آزار و خشونت خیابانی علیه زنان باید جرم شناخته شود

• مزاحمت خیابانی به عنوان یک رفتار خشن که ماهیت جنسی دارد، در واقع نوعی اعمال قدرت مردانه در حوزه ی عمومی است. مزاحمت خیابانی با ناامن کردن فضای عمومی مانع دسترسی زنان به این فضا می شود و تحرک زنان را محدود می کند و از این رو نوعی تقابل با حضور اجتماعی زنان است …

تهدید امنیت زنان در بیرون از منزل و آسیب‌هایی وارده به اقتضای شرایط روحی و جسمی بر آنان ، امروزه یکی از دغدغه‌های جدی کارشناسان اجتماعی است و با رویکردهای متفاوت این مسئله را تبیین می نمایند .

به گزارش ایرنا ، تحلیل‌گران اجتماعی با توجه به آسیب‌های فردی و اجتماعی آزارهای خیابانی و تکثر روزافزون و متنوع آن، ضرورت طرح، بررسی و برنامه‌ریزی در مواجهه با آن را بیان می‌کنند.
ترس و ناامنی، فشارهای روانی، مخدوش شدن شخصیت و کاهش مشـارکت اجتماعی زنـان کمترین پیـامد آزارهای خیـابانی است که جبران آن نیـازمند هزینه‌های مالی و انسانی سنگینی است.
دکتر سیمین کاظمی پزشک و جامعه شناس در گفت و گو با ایرنا به بررسی پدیده ی مزاحمت خیابانی پرداخته و به سوالاتی با این مضمون که پیامدهای اجتماعی این آزارها چیست ؟ آیا این آزارها سبب کاهش مشارکت اجتماعی زنان و آشفتگی در روابط اجتماعی می شود ؟ و اینکه آگاه کردن زنان نسبت به حقوق شهروندی خویش چه میزان در کاهش این مزاحمت ها تأثیر دارد ؟ پاسخ داده است.
متن این گفت و گو را می خوانید:

علت مزاحمت های خیابانی که به تعبیر تحلیل گران مسائل جامعه نوعی خشونت علیه زنان است را چگونه تحلیل می کنید؟

مزاحمت خیابانی به عنوان یک رفتار خشن که ماهیت جنسی دارد، در واقع نوعی اعمال قدرت مردانه در حوزه ی عمومی است که به واسطه ی خوارانگاری زنان به آنان روا داشته می شود. خشونت خیابانی علیه زنان یک رفتار جنسیت زده است که زنان را به خاطر جنسیت شان مستحق تحقیر و بی احترامی می داند.
علاوه بر این، وجود چند عامل در یک جامعه باعث تسهیل یا تشدید مزاحمت جنسی در خیابان می شود که از این عوامل می توان به فقدان قوانین حمایتی از زنان قربانی، فضای مردانه و ناامن شهری، و نوع رویکرد جامعه به مزاحمت و برخورد با شخص قربانی اشاره کرد.

پیامدهای اجتماعی این آزارها چیست ؟ آیا سبب کاهش مشارکت اجتماعی زنان و آشفتگی در روابط اجتماعی می شود؟

مزاحمت خیابانی در واقع صورتی از خشونت است که از طرف مردان غریبه بر زنان اعمال می شود. مزاحمت خیابانی با ناامن کردن فضای عمومی مانع دسترسی زنان به این فضا می شود و تحرک زنان را محدود می کند و از این رو نوعی تقابل با حضور اجتماعی زنان است.
آزار و مزاحمت خیابانی تهدیدی است که همیشه زنان را در اضطراب و ترس نگه می دارد و باعث تخریب اعتماد به نفس آنان می شود.
همچنین باعث می شود در بعضی خانواده ها، زنان به عنوان موجودات ناتوان و نیازمند مراقبت در نظر گرفته شوند و از تردد آنان به تنهایی ممانعت شود و یا نیازمند همراه شمرده شوند تا مورد مزاحمت قرار نگیرند؛ در واقع چنین نگاهی زنان را از بسیاری فعالیت های اجتماعی باز می دارد.

آگاه کردن زنان نسبت به حقوق شهروندی خویش چه میزان در کاهش این مزاحمت ها تأثیر دارد؟

زنان حق دارند که از فضای امن برخوردار باشند و بدون هر نوع تهدید و عامل مزاحم بتوانند در حوزه ی عمومی حضور داشته باشند، حق دارند که به شخص مزاحم اعتراض کنند و یا از منابعی که می توانند به آنان یاری کنند کمک بگیرند. در واقع مزاحمت چنان که تاکنون به زنان تلقین می شده و علت را به خود قربانی نسبت می دادند یک تعرض به حقوق شهروندی و کرامت انسانی زنان است و آنکه مقصر است همیشه شخص مزاحم است و نه قربانی.
زنان باید به این آگاهی برسند که در مزاحمت های خیابانی ، آنکه باید شرمگین و خجالت زده باشد و احساس حقارت کند شخص مزاحم است و نه زنی که مورد مزاحمت قرار گرفته است. اگر زنان و همچنین جامعه به چنین آگاهی ای دست پیدا کنند، در واقع بستری فراهم می شود که مقابله با مزاحمت و محافظت از زنان در برابر مزاحمت تسهیل می شود.

چه راهکارهایی را جهت مقابله با آزارهای خیابانی و افزایش امنیت اجتماعی و روانی زنان پیشنهاد می فرمایید؟

راهکارهای این مساله در هماهنگی و همزمان با هم ممکن است به کنترل مزاحمت منجر شوند و در واقع یک راه حل خاص و واحد برای مساله وجود ندارد.
اولین عامل ، تحقق برابری جنسیتی در جامعه و حقوق برابر زنان و مردان است که این فرهنگ در پی آن ساخته شود که مرد و زن هر دو انسان هستند و هیچ کدام حق سروری و اعمال قدرت و تحقیر دیگری را ندارد.
دوم ، نیاز به قوانین حمایتی است که مزاحمت و خشونت خیابانی علیه زنان جرم شناخته شود و قانون و پلیس با شخص مزاحم و نیز با اتومبیل هایی که برای زنان تولید مزاحمت می کنند برخورد کند.
سوم ، تغییر نگاه جامعه به مساله مزاحمت است که به جای سرزنش قربانی و مقصر دانستن او، مزاحمت را یک تعدی به حقوق شهروندی زنان تلقی کنند.
چهارم ، ضروری است زنان در مقابل مزاحمت سکوت نکنند و بدون احساس شرم و خجالت، با مزاحمت مقابله کنند و شخص مزاحم را با اعتراض خود متوجه عمل اشتباه خود نموده و راه را بر مزاحمت های بعدی ببندند.
در واقع اگر مردان مزاحم بدانند که عمل آن ها یک امر عادی یا یک حق مردانه نیست و اگر بدانند در صورت ارتکاب مزاحمت با واکنش های زنان و نیز حمایت اجتماعی از زنان مواجه می شوند، دیگر ادامه مزاحمت به آسانی گذشته نخواهد بود.

خبرنگاران:مهرنوش خرمی نژاد، شهناز حسنی