هشدار درباره کم‌نشاطی و ناخرسندی ایرانیان

پایگاه خبری اداره‌کل بهزیستی خراسان رضوی، به تازگی (چهارشنبه ۱۲ آبان) از قول حسن موسوی چلک، استاد دانشگاه و رئیس انجمن مددکاری نوشت، مطابق بررسی‌های سازمان‌های معتبر بین‌المللی درباره وضعیت نشاط اجتماعی، ایران جزو کشورهای شاد نیست.

او همچنین گفته است: «ایران در جدول غمگین‌ها از پایین جدول، رتبه دوم را دارد؛ بعد از عراق دومین کشور غمگین جهان محسوب می‌شویم.»

این سخنان ظاهرا با استناد به گزارش سه سال پیش موسسه نظرسنجی گالوپ ابراز شده که همان زمان در رسانه‌های ایران با واکنش‌های مختلفی روبرو شد.

بیشتر بخوانید: افزایش نگران‌کننده آسیب‌های اجتماعی در ایران

افسردگی در کنار “نشاط معنوی”

موسوی چلک هشدار درباره بی‌نشاطی جامعه ایران و ناخرسندی شهروندان را با استناد به آماری از گسترش آسیب‌های اجتماعی بیان کرده که پیش از این از سوی برخی دیگر از مسئولان نیز تکرار شده است.

مجید ابهری، کارشناس آسیب‌های اجتماعی، گزارش سازمان‌های بین‌المللی درباره وضعیت جامعه ایران را “غیرواقعی، دور از منطق و اضطراب‌آور” خواند و نسبت به تکرار آن توسط مسئولان هشدار داد.

او روز جمعه، ۱۴ آبان به خبرگزاری ایسنا گفت: «تکرار آمار مراکز پژوهشی غربی فقط باعث دلسردی و ایجاد اضطراب اجتماعی می‌شود. در نتیجه نباید این آمارها از سوی کارشناسان ایرانی بدون بررسی‌های مجدد اعلام شود.»

ابهری در عین حال ضمن تاکید بر “حسن نیت، صداقت و دلسوزی رئیس انجمن مددکاری” اذعان کرد: «ما منکر وجود افسردگی در جامعه ایران نیستیم اما مردم ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر علی رغم وجود مشکلات مختلف خوشبختانه شادی واقعی (نشاط معنوی و روحی) را از دست نداده‌اند.»

بیشتر بخوانید: هشدار مشاور وزیر کشوردر باره افزایش شدید آسیب‌های اجتماعی

محدودیت بر اساس اعتقادات

سازمان ملل از سال ۲۰۱۲ گزارشی زیر عنوان “گزارش جهانی شادی” (World Happiness Report) منتشر می‌کند که نسخه به‌روز شده آن برای سال جاری میلادی دربرگیرنده ۱۵۷ کشور است.

در این رده‌بندی ایران به لحاظ نشاط اجتماعی در جایگاه ۱۰۵ قرار دارد و نسبت به سال پیش پنج پله صعود کرده است. به گزارش هفته‌نامه “فوکوس” در این فهرست دانمارک برای سومین بار در چهار سال گذشته در صدر قرار دارد.

ردیف‌های دوم تا دهم به ترتیب به کشورهای سوئیس، ایسلند، نروژ، فنلاند، کانادا، هلند، نیوزلند، استرالیا و سوئد اختصاص دارد. شهروندان این کشورها از حمایت اجتماعی و آزادی انتخاب بیشتری برخوردارند و میزان تولید ناخالص ملی به ازای افراد به نسبت دیگر کشورها بیشتر است.

این گزارش از بررسی شاخص‌هایی چون امید به زندگی، آموزش، فرصت‌های شغلی، تامین اجتماعی، آزادی‌های فردی و میزان نابرابری و تبعیض تهیه می‌شود.

امیرمحمود حریرچی، جامعه‌شناس، استناد رئیس انجمن مددکاری به بررسی نهادهای بین‌المللی را کاملا اشتباه ارزیابی کرده زیرا معتقد است شاخص‌های این نهادها “در کشور ما بومی‌سازی نشده و اصلا با وضعیت کشور ما هماهنگ نیستند”.

به گزارش خبرگزاری ایسنا حریرچی با اشاره به تفاوت‌های فرهنگی ایران با کشورهای غربی گفته است: «برخی محدودیت‌ها بر اساس عقاید و اعتقادات ما ایرانیان در کشور وجود دارد که به همین دلیل نمی‌توانیم در بسیاری از مواقع خود را با جوامع آزاد و بدون این اعتقادات مقایسه کنیم.»

بیشتر بخوانید: «اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی در دانشگاه‌ها بالاست»

مهم‌ترین جلسه نظام

گسترش آسیب‌های اجتماعی در ایران چنان ابعادی به خود گرفته که مسئولان ارشد دولت تا کنون در سه نشست به ارائه گزارش‌هایی درباره آن به رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای پرداخته‌اند.

به گفته‌ وزیر بهداشت، حسن قاضی‌زاده هاشمی رهبر جمهوری اسلامی آسیب‌های اجتماعی را “معضلی دردناک” خوانده و سومین نشست مسئولان درباره آن را که دوشنبه شب، ۱۱ آبان برگزار شد “مهم‌ترین جلسه نظام” توصیف کرده است.

وزیر بهداشت می‌گوید در این نشست به حاضران گفته است: «متأسفانه شرایط خوب نیست و نگرانی‌های جدّی در زمینه‌آسیب‌های اجتماعی و سلامت روان مردم وجود دارد.»

بنا به گزارش‌ها، حسن روحانی آمار ارائه شده از سوی وزیر بهداشت درباره گسترش افسردگی را نگران‌کننده خوانده و ابراز تاسف کرده که در ایران “ناامیدی حاكم شده” است.

موسوی چلک می‌گوید برخی بررسی‌ها حاکی از وجود اختلال روانی در میان ۳۵ درصد از شهروندان تهرانی است و این وضعیت “بسیار بحرانی توصیف می‌شود”.

بیشتر بخوانید: افزایش افسردگی در میان دانشجویان ایرانی

آمار غیرواقعی

رئیس انجمن مددکاری با اشاره به سخنان خامنه‌ای در جلسه یادشده گفت: «با وجود اینکه ایشان با جدیت، موضوع را پیگیری و خواستار ارائه گزارش‌های مستند و جامع از سوی مقامات اجرایی شده‌اند، اما متاسفانه تا کنون هیچ اقدام اجرایی موثری در زمینه مدیریت و ساماندهی آسیب‌های اجتماعی انجام نشده است.»

وزیر کشور، عبدالرضا رحمانی فضلی اردیبهشت ماه امسال وعده داده بود که برای مبارزه با آسیب‌های اجتماعی ۴۰۰ میلیارد تومان اختصاص یابد.

حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی ۱۳ آبان به روزنامه شهروند گفت، هنوز این مبلغ به هیچ سازمانی داده نشده و سازمان بهزیستی هم از این موضوع مستثنی نیست.

موسوی چلک همچنین دستگاه‌های مسئول را به ارائه آمار غیرواقعی متهم کرده و گفته است: «به طور مثال تعداد معتادان در آمارهای رسمی ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر اعلام می‌شود در حالی که آمار واقعی، خیلی بیشتر از این است.»

او افزود با پذیرش همین آمار نادرست نیز وضعیت خوبی نداریم زیرا “تعداد معتادان کشور ما برابر با معتادان هند است، در حالی که هند تقریبا ۱۵ برابر ما جمعیت دارد”.

بیشتر بخوانید: “تاب‌آوری اجتماعی در ایران پایین آمده است”

دعوت از بی‌اعتقادان به اسلام

رئیس انجمن مددکاری ایران، افزایش طلاق، دو برابر شدن تعداد زنان سرپرست خانواده طی پنج سال، سه برابر شدن ابتلا به ایدز از طریق رابطه جنسی در سه دهه، کاهش سن روسپی‌گری و رواج اعتیاد در میان زنان را از دیگر آسیب‌های اجتماعی عنوان کرد که از نشانه‌های بی‌نشاطی جامعه محسوب می‌شوند.

رضا محبوبی، مشاور وزیر و معاون مرکز امور اجتماعی و فرهنگی وزارت کشور ۱۵ مهرماه به خبرگزاری تسنیم گفت، شمار زنان معتاد در فاصله سال‌های ۹۲ تا ۹۴ دو برابر شده و یکی از علت‌های آن را محدودیت‌های اعمال شده بر زنان عنوان کرد.

به باور بسیاری از کارشناسان، سیاست‌های محدودکننده حکومت در مورد برگزاری مراسم پر نشاط عمومی، جلوگیری از حضور زنان در تجمع‌های پرهیجانی مانند مسابقات ورزشی و دخالت در خصوصی‌ترین امور شهروندان از جمله عوامل شکل‌گیری جامعه‌ای دلزده و ناشاد به شمار می‌رود.

بر این اساس دیدن روزمره معضلاتی چون آلودگی آب و هوا، تبعیض، نابرابری اجتماعی، فساد گسترده، وجود حدود ۱۱ میلیون حاشیه‌نشین، فقر، بیکاری و آینده ناروشن اگر جامعه ایران را به دومین کشور ناشاد جهان تبدیل نکرده باشد در این مسیر قرار داده است.

به نوشته روزنامه شهروند ظاهرا آمار ارائه در “مهم‌ترین نشست نظام” چنان تکان‌دهنده بوده که رئیس جمهور به نقل از خامنه‌ای گفته است: «برای مبارزه با آسیب‌های اجتماعی حتی آنهایی که به دین و اسلام اعتقادی ندارند، اگر ایران را قبول دارند باید با همه توان وارد میدان شوند.»