فرستنده خبر:نوید احمد فخرالدین
تقریباً 90 درصد از زندانیان زن جرایم غیرعمد به دلیل صدور چک بدون پشتوانه یا ضمانت بانکی روانه زندان شده‌اند. بسیاری از این زنان به دلیل عدم تجربه کافی، اقدام به راه‌اندازی کسب‌وکار جدید می‌کنند و بعضاً این اقدام آنها با دریافت وام‌های کلان و صدور چک‌های متعدد با مبالغ سنگین همراه است و هنگامی که نمی‌توانند از عهده پرداخت وام‌ها یا بدهی‌های خود برآیند، سر از زندان درمی‌آورند و تعداد این زنان نسبت به سال‌های گذشته افزایش داشته است.
اسفند ماه سال 1393 خبرگزاری تسنیم به نقل از اصغر جهانگیر، رییس سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی اعلام کرد که زنان، ٣,١درصد از زندانیان ایران را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین بر اساس آمار منتشره از سوی Institute for Criminal Policy Research جمعیت زنان زندانی در ایران در سال ٢٠٠٢، شامل ٥٩٧٠ نفر و در سال ٢٠١٠، شامل ٥٨٥٠ نفر بود. اما از سال 2010 تا 2016 روندی افزایشی را طی کرد و به حدود 6800 نفر رسید.
226 زندانی زن جرایم غیرعمد در ایران وجود دارد
در این میان، آمار زندانیان جرایم غیرعمد نیز جای تأمل دارد؛ به‌گونه‌ای که آمارها از وجود ۱۲ هزار زندانی جرایم غیرعمد در زندان‌های سراسر کشور حکایت دارد؛ زندانیانی که اغلب آنها به دلیل فشارهای اقتصادی، یک حادثه، بی‌تدبیری یا بلندپروازی پشت میله‌های زندان هستند. از این ۱۲ هزار نفر، جمعیتی بالغ بر ۲۲۶ نفر را زنان زندانی تشکیل می‌دهند؛ زنانی که اغلب آنها به دلیل مشکلات مالی روزهای خود را پشت میله‌ها سپری می‌کنند. این زنان به‌طور میانگین بین ۲۰ تا ۳۵ سال دارند البته بین آنها زندانیان کهن‌سال بالای ۶۵ سال هم وجود دارد.
استان فارس بیشترین تعداد زندانیان زن جرایم غیرعمد را دارد
طبق آمار در میان جمعیت ۲۲۶ نفری زندانیان زن جرایم غیرعمد، استان فارس با ۴۳ زندانی در صدر قرار دارد. استان گیلان با ۳۱ زندانی در رتبه دوم و مازندران با ۱۹ زندانی در رتبه سوم قرار دارد و پس از آن هم استان‌های تهران و اصفهان با ۱۷ و ۱۳ زندانی در رده‌های بعدی بیشترین زندانی زن جرایم غیرعمد قرار دارند.
به گفته سید اسدالله جولایی، مدیرعامل ستاد دیه کشور با توجه دستگاه قضا و کمک‌های نیکوکاران در حال حاضر استان‌های چهارمحال و بختیای، ایلام و سیستان و بلوچستان فاقد زندانی زن جرایم غیرعمد هستند و بسیاری از استان‌ها مانند خراسان شمالی، کرمان و مرکزی نیز تنها یک زندانی غیرعمد دارند.
عمده‌ترین دلایل زندانی شدن زنان
تقریباً 90 درصد از زندانیان زن جرایم غیرعمد به دلیل صدور چک بدون پشتوانه یا ضمانت بانکی روانه زندان شده‌اند. بسیاری از این زنان به دلیل عدم تجربه کافی، اقدام به راه‌اندازی کسب‌وکار جدید می‌کنند و بعضاً این اقدام آنها با دریافت وام‌های کلان و صدور چک‌های متعدد با مبالغ سنگین همراه است و هنگامی که نمی‌توانند از عهده پرداخت وام‌ها یا بدهی‌های خود برآیند، سر از زندان درمی‌آورند و تعداد این زنان نسبت به سال‌های گذشته افزایش داشته است.
از سوی دیگر، زنانی هم به دلیل ضمانت چکی همسران و فرزندان خود در زندان به‌سر می‌برند. آنها به دلیل اعتمادی که به طرف مقابل خود داشتند، اقدام به ضمانت کردند اما خود گرفتار شدند. در این رابطه تعداد مادران زندانی که فرزندان خود را ضمانت کرده‌اند، رو به افزایش است.
کمک‌های ستاد دیه به زنان زندانی جرایم غیرعمد
برای کمک به حل مشکل این زنان زندانی نیکوکاران و ستاد دیه کل کشور اقداماتی را به انجام می‌رسانند. البته، ستاد دیه، جرایمی را که مشمول اطاله دادرسی شده و یا فرد، مرتکب تعدد جرایم شده است را تحت پوشش قرار نمی‌دهد. زنانی که به دلیل ضرب و جرح و یا قتل غیرعمد در زندان به‌سر می‌برند نیز مشمول پرداخت دیه از طرف ستاد نمی‌شوند. اما در مورد جرایم مالی که با هدف کلاهبرداری صورت نگرفته باشد و شرایط مالی و اقتصادی فرد، ثابت‌کننده عدم توانایی پرداخت دیه فرد باشد، ستاد با معرفی از طرف گروه‌های مددکاری در زندان‌ها، این افراد را تحت پوشش قرار می‌دهد.
تفاهم‌نامه همکاری ستاد دیه و معاونت امور زنان و خانواده
اسفندماه سال گذشته تفاهم‌نامه همکاری میان ستاد دیه کشور و معاونت امور زنان و خانواده در راستای فرهنگ‌سازی عمومی در حوزه زنان به منظور پیشگیری و کاهش وقوع جرایم غیرعمد و غیرکلاهبرداری در بین زنان امضا شد. “پیگیری معاون رییس‌جمهور در زمینه جلب موافقت هیأت وزیران به منظور تصویب کمک پایدار به زندانیان نسوان جرایم غیرعمد” و همچنین “پیشنهاد اهدای داوطلبانه مبلغ 5 رقم انتهای حقوق ماهیانه دریافتی کارکنان دستگاه‌ها و موسسات دولتی، به منظور مشارکت در کمک به آزادی زندانیان تحت حمایت ستاد دیه” از جمله مفاد این تفاهم‌نامه همکاری است.
از دیگر بندهای این تفاهم‌نامه می‌توان به “تعامل فرهنگی و همکاری علمی در برگزاری دوره‌های آموزشی و گردهمایی‌های استانی و کشوری” و همچنین “انجام طرح‌های مشترک پژوهشی با هدف شناسایی عوامل و دلایل ارتکاب جرایم غیرعمدی حوزه زنان” اشاره کرد.
فعالیت‌های پویش ارمغان آزادی
فروردین ماه سال جاری در پی امضای این تفاهم‌نامه کمپین حمایت از زندانیان زن تحت حمایت ستاد دیه با عنوان “پویش ارمغان آزادی” برپا شد. این کمپین درصدد بود با 2 هدف پیشگیری از ورود ناخواسته افراد به زندان‌ها و کاهش وقوع جرایم غیرکلاهبرداری در بین زنان جامعه فعالیت کند تا ضمن جلب مشارکت‌های مردمی، در راستای آزادی 220 محکوم زن غیرعمدی که در حال حاضر در سطح زندان‌های کشور تحمل حبس می‌کنند، اقدام کند.
این پویش که فعالیت آن در آستانه میلاد حضرت زهرا(س) آغاز شد تا میلاد حضرت فاطمه معصومه(س) به آزادی زنان زندانی مرتکب جرایم غیرعمد در کل کشور خواهد پرداخت. در این زمینه، هنرمندان سینما و تلویزیون نیز فعال شدند و در اکانت توئیتر و صفحه اینستاگرام خود به حمایت از این طرح پرداختند. همچنین، سحر دولتشاهی؛ بازیگر سینما و تلویزیون به‌عنوان سفیر این پویش معرفی شد.
هموطنان می‌توانند با شماره‌گیری کد دستوری#101*780* به پویش ارمغان آزادی ملحق شوند. با این شماره‌گیری به صورت داوطلبانه مبلغ دلخواه که می‌تواند معادل پنج رقم آخر فیش حقوقی یا معادل حقوق یک ماه باشد یا هر مبلغی که مدنظر کمک‌کننده است به حسابی که برای آزادی زندانیان زن جرایم غیرعمد اختصاص یافته واریز می‌شود. بنابراین، به هیچ وجه کسر اجباری و خودبه‌خودی از فیش‌های حقوقی اتفاق نخواهد افتاد.
گفتنی است، این کمک‌ها به آزادی زندانیان زن که برای بار اول مرتکب جرایم غیرعمد شده‌اند تعلق خواهد گرفت.
