يک زن، يک زندگی، يک جايزه

زندگی می‌تواند عجيب‌تر از آن چيزی باشد که انتظارش را داريد. شما را از جایی که هستید به جايی که نمی‌شناسيد پرتاب کند و زير و روی‌تان کند. اما آن چيزی که از شما برمی‌آيد اين است که با همه ناملايمات زندگی، بخواهيد به آرزوی‌تان برسيد. اين کاری‌ست که اگر بخواهید می‌توانيد انجامش بدهید.

حورا مريخ در دوران جنگ در تهران بدنيا آمد. سه ساله بود که همراه با والدين و برادر بزرگ‌ترش ايران را به قصد اقامت در امريکا ترک کردند. اما همه چيز آنطور که می‌خواستند پيش نرفت. برای ورود به امريکا ناگزير بودند ابتدا در ترکيه ويزا بگيرند. درخواست ويزای آن‌ها پذيرفته شد اما به آن‌ها اطلاع دادند تا پايان مراحل صدور ويزا می‌بايست 6 ماه منتظر بمانند.

شش ماه پس از درخواست ويزا، زمانی که به نظر می‌رسيد ويزای آن‌ها صادر می‌شود دوباره به خانواده حورا گفته شد که شش ماه ديگر بايد منتظر بمانند، و باز هم يک دوره شش ماهه ديگر. تمديد دوره‌های 6 ماهه به 13 سال کشيده شد و زمانی که حورا 16 ساله بود با درخواست ويزای آن‌ها برای ورود به امريکا موافقت شد. اما اينبار والدين او با هم زندگی نمی‌کردند و سن برادرش بيش از 21 سال بود. تنها حورا و مادرش قادر بودند به امريکا بروند. اما مادر حورا بيشتر از آن که بتواند جابجایی تازه را تحمل کند بيمار بود. و حورا در 16 سالگی تنها مسافر این سفر 13 ساله شد.

آنطور که خود می‌گويد “وقتی مهاجريد، مشکلاتی که بر سر راهتان قرار می‌گيرند غير معمول هستند. اما تنها چيزی که والدينم به من دادند اين بود که بايد درس بخوانم”.

حورا در يک کالج عمومی ثبت نام کرد و همزمان با تحصيل شروع به کار کرد؛ از پيشخدمتی در رستوران تا خريد و فروش خودرو و تدريس خصوصی. اما تحصيلاتش را ادامه داد و سرانجام دکترايش را در رشته ميکروبشناسی از دانشگاه برنديس در بوستون دریافت کرد. می‌گويد “مشاور تحصيلی‌ام می‌گفت تو از آن‌هايی هستی که شجاعت دارند و می‌توانی به هر کار تازه‌ای دست بزنی”. اکنون حورا مريخ استاديار رشته ميکروبشناسی در دانشگاه واشنگتن است.

امسال نام حورا مريخ به عنوان يکی از هفت برنده جايزه صد هزار دلاری سالانه بنیاد ويلچک در علوم و نمايش اعلام شد. شجاعت او پاسخ داده شد.

بنياد ويلچک که از سال 2000 ميلادی توسط يان ويلچک، پزشک و ويروس شناس چکسلواکی تبار امريکايی و همسرش مارسیا راه اندازی شد هر سال با اهدا جوايزی به پژوهشگران و هنرمندان مهاجر به نقش آن‌ها در رشد علمی و هنری امريکا اشاره می‌کند.

زمينه پژوهشی حورا مريخی در همتاسازی و نسخه برداری از DNA است. در هم پيچيدگی رشته‌های DNA در جريان همتاسازی باعث از کار افتادن اين رشته‌ها می‌شود و در نتيجه سلول‌ها توانايی تقسيم و رشد خود را از دست می‌دهند. به زبان ساده، رشته‌های DNA شبيه به ريل‌های قطار هستند. تا وقتی ريل‌ها به موازات يکديگر قرار داشته باشند قطار می‌تواند از روی آن‌ها عبور کند. اما اگر ريل‌ها در هم بپيچند مسير عبور مسدود می‌شود. آنچه پژوهش‌ها حورا مريخ به آن اختصاص دارد اين است که سازوکارهای همتاسازی DNA چگونه اين رشته‌ها را از درهم پيچيدگی رها می‌کنند و به تکامل ژنتيکی گونه‌ها سرعت می‌بخشند.

حورا مريخ جايزه امسال بنياد ويلچک را برای نوآوری در علوم زيست-پزشکی دريافت کرده است. امسال همراه با حورا مريخی دو پژوهشگر ديگر در رشته زيست-پزشکی، چهار هنرمند در رشته نمايش، و يک پزشک برای تحول در نظام درمانی امريکا اين جايزه را دريافت کرده‌اند.