های بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار

در سال 1348 قانون تشکیل صندوق بیمه روستاییان تصویب شد و سازمان بیمه‌های اجتماعی روستاییان در همین سال تأسیس شد که البته دوام چندانی نداشت و در سال 1354 در ساختار تأمین اجتماعی ادغام شد. در سال 1354 قانون تأمین اجتماعی تصویب و سازمان تأمین اجتماعی جایگزین سازمان‌ بیمه‌های اجتماعی شد. اتفاق مهم بعدی به تشکیل دوباره وزرات رفاه و تأمین اجتماعی در سال 83 برمی‌گردد. ایجاد این وزارت‌خانه با توجه به تکلیف ماده 29 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار گرفت تا ساختاری ایجاد شود که همه آحاد جامعه را تحت پوشش حمایتی بیمه‌ای و امدادی قرار دهد و جامعیت، کارآمدی و کفایت خدمات را تضمین کند.

هدف بیمه‌های اجتماعی تعدیل شکاف طبقاتی است
در میان انواع بیمه‌هایی که توسط وزارت رفاه و سازمان تأمین اجتماعی ارایه می‌شود، بیمه‌ای تحت عنوان «بیمه اجتماعی» هم وجود دارد. بیمه‌های اجتماعی در بسیاری از کشورها به‌خصوص در کشورهای پیشرفته وجود دارند و دولت‌های رفاه سعی می‌کنند با واگذاری این بیمه‌ها بین طبقات اجتماعی مختلف ایجاد تعادل کنند.

در این نوع از بیمه، دولت از آسیب‌پذیران و کارگران در برابر برخی از خطرات احتمالی و حوادثی مانند بیماری، از کار افتادگی، پیری، بازنشستگی، بیکاری و فوت حمایت می‌کند. خدمات حمایتی بیمه‌شدگان غالباً رایگان و بلاعوض یا با پرداخت بخش اندکی از حق بیمه به‌وسیله بیمه‌شده انجام می‌پذیرد.

هدف از ارایه خدمات بیمه اجتماعی، تعدیل شکاف طبقاتی از طریق توزیع تعهدات مربوط به ارایه خدمات بیمه‌ای است؛ به همین دلیل باید هدف آن را اجتماعی به‌شمار آورد. این نوع بیمه مربوط به افرادی مانند روستاییان و عشایر و زنان سرپرست خانوار، زنان خانه‌دار و… می‌شود که کارفرمای خاصی ندارند. در بیمه‌های اجتماعی، بیمه‌گر همواره دولت است و پرداخت‌کننده وجه بیمه، دولت، کارفرما و کارگران هستند که هر یک سهم خود را از حق بیمه پرداخت می‌کنند. در کشور ما براساس ماده 21 لایحه قانون بیمه‌های اجتماعی، حق بیمه به میزان 18 درصد دستمزد است که 5 درصد آن به‌عهده کارگر و 13 درصد آن به‌عهده کارفرما خواهد بود.

تدوین لایحه بیمه زنان خانه‌دار در چارچوب بیمه فراگیر اجتماعی
در کشور ما در سال‌های اخیر به ارایه بیمه‌های اجتماعی به زنان گروه‌های مختلف اجتماعی توجه شده است و مسئولان در این‌باره سخنانی گفته‌اند. برای نمونه، در دولت‌های قبل لایحه بیمه زنان خانه‌دار مطرح شد، اما این بیمه تاکنون به نتیجه نرسیده است و سنگ‌های متعددی بر سر راه اجرای آن قرار داد. به همین دلیل، شهیندخت مولاوردی؛ معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده در اردیبهشت ماه سال 93 با اشاره به این‌که قرار است بیمه زنان خانه‌دار در چارچوب بیمه فراگیر اجتماعی بررسی شود، بیان داشت: معاونت امور زنان و خانواده لایحه‌ای را در خصوص بیمه زنان خانه‌دار آماده کرد، اما دیدیم اگر این لایحه به هیئت دولت برود، ممکن است به سرنوشت طرح‌های گذشته مبتلا شود.

او افزود: به همین دلیل تصمیم گرفتیم با رایزنی سازمان تأمین اجتماعی لایحه‌ای را در چارچوب بیمه فراگیر اجتماعی تدوین کنیم تا قابلیت اجرایی‌شدن داشته باشد. موضوع بیمه اجتماعی فراگیر هم‌اکنون در مجلس مطرح است و قرار است براساس آن چند صندوق با هم ادغام شوند و بیمه فراگیری ایجاد شود که در چارچوب آن امیدوار هستیم بیمه زنان خانه‌دار به نتیجه برسد.

اختصاص بودجه سالانه برای بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار
علاوه بر بیمه اجتماعی برای زنان خانه‌دار، بیمه دیگری که برای قشر زنان مطرح بوده، بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار است. بهمن ماه سال 93 علی ربیعی؛ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اختصاص بودجه سالانه برای بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار بیان داشت: به دلیل فشارهای اقتصادی و اجتماعی با پدیده‌ای به نام زنان خودسرپرست یا سرپرست خانوار روبه‌رو هستیم که آماری بالغ بر 2 میلیون نفر دارند. سالمندی از آسیب‌هایی است که در آینده‌ای نزدیک با آن روبه‌رو خواهیم بود و از آن‌جاکه این جمعیت در آینده افزایش می‌یابد، به دنبال برنامه‌ریزی برای زنان خودسرپرست و سرپرست خانوار هستیم. معاونت روابط کار و رفاه این وزارت‌خانه بحث بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار یا خودسرپرست را در دستورکار قرار داد و سالیانه بودجه‌ای را برای آن در نظر گرفته‌ایم، اما با فراز و نشیب‌های بودجه‌ای این رقم تغییر کرده است و ما تلاش کردیم با چانه‌زنی از طریق جذب منابع مختلف این رقم به صفر نرسد.

ربیعی فروردین ماه سال جاری نیز اعلام کرد: با توجه به این‌که بودجه حمایتی بیمه این زنان از محل منابع دولتی حاصل از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها با مشکل حذف روبه‌رو و حذف شد، اما با استفاده از منابع داخلی، بیمه همه زنان سرپرست خانواری که تحت حمایت هستند، همچنان پرداخت می‌شود. توسعه بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار با توجه به طرحی که در شورای عالی دفاع ارایه می‌شود، به صورت جدی دنبال خواهد شد.

اعتبار تخصیص‌یافته برای بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار پاسخ‌گوی این جمعیت نیست
این در حالی است که احمدی میدری؛ معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی گفت: اعلام بودجه‌ای که برای اجرای طرح بیمه اجتماعی زنان درنظرگرفته شده، به هیچ وجه با اعتبار واقعی مورد نیاز برای اجرای این طرح ملی همخوانی ندارد.

او اظهار داشت: طی دوسال گذشته برای اجرای این طرح در مجموع 30 میلیارد تومان اعتبار تخصیص یافته که این مبلغ به هیچ‌وجه جواب‌گوی جمعیت زنان سرپرست خانوار نیست. با پیگیری‌ها و تلاش‌های انجام‌شده در راستای اجرای طرح بیمه اجتماعی زنان، تاکنون 70 هزار زن سرپرست خانوارتحت پوشش خدمات این بیمه قرار گرفته‌اند.