-
فرستنده خبر خانم زرین تاج الیاسی ۱۳۹۵/۸/۸
حسن روحانی با وعده‌هایی که داده بود از اول شروع به کارش در منصب ریاست‌جمهوری زیر ذره‌بین حامیان حقوق زنان بود. نبود نام زنان در فهرست کابینه پیشنهادی‌اش به مجلس ایران، واکنشهای زیادی برانگیخت. با این وجود اخیرا هم آقای روحانی برای آنچه خودش ترمیم کابینه می‌نامد هم هیچ زنی را به مجلس معرفی نکرده است.
از اول انقلاب فقط محمود احمدی‌نژاد در کابینه دوم خود سه زن را برای کسب رای اعتماد به مجلس معرفی کرده:
سوسن کشاورز برای وزارت آموزش و پرورش، فاطمه آجرلو برای وزارت رفاه و تامین اجتماعی و مرضیه وحید دستجردی برای وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی. از میان این افراد خانم وحید دستجردی موفق شد با وجود مخالفتها به ویژه مخالفت علما، رای اعتماد مجلس را کسب کند.
رجا نیوز همان وقت نوشت “فتاوی برخی مراجع تقلید بر این است که آقای احمدی‌نژاد بهتر بود به جای زنان از مردان متخصص و با تجربه در کابینه خود استفاده می‌کرد.” هرچند او کمتر از سه سال بعد به دلیل برخی اختلافات با محموداحمدی‌نژاد از سمت خود برکنار شد.
علی مزروعی، نماینده مجلس ششم در این باره می‌گوید آقای احمدی‌نژاد موفق شد یک زن را در کابینه خود جای دهد و “سنت‌شکنی” کند، چون “از یک سو پشتوانه جناح راست را داشت و از سوی دیگر وقعی به نظر علما نمی‌نهاد.”
مهرانگیز کار، حقوقدان و فعال حقوق زنان اما معتقد است آقای احمدی‌نژاد با قلدری زنی را وزیر کرد که پیشینه ضد زن داشت و در جهت جمع کردن امضاهایی تلاش و از طرح‌هایی حمایت کرد که محدودیت حقوق زنان را در پی داشت؛ زنی که نقطه روشنی در کارنامه حقوق زنان و حقوق بشر نداشت.
“نه_به_کابینه_مردانه_اعتدال”
اخیرا، بعد از اینکه سه وزیر کابینه آقای روحانی استعفا کردند و آقای روحانی باز هم سه مرد را برای وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش و جوانان و ورزش معرفی کرد، منتقدان یکبار دیگر بحث “کابینه مردانه اعتدال” را پیش کشیدند. دامنه انتقادها از آقای روحانی به شبکه‌های اجتماعی هم کشیده شد و بحث درباره لزوم یا عدم لزوم حضور زنان در کابینه بالا گرفت. اگرچه نه همه اظهار نظرها و بحثها، ولی بسیاری از بحثها با هشتگ نه_به_کابینه_مردانه_اعتدال شروع شد و هنوز هم در جریان است. بعضی کاربران در همین قالب به معرفی زنان شایسته و متخصص می‌پردازند :
Image copyrightTWITTERهم اکنون آقای روحانی دو معاون زن دارد. معصومه ابتکار رییس سازمان حفاظت محیط زیست که در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی هم همین مقام را داشت. در جریان رای اعتماد به خانم ابتکار در مجلس، او به خاطر کمکهایش به خانواده‌های قربانیان حوادث سال ۸۸ مورد حمله نمایندگان تندرو قرار گرفت و شهیندخت مولاوردی، معاون امور زنان و خانواده ، پژوهشگر و فعال امور زنان که حضوری به نسبت پررنگ تر از خانم ابتکار در شبکه های اجتماعی دارد. فیسبوک خانم مولاوردی حدود شش ماه پیش هک شد. گروهی از فعالان حقوق زنان می‌گویند او می‌تواند نقش موثری در رفع تبعیض و خشونت علیه زنان ایفا کند.
آقای روحانی اول کارش وعده داده بود که در معاونانش از زنان استفاده کند. به کارگیری سه زن به عنوان معاون که الهام امین‌زاده هم به عنوان معاون حقوقی رییس جمهور تا قبل از تغییر و تحول در این معاونت (تیر۹۵/ مجید انصاری جانشین او شد)، جزو آنها بود، گاهی به عنوان پاسخی به منتقدان عدم استفاده زنان در کابینه، عنوان می‌شود.
مزروعی: بماند برای انتخابات ریاست‌جمهوری
علی مزروعی، نماینده پیشین مجلس در این باره به بی‌بی‌سی فارسی می‌گوید محمد خاتمی هم برای استفاده از زنان خیز برداشت اما با واکنش علما و جناح راست سنتی مواجه شد. وضعیت کنونی حسن روحانی هم شبیه آقای خاتمی است یعنی آقای روحانی هم به نحوی همان ملاحظات را دارد بنابراین بهتر این است که این مطالبه بماند برای انتخابات و دولت بعدی.
آقای مزروعی در پاسخ به این سوال که تحقق این امر که در این دولت ممکن نشده چطور ممکن است در دولت بعدی انجام شود گفت اگر آقای روحانی رای قوی داشته باشد به پشتوانه این آرا و مجلسی که همراهش خواهد بود راحت‌تر می‌تواند این هدف را دنبال کند.
Image copyrightISNAآقای مزروعی با توجه به شرایط موجود معادلات سیاسی و اجتماعی ایران انتصاب زنان را در سه وزراتخانه پر مسئله و پرحاشیه آموزش و پرورش و ورزش و ارشاد مناسب نمی داند. وی درباره مجلس ششم و عملکرد زنان مجلس در دوران محمد خاتمی گفت، همه خانم‌های مجلس ششم فعال نبودند. به گفته او خانم‌های آن مجلس در اولویت‌بندی و هدف‌گذاری در مسایل اشتباهاتی داشتند و به درستی هزینه فایده نمی‌کردند.
“امکانش نیست، فضاسازی می‌خواهد”
آقای مزروعی می‌گوید در حال حاضر کسی با حضور زنان در کابینه مخالفت نمی‌کند اما امکانش وجود ندارد و باید فضاسازی بشود. او در پاسخ به این سوال که این امکان را چطور باید فراهم کرد گفت، این امکان به تدریج فراهم می‌شود. هم اکنون دو خانم در کابینه حضور دارند، عملکردشان هم خیلی مهم است هم خیلی خوب؛ و این موضوع فضا را بازتر می‌کند. به نظر آقای مزروعی در ایران زنان توانمندی هستند که بسیاری از آنها به دلیل هزینه‌های احتمالی اساسا نمی‌خواهند وارد عرصه سیاسی در مراتب بالا بشوند.
کار: جامعه مشکلی ندارد، فضاسازی در حکومت انجام شود
اما مهرانگیز کار حقوقدان و فعال حقوق زنان معتقد است درست است که باید فضاسازی بشود اما این فضاسازی باید درون حکومت انجام شود نه در جامعه و درمیان مردم. خانم کار به بی‌بی‌سی فارسی گفت ایران در این زمینه، پیشینه تاریخی دارد، قبل از انقلاب تعداد زیادی زن در مجالس ملی و سنا داشتیم. دو زن توانسته بودند وارد کابینه بشوند که یکی از آنها را بعد از انقلاب اعدام کردند (فرخ‌رو پارسا) و دیگری (مهناز افخمی) در دسترس آنها نبود و گرنه با او هم شبیه همین معامله را می‌کردند.
مهرانگیز کار گفت: ما شاهد عینی بودیم که اگرهمه جامعه ایران حضور این دو زن را در کابینه تایید نمی‌کردند، با نفی آشکار جامعه هم مواجه نبودیم. اگربدبینی یا نارضایتی وجود داشت، مختص زنان نبود در برگیرنده همه بود، زنان را مستثنی نمی‌کردند.
خانم کار می‌گوید آیت‌الله خمینی هوشیارانه می‌دانست که باید حق رای و حق انتخاب شدنی که زنان در دوران شاه به دست آورده بودند را حفظ کند وگرنه از تعداد رای‌دهندگانش کاسته می‌شود. او این حق را سلب نکرد تا تا با ضایعه‌ای بر ضد حکومتی که می‌خواست بگوید حمایت همه مردم را دارد مواجه نشود.
به گفته خانم کار ۳۸ سال از انقلاب ایران می‌گذرد و حکومت چنان ایدئولوژیک شده که همین زنان پارلمان هم نمی‌توانند به فضاسازی برای اعتماد جامعه کمک کنند. خانم کار گفت ازدیاد زنان ایدئولوژیک در مجلس تاثیری بر حقوق زنان نداشته و این افراد غالبا در مسایل مربوط به حقوق زنان طرف مردان محافظه کار را گرفته‌اند.
“ایدئولوژی و خویشاوندی در بکارگیری زنان تعیین کننده است”
خانم کار می‌گوید ایران زنان زیادی دارد که با کفایت و متخصص هستند با ظرفیت حضور در پارلمان و کابینه. این زنان نیازهای جامعه را بخوبی درک می‌کنند اما طبیعی است که وارد نظام گزینشی که در همه سطوح حاکم است نمی‌شوند، این افراد اگر وارد شوند یا رد صلاحیت می‌شوند یا وجاهت و مقبولیت خودشان را از دست می‌دهند. اینگونه است که آنها ترجیح می‌دهند به عنوان مثال در حوزه‌های فرهنگی بمانند و با حکومت درگیر نشوند. در نتیجه در این فضاسازی که عده‌ای لازم می‌دانند، مردم نقشی ندارند. او می‌گوید ایدئولوژی و خویشاوندی در به کارگیری زنان نقش جدی دارد. خانم کار معتقد است زنانی که به برخی عرصه‌های سیاسی و جدی مدیریتی وارد می‌شوند عمدتا با مردان سیاست خویشاوندی دارند، حتی اگر عیان نباشد. به گفته او با همین زنان که حضورشان در جلسات محدود است اگر صدایشان از حدی بلندتر شود، برخورد می‌شود.
به گفته او آقای رفسنجانی تنها یک مشاور زن داشت که مورد وثوق خانواده رفسنجانی بود. (خانم شهلا حبیبی رییس دفتر امور زنان) او هم اجازه شرکت در جلسات کابینه را نداشت تا جاییکه در زمان محمد خاتمی در حکم تک و توک زنانی که دور و بر دولت حضور داشتند آمده بود: باید در جلسات حاضر شوند.
مهرانگیز کار می‌گوید خانم ابتکار هم که در دولت آقای خاتمی به کار گرفته شد، آن زمان به دلیل پیشینه‌ای که در گروگانگیری سفارت آمریکا داشته در میان اصولگرایان و تندروها چهره موجهی بوده است با این حال تحمل وزارت یک زن وجود نداشت.
خانم کار می‌گوید در مجلس ششم به این دلیل ظرفیت‌ها تا حدودی ظاهر شد که شورای نگهبان نتوانست زنان مجلس را که پیشینه‌ای نداشتند، رد صلاحیت کند، گرچه آنها هم با مشکلاتی مواجه بودند.
به گفته خانم کار اینکه مردان جمهوری اسلامی علاقه‌ای ندارند زنان زیادی را دور و بر خودشان ببینند ناشی از بنیان‌های فکری آنهاست؛ محدودیتهایی که حکومت ایجاد کرده به زن‌های خودی هم اجازه عرض اندام نمی‌دهد چه برسد به جمعیت بزرگ زنان ایران؛ اینجاست که باید تغییر و آماده‌سازی انجام شود و گرنه مردم و جامعه از قبل از انقلاب آماده بودند.
