ایرنا
رئیس سازمان پزشکی قانونی با اعلام افزایش ۵٫۸ درصدی مراجعات نزاع همسرآزاری در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵، گفت: ۹۰ درصد مدعیان همسرآزاری را زنان و ۱۰ درصد باقیمانده را مردان تشکیل می دهند.
به گزارش شفقنا از ایرنا، سازمان پزشکی قانونی با بیش از ۹۶ سال فعالیت و بیش از ۳۳۶ مرکز سالانه بیش از یک میلیون و ۷۶۰ هزار و ۸۵۳ مراجعه کننده در سطح کشور در حوزه های کارشناسی معاینات، کمیسیون‌های تخصصی، آزمایشگاهی و کالبدگشایی اجساد ارائه خدمت می کند.
گاهی در اتفاقات و حوادثی که در جامعه رخ می دهد، مانند حادثه پلاسکو، سقوط هواپیمای یاسوج و زلزله کرمانشاه و همچنین برخی مرگ های مشکوک تعیین علت فوت و تشخیص هویت جانباختگان و قصورهای پزشکی، اهمیت کار پزشکی قانونی دو چندان می شود.
به دنبال حوادثی که چندی پیش در جامعه به وقوع پیوست و شایعات و اطلاع رسانی هایی که در فضاهای مجازی و رسانه ها انجام شد، خبرنگار ایرنا با احمد شجاعی، رئیس سازمان پزشکی قانونی گفت و گویی انجام داد که بخش اول آن با محوریت قصور پزشکی منتشر شد اکنون بخش دوم این مصاحبه را درباره مهمترین مراجعات به این سازمان از جمله نزاع های خانوادگی با هم می خوانیم:
* وضعیت نزاع های خانوادگی چگونه است؟
شجاعی: بیشتر نزاع های خانوادگی، معاینات در پزشکی قانونی مربوط به مدعیان همسرآزاری است و بیشتر مراجعه کنندگان برای معاینات این نوع نزاع را بانوان تشکیل می دهند. در سال ۱۳۹۵ آمار مراجعان همسرآزاری ۷۷ هزار و ۲۸۰ نفر بود ( ۷۴ هزار و ۱۸۰ زن و سه هزار و ۱۰۰ مرد) و در سال ۱۳۹۶ این آمار به ۸۱ هزار و ۷۲۹ نفر رسید (۷۷ هزار و ۵۹ زن و چهار هزار و ۶۷۰ زن).
* تعداد مردانی که از همسرانشان آزار دیده اند، افزایش یافته است؟
شجاعی: ۹۰ درصد مدعیان همسرآزاری را زنان و ۱۰ درصد باقیمانده را مردان تشکیل می دهند، اما در کشور شاهد افزایش پنج و هشت دهم درصدی مراجعات نزاع همسرآزاری در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ بودیم؛ تا سال ۹۵ فقط ۵ درصد از مدعیان همسرآزاری را مردان تشکیل می دادند، اما در حال حاضر مدعیان مرد به رقم ۷ درصد افزایش یافته است.
* شایعاتی که درباره افزایش مدعیان مرد همسرآزاری در مازندران در فضای مجازی منتشر شده است، صحت دارد؟
شجاعی: خیر، چنین چیزی در استان مازندران نبوده است، بلکه حتی ما شاهد کاهش این مورد نیز هستیم.
* آیا ممکن است علت برخی از مرگ ها مشخص نشود؟
شجاعی: علت مرگ هایی مانند سوءمصرف مواد مخدر، مسمومیت ها و بیماری ها کاملا قابل تشخیص است و عمدتا خیلی کم پیش می آید که علت برخی از مرگ ها تشخیص داده و شناسایی نشود.
* پزشکی قانونی آیا آماری از فوتی ها به دلیل آلودگی هوا و ریزگردها اعلام می کند؟
شجاعی: آلودگی هوا و ریزگردها مرگ آنی نمی دهند، اما در ایجاد زمینه بیماری در آینده که شاید منجر به مرگ زودرس شود می تواند نقش داشته باشد و کسانی که دچار بیماری شدید ریوی هستند، با یک مشکل کوچک آلودگی هوا شاید موجبات مرگ آنها فراهم شود؛ اینکه آلودگی هوا تاثیرگذار است را نمی توان رد کرد، اما آلودگی هوا و ریزگردها در تشدید علت مرگ ها در آینده نقش دارند.
وی افزود: هیچ وقت تحت این عنوان علت مرگ را بیان نکرده‌ایم؛ چراکه این عوامل می‌تواند تشدیدکننده بیماری باشد.
* نقش پزشکی قانونی در مورد رحم اجاره ای چیست؟
شجاعی: رحم اجاره ای موضوعی است که توسط شرع اجازه داده شده است و ما در این خصوص مراجعه کننده ای نداریم، ولی اگر پرونده ای بعد از رحم اجاره ای و مسائل مربوط به حواشی بعد از آن ایجاد شود که همراه با اشکال هایی باشد، مانند تشخیص هویت، می توانیم کارشناسی کنیم؛ ولی تاکنون چنین نمونه ای را نداشته ایم.
* از سرنوشت مومیایی چه خبر؟
شجاعی: من هم به اندازه شما درباره سرنوشت این جسد مومیایی کشف شده اطلاع دارم، از همان ابتدای کشف این جسد مومیایی اعلام کردیم که پزشکی قانونی این آمادگی را دارد که با استفاده از نمونه برداری «دی،ان،ای» بتواند هویت آن را شناسایی کند. حتی ما افرادی را از وابستگان احتمالی چند نسل قبل این مومیایی را به دنبال تحقیقات خودمان شناسایی کردیم تا در صورت نیاز برای تشخیص هویت مومیایی از آنها نمونه ژنتیک گرفته شود.
* آیا از این بستگان نمونه ای هم گرفته شده است؟
شجاعی: نه، از آنها هیچ نمونه ای گرفته نشد به دلیل اینکه مومیایی به ما ارجاع نشد تا بخواهیم روند تشخیص هویت آن را طی کنیم؛ بر اساس مستندات موجود جسد مومیایی بوده و مطلع شدیم که دفن شده است، اما هیچ نوع نمونه یا جسد مومیایی به پزشکی قانونی ارجاع نشد. اگر این مومیایی به پزشکی قانونی تحویل داده می شد، باید از استخوان های جسد نمونه برداری و سپس نمونه با نمونه بستگان تطبیق داده می شد تا هویت آن تشخیص داده شود.
* آیا تاکنون هیچ نمونه ای در خصوص کشف جسد مومیایی و نمونه‌برداری از آن داشته اید؟
شجاعی: بله، یک مومیایی که مربوط به ۷۰۰ سال گذشته بود، برای شناسایی هویت آن لازم بود تا نمونه با بستگان تطبیق داده شود که به دلیل فاصله ۷۰۰ساله در عمل این کار امکانپذیر نبود.بعد از اتمام هشت سال دفاع مقدس نیز اجساد و استخوان هایی از شهدا به دست آمده، مورد آزمایش ژنتیک توسط سپاه پاسداران قرار گرفته است.
* آیا برای این نوع شناسایی ها پزشکی قانونی هم با سپاه همکاری می کند؟
شجاعی: البته پزشکی قانونی با سپاه مرتبط است، ولی آنها خودشان مستقل این نوع کارها و آزمایش ها را انجام می دهند، ما با آنها مراوده داریم، اما آزمایش های خودشان کاملا دقیق و تخصصی است.
* فعالیت بانک ژنتیک به کجا رسید؟
شجاعی: بانک ژنتیک ایران فعال است، در حال حاضر اطلاعات ۱۰ هزار نفر از مجرمان خطرناک گرفته شده است. پیش بینی شده است که امسال این بانک ژنتیک به شرط تامین بودجه های مورد نیاز، با نمونه گیری از ۵۰هزار مجرم خطرناک تکمیل شود.
* قرار بود در بانک ژنتیک نمونه افرادی که دارای مشاغل پرخطر هستند گرفته و نگهداری شود؟
شجاعی: در حال حاضر اولویت بانک ژنتیک مجرمان خطرناک هستند، اما مشاغل پرخطری مانند خلبان ها، خبرنگاران و آتش نشان ها برای این بانک در اولویت هستند.
* آیا بعد از حادثه ساختمان پلاسکو و جان باختن چندین آتش نشان، آتش نشانان در اولویت قرار نگرفته و در این زمینه اقدامی نشده است؟
شجاعی: پزشکی قانونی در زمینه گرفتن نمونه از آتش نشان ها اعلام آمادگی کرده است، اما باید توافق هایی هم در این مورد انجام شود تا بتوانیم این نمونه ها از آتش نشان ها گرفته شود و در حوادث احتمالی در آینده مورد استفاده قرار گیرد.
* موضوع تامین جسد برای اهداف آموزشی دانشگاه ها به کجا رسیده است؟
شجاعی: به منظور تامین نیاز آموزشی دانشگاه ها به جسد بعد از اینکه فراخوان در مورد اهدای جسد دادیم در کمتر از یک سال ۴۵۰ نفر ثبت نام کردند. ۲۸۵ نفر از این افراد که قصد اهدای جسد خود بعد از مرگ را برای تامین نیاز آموزش مراکز دانشگاهی دارند تقاضا و آمادگی خود را در دفاتر اسناد رسمی محضری اعلام کرده اند که بعد از مرگ آنها هیچ ادعایی مطرح نشود. برای سلامتی و بقای عمر تمام کسانی که برای اهدای جسد ثبت نام کرده‌اند، دعا می‌کنیم، این اقدام اثراتی در آینده برای گسترش علوم پزشکی دارد و نیاز دانشگاه های علوم پزشکی را تامین می کند، اما هنوز در این خصوص برای دانشگاه ها با کمبود مواجه هستیم.
* آیا برای تامین جسد از بخش خصوصی هم کمک خواهید گرفت؟
شجاعی: در این مورد ۲ شرکت خصوصی اعلام آمادگی کرده اند که مجوزهای لازم را نیز دریافت کرده اند و در تلاش هستیم که با این شرکت های خصوصی در آینده بیشتر کار کنیم.
* نحوه استفاده از اجساد مجهول الهویه برای تامین نیاز آموزشی دانشگاه ها چگونه است؟
شجاعی: در حال حاضر شمار اجساد مجهول الهویه کم شده است، اما چنانچه هویت این گونه اجساد تا ۶ ماه شناسایی نشود، با دستور قضایی این گونه اجساد به دانشگاه ها تحویل داده می شود.
* هزینه نگهداری جسد برای دانشگاه ها چقدر است؟
شجاعی: این امر هزینه بر است و مرکز تحقیقات پزشکی قانونی، تمرکز خود را برای فیکس کردن و نگهداری این اجساد انجام می دهد، اما هزینه مومیایی کردن آن را از دانشگاه‌ها می‌گیرد. بعد از اینکه روی این اجساد کار آموزشی در دانشگاه ها انجام شد این اجساد با مجوز صادر شده دفن خواهندشد.
* آمار خودکشی در ایران چگونه است؟
شجاعی: در سفری که به فرانسه و دیدار با مسئولان مرکز تحقیقات پزشکی قانونی آن کشور داشتیم، مشاهده کردیم که آمار خودکشی در آن کشور نسبت به جمعیت شان، ۶ برابر آمار خودکشی در ایران است.
* در فضاهای مجازی گفته می شود که آمار خودکشی دانش آموزان و دانشجویان افزایش یافته است؟
شجاعی: چنین امری درست نیست و صحت ندارد، آمارهایی از خودکشی داریم، اما آمار خودکشی در ایران نسبت به نقاط دیگر دنیا بالا نیست و از کشورهای اروپایی نیز کمتر است.
* چرا آمار خودکشی اعلام نمی شود، اصولا از چه منبعی این آمار اعلام می شود؟
شجاعی: در اردیبهشت سال گذشته آماری از خودکشی اعلام شد، که در جامعه به دنبال خود اثرات منفی داشت. اعلام برخی آمارها مانند سوء مصرف مواد مخدر و غرق‌شدگی در جامعه دارای اثرات مثبت است و مردم از آنها درس می گیرند، اما اعلام آمار خودکشی در جامعه دارای بار منفی است و ما اعتقاد داریم که نباید این آمار اعلام شود، مگر اینکه این نوع آمار برای مجموعه تصمیم‌گیران نظام اعلام شود.
بیان آمار خودکشی در جامعه و برای عموم مردم فقط دارای اثرات سوء است و گاهی بیان برخی از آمارهای خودکشی از سوی برخی افراد واقعی نیست، فقط سازمان پزشکی قانونی است که آمار کلی از خودکشی را اعلام می کند و آمار دقیق فقط نزد این سازمان است.
* بعد از زلزله کرمانشاه شایعاتی در مورد خودکشی زلزله زده ها داشتیم، آیا صحت دارد؟
شجاعی: به رغم انتشار شایعاتی در خصوص افزایش آمار خودکشی بعد از وقوع زلزله در کرمانشاه، در این خصوص شاهد کاهش آمار خودکشی در این استان بودیم؛ برخی از موارد مشکوک به عنوان خودکشی اعلام شده بود.
