مهر
استاندار خوزستان گفت که بیشترین آمار زنان بازمانده از تحصیل در این استان است. اخیراً نیز «فاضل خمیسی» رئیس اداره آموزش‌وپرورش ناحیه چهار طی نشستی در دفتر یکی از نمایندگان مجلس اظهار کرد که در بخشی از مناطق و بخش‌های کم برخوردار، از بین هر چهار دختر تنها یک دختر موفق به رسیدن به دیپلم می‌شود.
غلامرضا شریعتی شامگاه امروز در مراسم افتتاح کارخانه روغن کشی بندرامام با حضور معاون اول رئیس جمهور عنوان کرد: “هنوز در خوزستان کودکان بازمانده از تحصیل داریم. بیشترین آمار زنان بازمانده از تحصیل در این استان است”.
اظهارات و آمارهای ضدونقیض در مورد این مسئله زیاد است، خصوصاً در رسانه‌های خوزستان کمتر در این مورد، خبری منتشر می‌شود. فعالان فرهنگی در اهواز معتقدند طبق آمارهای غیررسمی بخش‌های مختلفی ازجمله بخش اسماعیلیه اهواز بیشترین آمار دختران بازمانده از تحصیل را دارد.
ارائه نکردن آمار دقیق در این زمینه، قرارگیری موضوع جذب دختران بازمانده از تحصیل در اولویت کاری آموزش‌وپرورش، سخنان اخیر مدیرکل دفتر امور زنان وزارت آموزش‌وپرورش، آمارهای سازمان‌های جهانی، خودداری مسئولان آموزش‌وپرورش در ارائه آمار دختران بازمانده از تحصیل و… خبر از وجود چالشی در این زمینه می‌دهد.
اخیراً نیز «فاضل خمیسی» رئیس اداره آموزش‌وپرورش ناحیه چهار طی نشستی در دفتر یکی از نمایندگان مجلس اظهار کرد که در بخشی از مناطق و بخش‌های کم برخوردار، از بین هر چهار دختر تنها یک دختر موفق به رسیدن به دیپلم می‌شود.
وضعیت در این زمینه به‌گونه‌ای است که جواد کاظم نسب الباجی نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی نیز طی اظهارنظری در شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان خوزستان گفت: “دختران در برخی مناطق استان خوزستان به خاطر نداشتن مدرسه راهنمایی و ممنوعیت رفتن به نقاط دیگر برای تحصیل گریه می‌کنند”.
مشکلات اقتصادی و کمبود امکانات
برخی مشکلات اقتصادی را بهانه می‌کنند و بعضی نبود فضای آموزشی و امکانات برای تردد دختران میان روستاها و عده‌ای هم بافت سنتی جامعه را از عوامل بازدارنده در تحصیل دختران می‌دانندناظران، دلایل مختلفی برای اضافه شدن پسوند «بازمانده از تحصیل» به دختران ارائه می‌کنند. برخی مشکلات اقتصادی را بهانه می‌کنند و بعضی نبود فضای آموزشی و امکانات برای تردد دختران میان روستاها و عده‌ای هم بافت سنتی جامعه را از عوامل بازدارنده در تحصیل دختران می‌دانند.
دختران بازمانده از تحصیل هم دلایل متفاوتی برای بازماندن‌شان از درس و مدرسه مطرح می‌کنند.
«زهرا» یکی از دختران روستایی در بخش شاوور شهرستان شوش است. شاوور پرتراکم‌ترین تعداد روستاهای کشور را دارد و تردد در فصل سرما و گرما برای دختران بدون سرویس‌های ایاب و ذهاب مشکل است. در کنار کمبود امکانات و… اما بافت سنتی یکی از عوامل پیشرفت نکردن دختران در تحصیل شده است.
زهرا تیزهوش است و علاقه بسیاری به درس خواندن دارد. تا پایان دوره راهنمایی را با معدل بالا قبول می‌شود و نوبت به ثبت‌نام در دبیرستان می‌رسد. ازآنجایی‌که روستایی که زهرا در آن زندگی می‌کند دبیرستان یا هنرستان ندارد مجبور می‌شود برای ادامه تحصیل در هنرستان شهر شاوور ثبت‌نام کند اما پدرش راضی به ادامه تحصیلش نمی‌شود.
پدرش معتقد است مسیر طولانی و تردد برای دختر جوان خطرناک است. زهرا زیر بار نمی‌رود و روزانه لباس‌های مدرسه را از بالای دیوار به خانه بغلی که منزل عمویش است می‌اندازد و ازآنجا لباس می‌پوشد و یواشکی به شاوور می‌رود تا درسش را ادامه دهد.
بالاخره زهرا دست‌وپاشکسته و با غیبت‌های یک روز در میان تا مرحله دیپلم پیش می‌رود. درنهایت پا به سن ازدواج می‌گذارد و این یعنی ایستگاه آخر تحصیل. حالا زهرا یک بچه دارد و می‌گوید:«حسرت دانشگاه توی دلم ماند.»
مشکل زهرا تنها یکی از دلایل بازماندن دختران از تحصیل است. آن‌سوتر، در بخش اسماعیلیه اهواز اما دختران از کمبود فضای آموزشی می‌نالند. آن‌ها می‌گویند بسیاری از روستاهای ما، مدرسه مقطع راهنمایی ندارند. مدرسه‌های موجود نیز به‌شدت فرسوده هستند.
مهاجرت برای تحصیل
رئیس شورای روستای اسماعیلیه در بخش سویسه از توابع اهواز اما دلیل اصلی بازماندن دختران از تحصیل را کمبود فضاهای آموزشی می‌داند.
«امیر باوی» می‌گوید: “دختران اینجا به‌زور تا کلاس پنجم می‌رسند. بسیاری از روستاها مدرسه راهنمایی ندارند. پسر و دختر هم در کلاس‌ها مختلط هستند و بسیاری راضی نمی‌شوند دخترانشان در کنار پسران درس بخوانند”.
وی می‌افزاید: “وضعیت ما به جای بهبود، بدتر هم شده است. یک سال است که پیش‌دبستانی را منحل کردیم و خیلی از معلم‌ها به این بخش نمی‌آیند و مایل به تدریس در اینجا نیستند”.
کودکان ما تنها تا کلاس پنجم می‌توانند درس بخوانند و برای مقاطع بالاتر هزینه‌های ایاب و ذهاب بسیار بالا استباوی گفت: کودکان ما تنها تا کلاس پنجم می‌توانند درس بخوانند و برای مقاطع بالاتر هزینه‌های ایاب و ذهاب بسیار بالا است. همین امسال ۱۵ خانواده از روستای اسماعیلیه به اهواز و دیگر شهرها نقل مکان کردند تا بچه‌هایشان در مقطع ششم ابتدایی درس بخوانند.
رئیس شورای روستای اسماعیلیه توضیح می‌دهد: “اگر نگاه سنتی غالب است پس چرا این خانواده‌ها خودشان را به آب‌وآتش می‌زنند تا کودکانشان درس بخوانند؟ حتی برخی دانش آموزان مجبورند در طول هفته در خانه اقوام خود در روستا یا شهرهایی که مقاطع بالاتر وجود دارد بمانند. من شخصاً در منزل اقواممان درسم را به پایان رساندم”.
باوی می‌گوید: “امکانات آموزشی ما اصلاً در حد مطلوب نیست. ما سه روستا در بخش سویسه به نام‌های اسماعیلیه یک تا سه داریم که بیش از هزار خانوار در آن‌ها ساکن هستند و فقط یک مدرسه دارند. در چنین شرایطی چه انگیزه‌ای برای درس خواندن و رقابت تحصیلی بین کودکان وجود دارد؟ همه این‌ها در کنار مشکل آب و برق و گاز مدرسه انگیزه را برای دانش‌آموز و حتی برای معلم از بین می‌برد”.
وی توضیح می‌دهد: “در اسماعیلیه خانواده‌ای را سراغ دارم که چهار پسر دارد و هزینه سرویس رفت‌وبرگشتشان بیش از یک‌میلیون تومان در ماه می‌شود. بخش سویسه وضعیت بدتری نسبت به بخش اسماعیلیه دارد”.
باوی همچنین می‌گوید: “نگاه‌های سنتی به تحصیل رنگ‌باخته و مردم آگاه‌تر شده‌اند. از اسماعیلیه تا اول کوت عبدالله ۴۲ کیلومتر فاصله است. چه کسی قبول می‌کند دختر ۱۳ ساله بدون سرویس این مسیر را در تردد باشد؟”
