برنا
هیجان زده است؛ از وقتی دانشگاه قبول شده اولین باری است که به دورهمی دخترانه دعوت می شود. ابری از دود سالن را فراگرفته است. سارا به استقبالش می آید و قلیان خودش را به او تعارف می کند. آهسته زمزمه می کند: «دودی نیستم». سارا قهقهه می زند: «دودی؟ قلیونه مواد مخدر که نیست» و بعد جدی تر می گوید: «اینجا همه می کشند، قرار است چهار سال با هم باشیم…»
به گزارش خبرنگار برنا ؛ دو سال پیش مدیر کل جمعیت مبارزه با دخانیات، آماری مبنی بر استفاده 30 درصد دانشجویان دختر از قلیان ارائه کرد، درست بعد از اعلام این آمار ،مدیر کل مرکز مشاوره و سلامت روان دانشجویان وزارت علوم با تکذیب این آن اظهار داشت تنها 4 درصد دانشجویان دختر در سال بیش از 10 بار قلیان مصرف می کنند. حال با گذشت دو سال ،تفاوت معناداری بین آن آمارها مشاهده می شود و رشد سرسام آور مصرف قلیان در میان دانشجویان به ویژه دختران مشاهده می شود .
تذکرات مکرر کارشناسان و پزشکان مبنی بر اینکه مصرف قلیان موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان، یائسگی زودرس، کاهش وزن و تخریب هورمون های جنسی و ناباروری در زنان می شود، نیز نتوانسته مانع مصرف گسترده آن در جامعه باشد. با توجه به اینکه در بسیاری از موارد تنباکوهای قلیان آغشته به مخدرهایی صنعتی یا سنتی هستند که مصرف کننده را ناخواسته و نااگاهانه به سمت اعتیاد می کشد.
یکی از عوامل اصلی شیوع قلیان کشی این است که اغلب همه اعضای خانواده از آن استفاده می کنند و قبحی برای این مسئله وجود ندارد، با این تصور که قلیان مشکلی ایجاد نمیکند و ضرر آن از سیگار کمتر است؛ در حالی که دود وقتی از آب رد میشود سنگین تر میشود و رسوب مواد مضر در گلو، حنجره و راههای هوایی صدمات بیشتری وارد می کند.
امان الله قرائی مقدم در گفتگو با برنا در زمینه گرایش زنان به مصرف قلیان گفت:«مصرف قلیان در ایران ریشه تاریخی دارد. توتون و تنباکو از امریکای جنوبی وارد ایران شد و در میان خانواده های اشراف و زنان مسن و بعدها مردان مورد استفاده قرار گرفت؛ اما در سال های اخیر نسل جوان به ویژه بانوان به قلیان گرایش پیدا کرده اند. در حالی که در گذشته برای یک دختر به دست گرفتن قلیان و سیگار عمل ناپسندی به شمار می رفت، امروز یک ژست روشنفکری و تجدد به شمار می آید.»
این جامعه شناس افزود:«عواملی مانند فروریختگی فرهنگی، تبلیغ در رسانه ها، تأثیر همسالان و دوستان و در دسترس قرار داشتن این وسیله، پدیده استفاده از قلیان در میان جوانان به ویژه دختران جوان را گسترش داده و به یک وسیله سرگرمی گروهی برای گذراندن اوقات فراغت و خودنمایی تبدیل کرده است.»
وی سن، میزان رضایت از زندگی، تربیت خانوادگی و وضعیت خانواده، چه از نظر اقتصادی و چه از نظر پایبندی به اصول و هنجارها را در این مسئله دخیل دانست اما عامل اصلی را نداشتن برنامه های تفریحی و سرگرمی برای دختران در مقایسه با پسران عنوان کرد:
« محرومیت ها و محدودیت های اجتماعی زنان را به سوی قلیان سوق داده که می تواند دروازه ورود به دنیای آسیب های اجتماعی بخصوص اعتیاد باشد. از آنجا که جوانان تمایل دارند به خانواده ثابت کنند خودشان تصمیم گیرنده هستند و همچنین از مهارت «نه» گفتن بی بهره اند، بیشتر به سمت قلیان کشیده می شوند. از دیگر عوامل مؤثر در این زمینه می توان به تبلیغ رسانه ها در داشتن آزادی بی حد و حصر و تساوی با مردان اشاره کرد که باعث شده دختران قلیان را در مقابل سیگار برای پسران انتخاب کنند.»
استاد دانشگاه خوارزمی ایجاد ممنوعیت را به تنهایی کافی نمی داند:«ممنوعیت بدون جایگزین هیچ فایده ای ندارد. محرومیت ها و محدودیت ها به همراه زمینه خانوادگی، باورهای دینی و بافت منطقه سکونت در ایجاد این پدیده شوم دخالت مستقیم دارند. از سوی دیگر باید اصلاح الگوهای رفتاری جوانان را داشته باشیم. وقتی سلبریتی ها و قهرمانان ورزشی از این وسیله استفاده می کنند، چطور می توان به جوانان توصیه نمود که استفاده نکنند.»