تقویم روز آلمان: نویسنده‌ای رانده از شرق و غرب

فرستنده خبر خانم لیدا اشجعی ۱۳۹۵/۰۹/۱۰

۱ دسامبر ۲۰۱۱: ۵ سال پیش در چنین روزی کریستا وُلف در برلین درگذشت. او به اعتقاد ادب‌شناسان یکی از برجسته‌ترین نویسندگان آلمانی زن در سده بیستم است.

Christa Wolf Schriftstellerin (Imago)

کریستا وُلف (Christa Wolf) در شهر لاندسبِرگ در لهستان کنونی زاده شد.

۱۶ ساله بود که جنگ دوم جهانی به پایان رسید و او توانست به درس و مدرسه ادامه دهد و در ۲۰ سالگی ادبیات آلمانی را در دانشگاه شهر ینا در شرق آلمان آغاز کند و چهار سال بعد در لایپزیگ به پایان برساند.

۲۰ ساله بود که به “حزب اتحاد سوسیالیستی” (SED) پیوست و ۴۰ سال عضو این حزب ماند.

۳۲ ساله بود که نخستین داستان‌هایش را منتشر کرد اما آوازه او با انتشار رمان “آسمان قسمت‌شده” (نشر روزگار، تهران ۱۳۹۴) در دو آلمان شرقی و غربی پیچید.

در این رمان دیوار برلین دو دلداده را از یکدیگر جدا می‌کند. وُلف مانند بیشتر داستان‌هایش به جای پردازش و ستایش رئالیسم سوسیالیستی، از دل‌مشغولی‌های انسانی شخصیت‌هاش می‌گوید.

درباره شخصیت اصلی رمان “آسمان قسمت‌شده” ریتا زایدِل می‌نویسد: «… از محله‌ی پادگان‌وار بزرگ و بی‌چهره‌ی کارگران می‌گذشت… با خود می‌گفت: بی‌گمان این ۲۰۰ هزار نفری که این‌جا زندگی می‌کنند به دلخواه خود به این محله نیامده‌اند.» هیجان و درماندگی ذهنش را فرا گرفت. «نه، داوطلبانه این‌جا زندگی نمی‌کنند. پس چه چیزی مجبورشان کرده که به این‌جا بیایند؟»

۴۷ ساله بود که به خاطر نوشته‌های انتقادیش از کانون نویسندگان آلمان سوسیالیستی اخراج شد ولی با وجود فشارهای دولت و اینکه ۲۰ سال تحت نظر نیروهای امنیتی قرار گرفت، به آرمان‌های خود وفادار ماند و حتا در بحبوحه فروپاشی حکومت سوسیالیستی، با وحدت دو آلمان مخالفت کرد و به این خاطر از سوی رسانه‌های غربی “نویسنده دولتی” قلمداد شد.

با این حال ادب‌شناسان او را برجسته‌ترین نویسنده آلمانی زن در سده بیستم ارزیابی کرده‌اند.

کریستا وُلف در ۸۲ سالگی در برلین درگذشت.