جنبش زنان در ایران، صد سال خفقان و سرکوب بار دیگر تجمع اعتراضی زنان پس از ۱۱ سال

زیتون

هرساله در روز هشتم مارس فعالان حقوق زنان در سراسر جهان به خیابان ها می‌آیند تا لزوم پیگیری مطالبات زنان را گوشزد کنند. به تبعیت از این سنت صد ساله، در چند روز گذشته نیز فراخوانی جهت شرکت در تجمعی مسالمت‌آمیز در مقابل وزارت کار در فضای مجازی منتشر شده بود.

مطالبات امسال زنان ایران تحت تاثیر جنبش موسوم به «دختران خیابان انقلاب» و دستگیری بیش از ۳۰ نفر از معترضان به حجاب اجباری، پیرامون لزوم آزادی پوشش و هم‌چنین اعتراض به تبعیض جنسیتی و شرایط نابرابر اقتصادی بود.

این تجمع اما بار دیگر با سرکوب ماموران انتظامی و امنیتی به خشونت کشیده شد و حکومت که بار دیگر نشان داد که تحمل پذیرش هیچ‌گونه فعالیت مسالمت‌آمیز مدنی را ندارد از همان ابتدای صبح اقدام به دستگیری بیش از ۸۰ نفر از تجمع‌کنندگان و انتقال آن‌ها به کلانتری گیشا کرد.

خامنه‌ای در خطبه های نماز جمعه درباره زنان معترض گفته بود که «من نمی‌خواهم آن‌ها را روسپی خطاب کنم چون کار روسپی فقط مربوط به خودش می‌شود. کارهای این زنان مسئله‌ی جامعه است. برای همین من آن‌ها را ضدانقلاب می‌نامم».

در ساعات پایانی روز پنج‌شنبه اما خبرها حکایت از آزادی تعدادی از بازداشت‌شدگان داشت.

مهدیه گلرو، یکی از فعالان زنان که در این تجمع حضور داشت در توئیترش نوشته است که در تمام کوچه‌ها و روی پل‌های عابر پیاده اطراف ساختمان وزارت کار نیروهای امنیتی مستقر هستند:«این میزان از فضای امنیتی باورکردنی نیست حتی اجازه چند لحظه ایستادن نمی‌دهند. ون‌های مخصوص انتقال زندانی و ون گشت ارشاد، موتورهای پرسروصدا و وفور لباس شخصی، این است ۸ مارس در ایران.»

بیش از ۱۱ سال از آخرین تجمع فعالان حقوق زنان می‌گذرد، تجمعی با حضور ۵۰۰۰ نفر در میدان هفت تیر تهران که با ضرب و شتم و دستگیری حدود ۶۰ نفر از تجمع‌کنندگان پاسخ داده شد و برای بسیاری از این فعالان حکم‌های تعزیری و تعلیقی صادر شد.

 

در سال ۸۹ نیز علی‌رغم انتشار بیانیه فعالان حقوق زن برای برگزاری صدمین سال روز جهانی زن، مقامات جمهوری اسلامی در فضای امنیتی پس از سرکوب جنبش سبز مانع شکل‌گیری این تجمع شدند.

در سال ۸۴ و پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری نیز تجمع فعالان زن در مقابل دانشگاه تهران برگزار شده بود.

جنبش مشروطه

هشتم مارس که در گذشته به عنوان روز زنان کارگر شناخته می‌شد از سال ۱۹۰۹ میلادی و پس یک رشته اعتراضات و اعتصابات از سوی گروه‌های سوسیالیستی امریکایی در اعتراض به شرایط نابرابر کارگران زن نام‌گذاری شد و سپس در آلمان شرقی، شوروی سابق و اروپای شرقی از سوی احزاب چپ و کمونیست حمایت شد.

 انجمن‌های مشروطه‌خواه که از سوی مرتجعین متهم به رواج بابی‌گری بودند نخستین جرقه‌های دفاع از حقوق زنان را ایجاد و حتی اقدام به تاسیس روزنامه هم کردند.

این اعتراضات بعدها رنگ و بوی سیاسی‌تری گرفت و به تدریج اهدافی چون حق رای، حق داشتن مناصب دولتی و عمومی زنان را نیز در برگرفت.

امسال نیز تحت شعاع افشاگری‌های بی‌سابقه در خصوص آزار جنسی و جنبش #من‌هم،  فعالین حقوق زن در جهان برنامه‌های ویژه‌ای برای برگزاری این روز ترتیب داده بودند.

هنگامی که زنان در اروپا و امریکا برای حقوق برابر می‌اندیشیدند، در ایران عهد قاجار، آن چنان که در کتاب زنان ایران در جنبش مشروطه نقل شده، تنها شغلی که برای زنان تصور می‌شد «فاحشه‌گی» بود.