ارسال خبر: خانم مونیکا قریشی 28 مهر
نخستین نشست تخصصی کارگروه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در معاونت امور زنان دولت ایران، به نام «سلامت زنان و رفتارهای پرخطر با تمرکز بر تن‌فروشی» ۲۶ مهرماه برگزار شد. آمارهای ایرائه شده در این نشست و محتوای بحث‌های مطرح شده در آن، تصویری از وضعیت کارگران جنسی زن در ایران را ارائه می‌دهد که قابل تامل است.
از سویی توجه به این موضوع در ایران از سوی نهادهای رسمی همواره با نوعی سهل‌انگاری همراه بوده و جلوی تحقیقات علمی در این زمینه گرفته شده است، و از سوی دیگر، نتایج تحقیقات ارائه شده با آنچه تاکنون درباره واقعیت‌های جامعه ایران تصور می‌شد تفاوت‌هایی دارد.
در این نشست تن فروشی در ایران از سه منظر جامعه شناسی، پزشکی و جرم شناسی مورد بررسی قرار گرفت. با این حال خبرگزاری ایسنا گزارش داده که در این جلسه، «به علت تفاوت نظرات و دیدگاه‌های کارشناسان حاضر در این جلسه برخی افراد، جامعه‌شناس، پزشک و حقوقدان حاضر در جلسه را متهم به بی‌دینی کردند و همین امر اختلافاتی بین آنها به‌وجود آورد.»
شهربانو امانی، نماینده سابق مجلس در این نشست با اشاره به اینکه در جامعه ایران مسئله زنان تن‌فروش موضوع حساسی است، گفته است: «مدت مدیدی جلوی پژوهش‌های اجتماعی در این خصوص به درست یا غلط گرفته شد. می‌خواستیم جامعه‌ای بسیار اخلاق مدار داشه باشیم. لذا انتظار داشتیم کوچکترین خطایی نداشته باشیم اما دیدیم که با پاک کردن صورت مسئله نه تنها آسیب‌ها کم نشد بلکه روز به روز بدتر شدند.»
ژاله شادی طلب، جامعه‌شناس، در نشست «سلامت زنان و رفتارهای پرخطر»، اعلام کرد که درباره تعداد زنان تن‌فروش در کشور و سطح شهرها و محلات آمار دقیقی وجود ندارد و چنانچه هر مسئولی با توجه به مسئولیت خود آماری را از این زنان اعلام و منتشر کند خودش مسئول صحت آن آمار است.
این جامعه شناس اما به پژوهشی اشاره کرده که حدود هشت سال پیش برای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سطح شهر تهران با همکاری سایر سازمان‌ها، اعم از قوه قضائیه به انجام رسیده است. در این پژوهش، ۲۸۹ زن کارگر جنسی مورد بررسی قرار گرفته‌اند که در خیابان‌های تهران کار می‌کردند. برای انجام این تحقیق، ۳۰۰ پرسشنامه کامل و ۷۵ مصاحبه عمیق از این زنان گرفته شده و برای پاسخگویی به سوالات، به آنها پول پرداخت شده است.
در حالی که این تصور وجود دارد که زنان کارگر جنسی در ایران اغلب از خانه فرار کرده‌اند یا برای تامین هزینه مواد مخدر به این کار رو آورده‌اند، این تحقیق نشان داده که ۷۶ درصد زنان حاضر در این پژوهش هرگز سابقه فرار از منزل را نداشته‌اند و تنها ۲۳ درصد این زنان قبل از گرایش به تن‌فروشی مصرف کننده مواد بوده‌اند. علاوه بر آن تنها ۱۲درصد زنان حاضر در این پژوهش قبل از گرایش به تن فروشی تجربه ورود به زندان را داشته‌اند.
تعداد زیادی از این افراد را زنان و دختران جوان تشکیل می‌دهند، به طوری که ۷۰ درصد زنان حاضر در این پژوهش کمتر پنج سال بود که تن فروشی را آغاز کرده بودند و عمدتا شروع آنها نیز در۱۸ یا ۱۹ سالگی بوده است.
در حالی که بیشتر آنها از خانواده‌های پرجمعیت بوده‌اند، مسئولیت تامین مخارج چند نفر در زمان تن‌فروشی، مهمترین دلیل و دارای بیشترین فراوانی در میان زنان تن‌فروش بوده است. پس از آن سابقه بازداشت و جرم پدر، وضعیت تاهل و نوع رابطه با همسر و همچنین حضور در بین دوستان تن‌فروش و معاشرت با افرادی که اقدام به تن فروشی کرده‌اند در آخرین رتبه‌های علل ابتلا به این پدیده قرار داشته است.
تامین مخارج چند نفر در حالی وظیفه این زنان است که تنها ۲۲ درصد آنها شاغل بوده‌اند و شغل‌شان آنها را از نظر مالی تامین نمی‌کرده و ۸۰ درصد آنها اعلام کرده‌اند که هیچ شغلی نداشتند.
در همین زمینه، شهربانو امانی با بیان اینکه کارگران جنسی به علت فقر به این کار رو می‌آورند، گفته است: «حتی یک درصد از زنانی که اقدام به تن فروشی می‌کنند به علت لذت جنسی نیست، بلکه مسائل دیگری همچون فقر علت این مسئله است.»
نکته دیگر اینکه تنها شش درصد آنها بیسواد بوده‌اند و اغلب دارای تحصیلات راهنمایی و ابتدایی و سپس دیپلمه بوده‌اند اما حدود ۱۴درصد آنها تحصیلات فوق دیپلم و لیسانس داشته‌اند که نشان می‌دهد گرفتن مدرک دانشگاهی به کسب شغل برای تامین زندگی منجر نشده است.
مرز مبهم تن‌فروشی و صیغه
بر مبنای پژوهش انجام شده، اغلب زنان تن‌فروش، در ۲۰ سالگی برای اولین بار اقدام به تن فروشی کرده‌اند و در ۱۵ تا۱۸سالگی ازدواج دائم داشته‌اند و تعدادی هم ازدواج کمتر از۱۵سال داشتند.
۱۱ درصد این زنان دارای ازدواج دائم، ۴۲ درصد مجرد و ۳۹ درصد مطلقه،۴ درصد بیوه و همچنین تعداد کمی از آنها کسانی بوده‌اند که بدون طلاق، جدا از همسر خود زندگی می‌کرده‌اند.
شادی طلب، در باره نقش ازدواج‌های موقت و تن فروشی زنان گفته است: «البته می‌دانیم ازدواج موقت دارای مزایایی همچون مشخص بودن پدر فرزند، داشتن حق و حقوقی برای زن، مدت زمان مشخص و غیره است اما با تمام اینها واقعیت این است که مرز بین ازدواج موقت و تن فروشی همچنان مبهم است.»
نیمی از مشتریان این زنان که اغلب مردان ۳۰ تا ۵۰ ساله هستند متاهل، ۳۷ درصد دارای تحصیلات عالیه،۳۳ درصد تحصیلات دبیرستانی هستند.۸۰ درصد آنها شاغل هستند و ۴۴ درصدشان پردرآمد بالایی دارند.
بحران ابتلا به HIV در میان زنان تن‌فروش
با وجود این آمار و آمارهای مشابه ارائه شده از سوی سایر مسئولان در ایران، این زنان آگاهی‌های بسیار کمی از ایدز دارند. ۶۸ درصد از زنان مجرد تن فروش و ۷۵ درصد از زنان مطلقه تن فروش هرگز آزمایش ایدز نداده‌اند یا از لوازم پیشگیری استفاده نکرده‌اند.
مینو محرز، استاد دانشگاه و متخصص بیماری‌های عفونی که در نشست سلامت زنان و رفتارهای پرخطر حضور داشت، به تحقیقی اشاره کرده که در سال ۹۱ الی ۹۵ روی ۱۶۱ نفر انجام شده است و نشان می‌دهد که وضع به مراتب بسیار بدتر از هشت سال پیش شده است.
به گفته مینو محرز، در حال حاضر ۵۰۰ زن معتاد خیابانی در شهر تهران هستند که برای تامین مواد تن فروشی می‌کنند و از هر ۱۴ نفر آنها دو نفر مبتلا به HIV مثبت است.
او درباره نتایج تحقیقات خود می‌گوید: «از ۱۶۱ زن حاضر در این تحقیق پنج درصد مبتلا به HIV مثبت بودند که در اقصی نقاط تهران اقدام به برقراری ارتباط جنسی می‌کردند؛ سن آنها نیز بین ۱۸تا ۵۶ سال بود و نکته نگران کننده این است که به طور متوسط زنان کارگر جنسی ۳۸ساله هستند.»
بر مبنای این تحقیق این زنان به طور متوسط هفت روز کار می کنند و روزانه چهار مشتری دارند در حالی که ۴۴.۱ درصد این زنان در روابط جنسی خود از لوازم پیشگیری استفاده می‌کنند؛ یعنی کمتر از نیمی از آنها که حتی این تعداد نیز در صورت گرفتن وجه بیشتر از استفاده چنین لوازمی خودداری می‌کنند.
شیوع مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر به خصوص شیشه نیز در این گروه از زنان زیاد و به سرعت رو به افزایش است.
هرچند پیشنهادهایی که از سوی پزشکان و جامعه‌شناسان مطرح شد، متمایل به حمایت از این زنان برای بالا بردن سطح سلامت آنها و پدیرش واقعیت وجود آنها در جامعه بود اما در مقابل کارشناسان حقوقی حاضر در این جلسه اعلام کردند که قانون در مقابل مساله تن‌فروشی در ایران متحیر است و نگاه فعلی آن به این مساله با پیشنهادهایی که از سوی پزشکان و جامعه‌شناسان حاضر در این جلسه سازگاری ندارد.
عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان عمومی و انقلاب تهران یک ماه پیش از سازمان بهزیستی خواسته بود تا زنان تن‌فروش را از سطح شهر تهران جمع‌آوری کند.
