مشکلات پنهان و اشکار برای زنان کارگر در مازندران

زنان به عنوان بخش مهمی از نیروهای کار در بخش های مختلف کشاورزی مازندران به شمار می روند که در تمامی فصول سال و براساس نوع کشت محصولات از کشت شالی گرفته تا برداشت مرکبات در شکل و شمایل شالیکار و کارگر مرکبات چین کار در این زمینه فعالیت می کنند.
با نگاه به نوع و شیوه کار زنان کارگر در بخش های کشاورزی مازندران نمی توان تفاوت آنچنانی را در این زمینه دید اما برغم فعالیت یکسان و مدت زمان کار یکسان، تفاوت در پرداخت دستمزدها که گاهی تا نصف دستمزد مردان نیز است، بی عدالتی در کار برای این قشر محسوب می شود.
در تحقیقات میدانی خبرنگار ایرنا نشان می دهد در فصول مختلف، دستمزد یک کارگر زن که برای کشت شالی به کار گرفته می شود حدود 70 هزار تومان و این رقم برای مردان کارگر 90 هزار تومان است.
همچنین در این فصل (پاییز ) که فصل برداشت مرکبات از باغهای مازندران است زنان کارگر با دستمزد روزانه 40 هزار تومان به کار گرفته می شوند و این نرخ برای مردان کارگر 80 هزار تومان است .
در کنار این بی عدالتی در پرداخت دستمزد به کارگران زن در مازندران، این قشر از خدمات عمومی چون بیمه به خوبی برخوردار نیست و یا خدمات کمتری در این زمینه دریافت می کنند که این مساله باعث می شود تا آنان در مواقع بروز حوادث و یا دوران پیری آینده روشنی نداشته باشند.
مصداق و نمونه اخیر بروز سختی ها بر جامعه کارگری مازندران را می توان به حادثه چند روز گذشته واژگونی مینی بوس در منطقه اسلام آباد ساری اشاره کرد که از 24 مصدوم منتقل شده به بیمارستان های مازندران 23 نفر آنها زنان کارگر بودند که موقع برگشت از کار، دچار این حادثه شدند.
نیمی از جمعیت حدود سه میلیون و 300 هزار نفری مازندران را زنان تشکیل می دهند و پیگیری خبرنگار ایرنا برای بدست آوردن آماری از تعداد زنان کارگر در بخش های کشاورزی با پاسخ نبود سامانه متمرکز در این خصوص خلاصه شد.
اما در نگاهی به ترکیب جمعیتی کارگرانی که در بخش های کشاورزی مازندران فعالیت می کنند حکایتگر آن است که کم نیستند زنانی که دوشادوش مردان در این زمینه و در باغ ها و شالیزارها مشغول به کار هستند.
شهربانو 50 ساله اهل و ساکن یکی از روستاهای قائمشهر است و به گفته خودش سالها به عنوان کارگر بخش کشاورزی فعالیت می کند.
او که به دلیل فوت همسرش اکنون سرپرست خانواده چهار نفریش است، به خبرنگار ایرنا گفت: 10 سال قبل در تصادفی همسرم را از دست دادم و متاسفانه او زیر پوشش هیچ بیمه ای نبود که مستمری دریافت بکنیم.
او افزود: به هر حال بعد فوت همسرم باید هزینه زندگی خودم و سه فرزندم را تامین می کردم و به پیشنهاد و کمک یکی از بستگانم برای چیدن مرکبات وارد این شغل شدم.
شهربانو و دیگر زنان کارگر هر روز صبح با خودروی وانت کارفرمایش از روستای محل زندگیش به روستایی که باید میوه ها را بچینند منتقل می شوند.
وی گفت: صبح خیلی زود که تاریکی و تحمل سرمای هوا برای یک زن سخت است، مجبوریم با این خودرو به محل کارمان برویم و پرتقال هایی که از شدت سرد بودن، دستمان به آن می چسبد را بچینیم.
به گفته این بانوی کارگر، با توجه به پایین تر بودن دستمزد زنان به نسبت مردان، نیمی یا شاید بیشتر نیروهای کار در باغ ها را زنان تشکیل می دهند و این مساله برای کارفرمایان به صرفه است.
عظمت – ر که به عنوان شالیکار در فصل کشت برنج در ساری کار می کند به خبرنگار ایرنا گفت: علاوه بر تفاوت در پرداخت دستمزد کارگران مرد و زن، کارگران زن با مشکلات بیشتری در حین کار مواجه هستند.
او که زیر پوشش بیمه ای نیست، افزود: الان که در میانسالی و سن 45 سالگی قرار دارم با توان و قوت زیاد کار می کنم و دستمزد روزانه ام را دریافت می کنم.
وی ادامه داد: اما این توان و قوت جسمی برای من و زنان دیگری که در این زمینه کار می کنند همیشه باقی نمی ماند و روزی می رسد که بخاطر پیری و صدمات ناشی از کار نیاز به خدمات درمانی و دریافت مستمری داریم.
این بانوی کارگر علاوه بر دغدغه اش در خصوص نداشتن امیدی به آینده بخاطر نداشتن مستمری ، گفت: برای یک نیروی کار حادثه هیچگاه خبر نمی کند و همواره خطر برای این قشر وجود دارد.
وی افزود: در خوشبینانه ترین حالت اگر هنگام انتقال به سرکار در جاده ها دچار حادثه ای نشویم افتادن از روی درخت مرکبات حادثه ای است که برای خیلی از زنان کارگر اتفاق افتاده است.
وی اضافه کرد: این حوادث باعث شد تا مدتی و یا همیشه برخی از همکارانم خانه نشین شوند و بدلیل زیر پوشش بیمه نبودن از دریافت مستمری برای مابقی عمرشان محروم ماندند.
** قدم هایی برای سرو سامان دادن بیمه زنان کارگر
در همین ارتباط مدیر کل امور بانوان و خانواده استانداری مازندران به عنوان متولی جامعه زنان استان به خبرنگار ایرنا گفت: زنان به عنوان نیمی از جمعیت استان در بخش های مختلف حضور دارند.
سمیه قاسمی طوسی افزود: زنان کارگر زیادی در بخش های متخلف تولیدی، کشاورزی و خدمات مازندران مشغول به کار هستند که جز اقشار آسیب پذیر نیز به شمار می روند.
وی ادامه داد: مطالعه و تحقیق در خصوص مسائل و مشکلات مرتبط به امور خانواده و بانوان در ابعاد زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی و پیگیری از طریق مسئولان ذیربط تا رفع مشکلات از جمله وظایف اداره کل بانوان و خانواده استانداری ها است.
مدیر کل امور بانوان مازندران با تایید این موضوع که زنان کارگر با مشکلات و سختی های بیشتری به نسبت هم صنفان خود مواجه هستند، ادامه داد: بدلیل پایین بودن درآمدشان آنها قادر به بیمه خود و یا افرادتحت تکفلشان نبودند.
وی با اشاره به برنامه ریزی کلان کشوری برای پوشش حمایت های اجتماعی از قبیل بیمه و مستمری بازنشستگی زنان ، ادامه داد : اختصاص یارانه دولتی به بیمه شدگان صندوق کشاورزان ، عشایر و روستائیان از جمله اقدامات حمایتی بود که این زنان مشمول آن قرار گرفتند.
قاسمی طوسی گفت: طی چند سال راه اندازی این صندوق بیمه، هنوز جامعه زنان استان از خدمات و مزایای آن آشنا نیستند که این مساله باعث شده تا نتوانند بهره لازم از خدمات آن ببرند.
وی ضعف از آگاهی و اطلاعات را یکی از دلایلی عنوان کرد که باعث شده زنان در مازندران از قافله دریافت خدمات صندوق بیمه روستایی عقب بمانند .
به گفته مدیر کل بانوان مازندران برای اطلاع رسانی زنان روستایی در خصوص بیمه این صندوق به فرمانداری ها و بخشداری ها ابلاغ شد از طریق دهیاری در این خصوص در روستاها اطلاع رسانی بکنند.
** 2 هزار زن مازندران زیر چتر صندوق روستائیان
مدیر صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، عشایر و روستائیان مازندران در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: بیمه شدگان این صندوق از حق بیمه 15 درصدی شان پنج درصد آن را پرداخت می کنند و 10 درصد مابقی به صورت یارانه دولت پرداخت می شود که خدمات به صورت مستمری بازنشستگی ، از کار افتادگی و فوت به آنها پرداخت می شود.
محمد ابراهیمی افزود: افراد با پرداخت 30 سال حق بیمه یا افراد 65 سال با 15 سال سابقه پرداخت بیمه می توانند از مزایا این صندوق بیمه برخوردار شوند.
وی هزینه هر بیمه شده این صندوق می بایست پرداخت بکند را 240 تا 540 هزار تومان در سال اعلام کرد .
به گفته مدیر صندوق بیمه روستاییان مازندران در این استان 90 هزار نفر بیمه شده این صندوق هستند و چهار هزار نفر نیز مستمری بازنشستگی هستند .
وی ادامه داد: از این تعداد بیمه شده 2 هزار نفر زنان تشکیل می دهند که این زنان از قشر کارگر در بخش های مختلف هستند .
ابراهیمی گفت: زنان روستایی می توانند با دریافت تائیدیه از دهیاری ها و بخشداری ها مبنی بر سکونتشان در روستا و فعالیتشان ، به دفاتر صندوق بیمه روستایی مراجعه بکنند تا از مزایای این بیمه این نوع صندوق برخوردار شوند .