جنتی و حجاب دانشجویان؛ نگرانی از اصلاحات در دانشگاه

ارسال کننده : انوشه شایسته

تاریخ انتشار: ۰۷ مهر ۱۳۹۲, ساعت ۲:۱۴ بعد از ظهر
0cdf9f88982abfb4d8a42b41592b89e5-300x150
فیروزه رمضانزاده

جرس: «به نظرم، عفیف بودن چیزی فرا‌تر از حجاب داشتن است. به نظر من اگر زنی یا مردی حجاب رسمی مد نظر ما را رعایت نکند، عفیف بودنش زیر سؤال نمی‌رود. قبل از انقلاب زنان زیادی در جامعه ما حجاب نداشتند، ولی آیا انسان‌های عفیفی نبودند؟ من هشدار می‌دهم که حجاب را عین عفاف ندانیم. به نظر من زنان زیادی از جامعه ما حجاب مطلوب قانون را ندارند، ولی عفیف هستند.»

این جملات، بخشی از سخنان حسن روحانی، رئیس جمهور ایران پیرامون موضوع «حجاب و عفاف» است که رسانه‌های ایران ۱۱ تیرماه سال جاری به نقل از وی منتشر کردند. اما در مقابل، احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان ۲۹ شهریور ماه سال جاری در خطبه دوم نماز جمعه با بیان این‌که «عفاف و حجاب را از جیره‌خواران باید شروع کرد چرا که آنان ناچارند طبق بخشنامه عمل کنند. از سخنان اخیر حسن روحانی مبنی بر کار فرهنگی در موضوع پوشش و حجاب انتقاد کرده و گفته بود: «چطور فقط در زمینه برخورد با» بد حجابی «باید کار فرهنگی کرد پس با این حساب قاچاقچی و تروریست را چرا می‌کشید؟ کار فرهنگی کنید. چرا دزد را مجازات می‌کنید؟ کار فرهنگی کنید تا اصلاح شود.»

جنتی در ادامه افزوده بود: «اجرای قانون عفاف و حجاب در کوچه، بازار و در کنار دریا مشکل و سخت است اما محال نیست اما اجرای این قانون در بیمارستان، ادارات و دانشگاه‌ها آسان‌تر است.» وی افزود: «در دانشگاه، دانشجو به دنبال نمره است و هرچه استاد بگوید، گوش خواهد داد. اگر استاد به دانشجو بگوید برای دادن نمره، حجاب و عفاف خود را رعایت کن، دانشجو این کار را انجام می‌دهد.»

جنتی، نماینده محافظه کار‌ترین بخش حکومت ایران

این برای نخستین بار نیست که جنتی موضوع «حجاب» در دانشگاه‌ها را مورد انتقاد قرار می‌دهد. وی پیش از این در ۳۱ اردیبهشت ۱۳۸۹ گفته بود: «بیش از ۲۰ سال است که در زمینه حجاب «شل» گرفته شده و مسئله حجاب حل نشده‌است. وی افزوده بود: «دانشجو نمره می‌خواهد و ناچار است دستور حجاب را اجرا کند..»
جنتی با بیان این‌که «دانشگاه و دانشجویان در اختیار شما هستند»، از مقام‌های مسئول خواسته بود که در صورت «بدحجابی» دانشجویان از سوی کمیته انظباطی با آن‌ها برخورد کنند. وی خواستار شروع اجرای «قانون حجاب» ازسوی کارمندان شده و گفته بود «قانون باید در بیمارستان‌ها و سایر مراکز نیز اجرا شود.»

رضا ضیابری، پژوهشگر مسائل اجتماعی در این زمینه به جرس می‌گوید: «به نظر می‌رسد نگرش آیت الله جنتی کاملاً محافظه کارانه است. او قبلاً هم چنین نظری داده بود و اساتید را تشویق کرده بود که در صورت حجاب داشتن به دانشجو نمره بدهند. این یک نگرش کاملاً ابزاری است که ارزش زن و دختر را در حد یک کالای قابل داد و ستد پائین می‌آورد در حالی که ایشان واقف نیست که حجاب باید عمق داشته باشد و قلباً و باطناً ترویج شود نه با اعمال زور.»

افزون بر احمد جنتی درچند سال اخیر برخی از نمایندگان مجلس و اغلب امامان جمعه در تهران و شهرهای دیگر نظیر احمد خاتمی و احمد علم الهدی از وضعیت پوشش زنان در ایران انتقاد کرده و «مقابله با بدحجابی» را موضوع خطبه‌های نماز جمعه قرار داده‌اند.
رضا قاضی نوری دانشجوی سابق کار‌شناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران است. او هنگامی که در مرحله دفاع از پایان نامه بود بر اساس رای کمیته مرکزی وزارت علوم، از ادامه تحصیل محروم شد.
این فعال دانشجویی نیز در این زمینه به جرس می‌گوید: «آقای جنتی همواره نماینده محافظه کار‌ترین بخش حکومت ایران بوده‌اند. این بخش‌ها به علت رواج روزافزون سبک زندگی مدرن در ایران به شدت نسبت به حوزه نفوذ خود در جامعه احساس خطر می‌کند و سعی می‌کند با چنگ و دندان از ساختارهای سنتی محافظت کند. در این راه از کاربرد خشونت کلامی، فیزیکی یا نمادین ابایی ندارد. هرچند که ترجیح می‌دهند مسأله با‌‌ همان خشونت کلامی که رهبر جمهوری اسلامی بار‌ها از آن با عنوان «تذکر لسانی» یاد کرده حل و فصل شود. جنتی را نباید در جایگاه یک «فرد» تجزیه و تحلیل کرد بلکه او را باید همواره به عنوان «مسئول محافظت» (نگهبانی از منافع مادی و نمادی راست تندرو) در نظر گرفت این سخنان هم در همین چارچوب قابل تحلیل است.»

اگرچه در سال‌های گذشته تاکنون شاهد اجرای روش‌ها و تدابیر سیاسی، امنیتی و خشونت آمیز بسیاری برای مقابله با آنچه «بی‌حجابی» یا «بدحجابی» می‌خوانند بوده‌ایم اما به نظر می‌رسد که تمامی این اهرم‌های فشار از کار افتاده و بیشتر بیانگر ناکارآمدی این شیوه‌های خشونت آمیز است.
به گفته قاضی نوری، «جمهوری اسلامی ثابت کرده است که فاقد کارکرد اقتصادی برای کشور است و تقریباً برای همه حتی هوادران آن نیر محرز شده است که یک دموکراسی سکولار نرمال، عملکرد اقتصادی بهتری از این حکومت می‌داشت. سرکوب زنان و جوانان از جمله حجاب اجباری و تفکیک جنسیتی با گذشت بیش از سه دهه از این نظام، همواره حداقل از یک جهت تلاشی برای دارای کارکرد نشان دادن حکومت برای اقشار مذهبی و محافظه کار بوده است تا از ریزش آنان جلوگیری شود.»

از آن زمان که کامران دانشجو، وزیر علوم دولت احمدی‌نژاد بحث اجرای جداسازی جنسیتی و ایجاد دانشگاه‌های تک جنسیتی را در دستور کار قرار داد بسیاری از نمایندگان و مسئولان اصولگرا در سخنان خود «تفکیک جنسیتی» در دانشگاه‌ها را از اصول اسلامی شدن دانشگاه‌ها دانسته‌اند، زیرا ادعا می‌کنند اختلاط جنسیتی از نشانه‌های «غرب زدگی» است و بر اساس «اصول شرع» دختر و پسر نباید در کنار یکدیگر درس بخوانند.

حفظ حجاب دختران تنها دغدغه مسئولان دانشگاهی

حبیب فرحزادی، یکی دیگر از فعالان دانشجویی نیز درباره سخنان اخیر احمد جنتی پیرامون حجاب دختران در دانشگاه‌ها به جرس می‌گوید: « اتفاقاً سخنان ایشان کاملاً برعکس است. چرا که معمولاً برخی اساتید و مسئولان فاسد دانشگاه‌ها به جای اینکه پیگیر حجاب دختران برای نمره دادن به آن‌ها باشند دنبال مسائل دیگر هستند و به قول خودشان به دنبال اعمال منافی عفت از طرف دختر‌ها بودند تا اینکه نمره قبولی برایشان رد کنند. این موضوع به یک یا دو مورد هم ختم نمی‌شود و در بیشتر دانشگاه‌ها مثال‌های متعددی از این دست وجود داشته که معروف‌ترین آن مربوط به دانشگاه زنجان و معاونت آموزشی آنجا آقای مددی بود.»
بنابرگزارش‌های منتشر شده در سایت‌های نزدیک به فعالان دانشجویی، «حسن مددی، معاون دانشجویی دانشگاه زنجان، رئیس کمیته انضباطی دانشگاه و استاد ادبیات فارسی، قصد داشت در دفتر خود یکی از دانشجویان دختر را با تهدید مجبور به ارتباط جنسی کند اما با حمله دانشجویان به دفتر او و فیلمبرداری از اقدام معاون دانشجویی، نقشه وی را برای تجاوز بر هم زدند»
خبرگزاری ایسنا واحد زنجان گزارش می‌دهد که رئیس دانشگاه زنجان اقدام به تجاوز معاون دانشجویی این دانشگاه را تایید کرده است.

حسن مددی، معاون دانشجویی دانشگاه زنجان اندکی پس از انتقال پرونده به تهران آزاد شد. در پی این رخداد با رأی هیأت بدوی انتظامی رسیدگی به تخلفات اساتید حسن مددی از دانشگاه زنجان اخراج شد
«حجاب» که از آن به عنوان نماد حاکمیت و مسئله‌ای مهم و حیاتی یاد می‌شود همواره خط قرمزی بوده که حفظ و گسترش آن به ویژه در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی در دستور کار مسئولان وزارت علوم بوده است. از این رو، در سال‌های گذشته شاهد صدور ابلاغیه‌هایی از سوی حراست وزارت علوم بودیم مبنی بر اینکه «با مصادیق «بدحجابی» و کشف حجاب به صورت جدی و قاطعانه برخورد می‌شود.»
حبیب فرحزادی، دانشجوی محروم از تحصیل دانشگاه تهران می‌افزاید: « علم و دانش مقوله‌ای نیست که بتوان آن را با عیار متراژ بررسی کرد و ادعا کرد هر کس روسریش یک سانت عقب‌تر بود مثلاً دو نمره از نمره‌اش کسر می‌شود. به این ترتیب نه تنها ما تولید علمی نخواهیم داشت بلکه خروجی دانشگاه‌های ما تعدادی آدم بی‌سواد خواهند بود. کما این‌که الان هم وضعیت خیلی متفاوت نیست. برای نمونه هنگامی که ورودی‌های سالی که در دانشکده حقوق دانشگاه تهران قبول شدم را با تعداد ورودی‌های سال نود این دانشکده مقایسه می‌کنم می‌بینم حجم بالای دانشجویان محجبه، مدل حوزوی و حزب اللهی به شدت مشهود و چشمگیر است. این مساله بیانگر دست کاری کردن نتایج کنکور است. در غیر این صورت من بعید می‌دانم در طول این پنج سال اتفاق قابل توجهی در جامعه ایران رخ داده باشد که ناگهان و یک باره همه دانشجویان، محجبه و حزب اللهی شده‌اند. متاسفانه جو سیاسی دانشگاه‌ها به قدری تغییر پیدا کرده است که به نظر می‌رسد مسئولان دانشگاه‌ها دیگر در فکر تولید علم و دانشجویان نیستند، تمام دغدغه و هم و غم آن‌ها حفظ پوشش و حجاب دختران و ارتباط آن‌ها با پسران است.»

وی تاکید می‌کند: «به جرات می‌توان گفت این مسئله به قدری برای مسئولان به یک دغدغه تبدیل شده است که برای خود دانشجویان نیست و آن‌ها تا این اندازه به ارتباط با جنس مخالفشان فکر نمی‌کنند. من یادم هست در روزهای نخست ورودم به دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۵ یک بار باعث اخراج مامور حراستی شدیم که از پوشش یکی از دانشجو‌ها ایراد گرفته بود. پوششی که در آن زمان مانتوی تا زیر زانو بود. این در حالی است که در حال حاضر ماموران حراست و مسئولان دانشگاهی تا آن اندازه وقیح شده‌اند که دختران دانشجو را به خاطر لاک دست یا روسری که اندکی به عقب کشیده شده به محیط دانشگاه راه نمی‌دهند. اجرای چنین اقداماتی نه تنها کمکی به ارتقای فضای علمی و فرهنگی دانشگاه نمی‌کند بلکه منجر به عقب ماندگی فرهنگی و عدم تولید علم در محیط‌های دانشگاهی خواهد شد. »

رضا ضیابری، پژوهشگر مسائل اجتماعی در ادامه سخنان خود پیرامون وضعیت کنونی دانشگاه‌ها پس از بازگشایی می‌گوید: «بیشتر دانشجو‌ها فقط برای رفع تکلیف از حجاب استفاده می‌کنند و در جمع‌های خودمانی حجاب ندارند. این موضوع بیانگر آن است که جوانان ایرانی به صورت عمقی با پدیده حجاب کنار نیامده‌اند. تعداد معدودی از آن‌ها با رضایت قلبی محجبه هستند و این مساله بیانگر اعتقاد قلبی آنهاست. در بحث تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها من با چند نفر در قم تحصیل می‌کردند صحبت کردم. آن‌ها به خاطر اجرای طرح جداسازی جنسیتی از افسردگی شدید رنج می بردند. تعدادی از آن‌ها حتی تا مرز انصراف از تحصیل هم پیش رفتند. من حتی با چند نفر از دانشجویان خروجی از دانشگاه‌های تک جنسیتی نظیر الزهرا برخورد داشتم که امکان برقراری یک تماس ساده نیز با جنس مخالف خود را نداشتند.»

چند روز از بازگشایی دانشگاه‌ها در ایران سپری شده است. اکنون باید دید حسن روحانی که پیش از این، وعده پایان اجرای طرح‌های تفکیک‌های جنسیتی، فضایی باز‌تر و ایجاد احساس امنیت و آزادی را سرداده بود قادر خواهد بود چتر امنیتی و سخت‌گیری‌های اعمال شده مسئولان امنیتی دانشگاه‌ها را حذف کند. آیا می‌تواند از کنترل دانشجویان به وسیله دوربین‌های مداربسته، حساسیت‌های بیش از حد نیروهای حراست و گشت‌های «حجاب» در محوطه‌های دانشگاه‌ها، به خاطر نوع، رنگ، مدل، لباس و آرایش و میزان و نحوه معاشرت دانشجویان جلوگیری کند تا دست کم توجه بخش‌هایی از جریان‌های دانشجویی و دانشگاهی را به سوی خود جلب کند؟
http://www.rahesabz.net/story/76189/