کدام زن، الهام‌بخش زندگی شماست؟

فرستنده خبر خانم دیانا تبریزی ۸ مارس ۲۰۱۶

سازمان ملل برای ۸ مارس ۲۰۱۶ با انتشار متنی در توییتر و اینستاگرام از زنان جهان دعوت کرد تا زنانی را که به نوعی در زندگی‌‌شان الهام‌بخش بوده‌اند با نوشتن متنی کوتاه به ضمیمه عکس شان معرفی کنند.

این دعوت باعث شد گروه سایت «همسری» به فکر بیفتند از زنان ایرانی برای شرکت در این حرکت جهانی دعوت کنند. دعوتی که به گفته بانیان این کمپین با استقبال جمع زیادی از مردان و زنان همراه شده است.

عکس‌ها و متن‌نوشته‌های کسانی که این دعوت را اجابت کرده‌اند از هفتم مارس به مدت یک هفته در صفحه‌های فیس‌بوک و اینستاگرام «همسری»‌ به اشتراک گذاشته می‌شود. در میان نوشته‌ها و عکس‌ها چهره‌های آشنای بسیاری دیده می‌شود که هرکدام الهام‌بخش فرد دیگری هستند.

به گفته یکی از بانیان این کمپین هدف اصلی این حرکت «قدردانی» و «تشکر» از زنانی است که در زندگی هر کدام از ما موثر بوده‌اند: «زنانی  که شاید بسیاری از آن‌ها از این‌که چنین تاثیری بر زندگی ما داشته‌اند آگاه نیستند. این قدردانی و تشکر گذشته از آن‌که وظیفه ما و دل‌گرمی برای آنهاست، انگیزه‌ای می‌شود برای حرکت به سوی آینده‌ای روشن‌تر برای همه زنان.»

این عضو گروه «همسری» معتقد است چنین حرکت‌هایی باعث می‌شود «همه ما تشویق شویم تا تاثیری هرچند کوچک در زندگی اطرافیان‌مان داشته باشیم و همچنین می‌آموزیم تاثیر دیگران را در زندگی و موفقیت‌های‌مان نادیده نگیریم.»

به عنوان مثال مسیح علی‌نژاد با گذاشتن تصویری از مادرش «زرین خانم» در حال شخم زدن زمین، او را چنین معرفی کرده: «زن الهام بخش زندگی من، رییس جمهور خانه ماست.» یا در نمونه‌ای دیگر فاطمه سعید‌خواه مادرش را نه فقط الهام‌بخش خود بلکه «الهام‌بخش‌ترین حقیقت زندگی»اش خوانده.

همان‌طور که یکی از بانیان این کمپین گفت «مادران» سهم بسیاری در الهام‌بخشیدن به فرزندان خود داشته‌اند: «تنوع عکس‌هایی که دریافت کردیم بسیار زیاد بود. عکس‌هایی شامل نزدیکان مانند مادران، مادربزرگان، همسران تا افراد ناشناس یا موفق مانند رهبران و زندانیان سیاسی، وکلای حقوق بشری و همچنین هنرمندان و نویسندگان. فمینیست‌های مشهور نیز به کرات مورد قدردانی قرار گرفته‌اند.»

در برخی از نوشته‌ها اما آن‌چه بیشتر از سایر نکات جلب‌توجه می‌کند، روایتی است که مردان و زنان مختلف از مادران خود داشته‌اند. مادرانی که از کودکی آن‌ها را خواسته یا ناخواسته با مفاهیمی چون استقلال، آزادی و احترام آشنا کرده‌اند.

یکی دیگر از «جالب‌ترین» نکته‌هایی که در نوشته‌های بسیاری به آن اشاره شده اما تاثیر مادربزرگانی‌ است که اگرچه زنانی عادی و ساده هستند و شاید از برابری حقوق جنسیتی هم هیچ نشنیده باشند اما هرکدام الهام‌بخش نوه‌هایی بوده‌اند که بعدها نه فقط با مفاهیم مدرن آشنا شده‌اند بلکه با الهام‌گیری از آن‌ها در راه ترویج برابری کوشیده‌اند.

در میان زنان الهام‌بخش، به جز مادران و مادربزرگان اما نام‌های آشنایی نیز مطرح شده. برای بسیاری مهرانگیز کار الهام‌بخش بوده و برای گروهی دیگر نسرین ستوده. نام فروغ فرخ‌زاد هم به کرات به چشم می‌خورد. در میان این اسامی که گاه شخصیت‌های ایرانی و غیرایرانی کنار یکدیگر آمده‌اند، نام‌های دیگری نیز وجود دارد: سیمین دوبوار، باربارا کروگر، جودیت باتلر، فاطمه مرنیسی، نوال سعداوی، اوریانا فالاچی، زهرا رهنورد، فاطمه اختصاری، شادی صدر.

نام مارگارت تاچر نیز بین زنان الهام‌بخش دیده می‌شد. هرچند که تاچر یکی از زنان قدرت‌مند دنیای سیاست است که مورد حمایت و تایید بسیاری از فمینیست‌ها قرار ندارد. چون او با وجود تمامی خدمت‌ها و موفقیت‌هایش از جمله زنان سیاسی بود که بیشتر به مردان اهمیت می‌داد و رفتار سیاسی علیه فمینیست‌ها در پیش می‌گرفت. تاچر از جمله زنان سیاسی‌ست که تلاش بسیاری کرد تا زنان را به حضور و شرکت در پارلمان‌ها و مناصب سیاسی تشویق کند اما اطراف او را هرچه نگاه می‌کردی، مردان احاطه کرده بودند.

جدای از این کمپین که تا یک هفته دیگر همچنان پذیرای یادداشت‌ها و تصاویر کاربران شبکه‌های اجتماعی است، کمپین‌های نوشتاری دیگری نیز در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاده بود. ۱۴ اسفند یعنی کمی مانده به ۸ مارس، مانند چند سال گذشته گروهی از زنان در شبکه‌های اجتماعی از «کار خانگی» نیز نوشتند.

با مرور نوشته‌های «کار خانگی» می‌توان زنان بسیاری را یافت که علاقه‌ای به این وظیفه‌ی از پیش‌ تعیین‌شده ندارند. یا به طور مثال ممکن است با مردانی مواجه شوید که به برخی از کارهای خانه علاقه‌مند هستند. در واقع این کمپین نیز یادآور آن است که نقش‌های اجتماعی بر اساس نرم‌های سنتی بر عهده دو جنس گذاشته شده.

۸ مارس هر سال بهانه‌ای‌ است برای یادآوری بیش از یک قرن مبارزات زنان برای دست‌یابی به حقوق برابر با مردان، «نه» گفتن به جنسیت‌محوری و تاکید هرچه بیشتر مطالبات زنان که هنوز هم در برابرترین کشور جهان، در نابرابری به سر می‌برند.