالگی در کلاس درس سوخت، مستاصل می گردند، در اتاق عمل جراحی، زیر دست آرایشگرانی که جای ابروی سوخته شان، ابرو تتو کنند، پشت اتاق وزیر و در تحریریه رسانه ها. شاید یک روزی پروانه زیبایی روی شانه شان نشست.
هزینه های درمان
وضعیت داروها و درمان سوختگی خیلی بالاست. محمد جواد فاطمی، فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی اول دی ماه امسال همزمان با روز ملی پیشگیری از سوختگی به خبرنگاران گفته بود: “درمان مناسب و استاندارد هر درصد سوختگی حدود ۱۰ میلیون تومان هزینه دارد، بنابراین شخصی که ۱۰درصد از بدنش دچار سوختگی شده است حدود ۱۰۰ میلیون تومان هزینه درمان استانداردش می شود، ولی در ایران تخمین زده شده است که برای بیمار با هر درصد سوختگی تنها نصف مقدار مورد نیاز (۴ تا ۵ میلیون تومان) هزینه می شود؛ بنابراین میزان مرگ و میر بیماران سوخته در کشور ما نسبت به کشور های پیشرفته دنیا بیشتر از مقدار طبیعی است”. حالا خودتان حساب کتاب کنید که هزینه درمان سوختگی لیلا کهن، سمانه عظیمی، پریسا طاهری، مریم نوروزی و نرگس حیدری که هرکدام بین ۵۰ تا ۸۵ درصد سوخته اند، چقدر می شود. نرگس که از اول گفت و گو ساکت است و فقط دوستانش را نگاه می کند، بالاخره می گوید: “هزینه پمادها، کرم ها و داروهایی که دکتر تجویز می کنه هر ماه، کم کم ۲میلیون میشه، ۵۰۰هزار تومن هزینه لیزر صورتمون میشه، ویزیت دکتر و بستری شدن تو بیمارستان خصوصی و… بماند”. و این در حالی است که هزینه مستمری درمانی که به بچه ها می دهند از ۶۰ هزار تومان در سال ۸۵ به ۵۰۰ هزار تومان در سال ۹۸ رسیده است. سمانه می گوید: “این پولی که به عنوان مستمری برای ما تعیین کردن هزینه یک پماد ماست، درحالی که الان لیلا نیاز داره که ۲ تا دستگاه کوچیک بخره که بتونن از پوست گردنش بکشن برای صورتش که هرکدوم ۱۰میلیون تومنه، این پولی که به ما میدن به کدوم هزینه درمانی ما می رسه؟” قرار بوده که بچه ها بعد از ۱۸سالگی به استخدام آموزش و پرورش در بیایند تا حداقل هزینه های درمان سوختگی شان تامین شود اما هیچ کدام از وزرا سر قول خودشان نماندند. “آقای بطحایی، چند وقت پیش که اومدن شیراز اجازه دادن موقع صبحانه خوردنشون با مسئولای استانی، چند دقیقه ببینیمشون، اونجا هم یه وعده هایی دادن، اما میدونین دیگه این وعده ها و نامه ها تهش چی میشه؟ صرفا ما پاس کاری میشیم”. سمانه این را می گوید. او و بچه ها از نماینده ای که وزیر از داخل آموزش و پرورش استان فارس برای سخنگویی از جانب بچه ها انتخاب کرده، شاکی اند. “ما ۲۰سالمونه، همون بچه های کلاس دومی نیستیم که نماینده بخوایم، خودمون بهتر دردمون رو می دونیم و بهش مسلطیم، نماینده ای که گذاشتن کم فروشی می کنه و زهر مشکلات ما رو در گزارش هاش به وزیر و مسئولای استانی می گیره. اون اصلا یه بار هم با ما نیومده بیمارستان یا تو اتاق عمل که بدونه چه رنجی می کشیم. ما خودمون می خوایم نماینده مون رو از بین خودمون انتخاب کنیم اما نمیذارن”.
حدود ۱۳ سال پیش یک کلاس درس منطقه درودزن استان فارس به خاطر نبود سیستم گرمایشی استاندارد دچار حریق شد و تعدادی از دانش آموزان مدرسه دچار سوختگی های شدید شدند.
در حادثه ای مشابه در ۱۵ آذرماه ۱۳۹۱ حادثه ای تلخ برای دانش آموزان شین آبادی رخ داد که در واقع بر اثر آتش‌سوزی بخاری کلاس در این حادثه، ۲۹ دانش‌آموز دختر دچار سوختگی شدید شدند و دو نفر از آنها بر اثر شدت جراحات وارده فوت کردند. همچنین انگشتان سه تن از دانش‌آموزان به دلیل شدت سوختگی و عدم قبول پیوند قطع شد.
طی سالهای اخیر اخبار متعددی از آسیب دیدن دانش آموزان و حتی فوت آنها بر اثر وقوع حوادث در مدارس یا اردوهای دانش آموزی شنیده ایم. آموزش و پرورش همواره در مقابل بسیاری از این حوادث از جمله ریزش سقف و دیوار، آتش گرفتن بخاری، نبود وسیله نقلیه مناسب برای جابه جایی دانش‌آموزان و … کمبود بودجه را مطرح می‌کند و با توجه به کسری بودجه مداومش تکرار حوادث دانش آموزی تمامی ندارد، البته اینکه وقوع این حوادث صرفا به دلیل کمبود بودجه باشد نیز خود محل بحث است.
در حال حاضر بیش از یک و نیم میلیون دانش‌آموز در مدارس ناایمن تحصیل می‌کنند. این مدارس عمر خود را کرده اند و جزو مدارس تخریبی محسوب می شوند. از طرفی کیفیت اردوهای دانش آموزی پایین است و قربانی های زیادی به دنبال داشته است. بر اساس گزارش نهادهای دولتی از سال ۹۱ تاکنون، فوت یا مصدومیت ۵۸ دانش آموز در حوادث مدرسه ای و بیشتر از ۷۰ دانش آموز دیگر در حوادث اردوهای مدارس ثبت شده است. آماری که تنها بخشی از حوادث دلخراشی را بیان می کند که روزانه برای دانش آموزان در مدارس سراسر ایران اتفاق می افتد. میرحمایت میرزاده، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مدارس استاندارد مختص “از ما بهتران” است بر اولویت حفظ جان دانش آموزان نسبت به ساخت پروژه های عمرانی تاکید دارد و از جامعه خبرنگاران و رسانه ها درخواست می کند کمپینی برای استانداردسازی مدارس و حل مشکل بودجه ای آموزش و پرورش راه بیندازند!
